Ethereum (ETH) ve Bitcoin (BTC), tüm dünyada en çok bilinen iki kripto para birimi. Kripto para piyasasına da ETH ve BTC yön veriyor. Doğal olarak, Ethereum ve Bitcoin gerek blok zincir teknolojileri bakımından gerek kripto para piyasasındaki gelecekleri bakımından sık sık kıyaslanıyor. Halbuki kripto para piyasasının bu iki amiral gemisi, farklı hedeflere ulaşmak için tasarlanmıştır. Aslında, ETH ve BTC birçok bakımdan birbirlerini tamamlayıcı projeler olarak bile görülebilir. Bu yüzden, Ethereum ve Bitcoin kıyasına girmek yerine bu iki kripto para projesinin farklı ve ortak yönlerini öğrenmek çok daha faydalı olabilir.
Bu makalede Ethereum (ETH) ve Bitcoin (BTC) arasındaki farkları ele alacağız.
Ethereum ile Bitcoin arasındaki farklar
Ethereum (ETH) ile Bitcoin (BTC) arasında işlevsel bakımdan temel bir fark vardır. 2009’da kullanıma açılan Bitcoin, en basit şekilde, eşler arası bir ödeme ağıdır. Bitcoin’in getirdiği en büyük yenilik, blok zincir teknolojisini kullanarak eşler arası işlemlerde merkeziyetsizliği sağlamasıdır; yani BTC sayesinde iki kişi, bir aracıya ihtiyaç duymadan birbirlerine para gönderebilir. Bitcoin’in teknoloji dünyası açısından önemi, bu yeni ağ yapısı ile daha karmaşık blok zincir projelerinin önünü açmasıdır. Ethereum da Bitcoin’in açtığı yoldan ilerleyerek bambaşka hedeflere yönelmiştir.
“Dünyanın bilgisayarı” olarak da anılan ve 2014’te piyasaya çıkan Ethereum (ETH), Bitcoin’in blok zincir teknolojisini benimser ama onunla başka imkanlar yaratır. Ethereum, kitle fonlaması platformları, merkeziyetsiz finans (DeFi) araçları, dijital oyunlar, değiştirilemez tokenlar (NFT) ve merkeziyetsiz uygulamalar (dApp) oluşturulmasını sağlayan akıllı sözleşmeleri blok zincir dünyasına tanıtmıştır. Akıllı sözleşmeler, birlikte çalışabilirlik standartlarını kullanarak Ethereum ağı üzerinde çalışan, çeşitli işlevlerdeki merkeziyetsiz uygulamaların (dApp'ler) oluşturulmasını kolaylaştırır.
Yani, Bitcoin bir blok zincir ekosistemi yaratmış; Ethereum ise o ekosistem içinde kendine özgü ve daha esnek bir yapı kurmuştur. Bitcoin, eşler arası merkeziyetsiz ödemelere öncülük etse ve imkan tanısa da merkeziyetsiz uygulamalara ev sahipliği yapmaya pek uygun değildir. Ethereum blok zinciri ise zaten üzerinde merkeziyetsiz uygulamaların inşa edilebileceği bir şekilde, akıllı sözleşmeleri çalıştırması için tasarlanmıştır. Bununla beraber, her iki blok zincir de fikir birliği mekanizması olarak uzun zaman Proof-of-Work (İş Kanıtı - PoW) modelini kullanmışlardır. Ancak Ethereum, Ethereum 2.0 geçişinin tamamlanmasıyla PoW modelini terk edecek ve tamamen Proof-of-Stake (Hisse Kanıtı - PoS) modelini benimseyecek. Bir başka deyişle yakın zamanda ETH madenciliği bitecek, BTC madenciliği ise devam edecek.
Ethereum madenciliğinin geleceği hakkında daha fazla bilgi edinmek için Ethereum Madenciliği ve Geleceği makalemizi okuyabilirsiniz.
Ethereum ve Bitcoin blok zincirlerinin kıyaslanması
Her ne kadar temel hedefleri farklı olsa da Ethereum ve Bitcoin blok zincirlerinin kıyaslanabileceği bazı başlıklar var. Bu başlıklar hız, coin arzı ve hesap yönetimi olarak sayılabilir.
Hız: Bitcoin blokları yaklaşık her 10 dakikada bir doğrulanıp oluşturulurken, aynı işlem Ethereum ağında 10 ila 20 saniye sürer. Ethereum’un bu verimliliği, zincir üstü işlemleri Bitcoin'den daha hızlı işlemesini sağlar. Bu da çok çeşitli işlevleri gerçekleştirmek için Ethereum ağını kullanan dApp ekosistemi göz önüne alındığında çok önemlidir. Üstelik, Ethereum 2.0 geçişinin tamamlanmasıyla beraber Ethereum’un ölçeklendirme gücü artacak ve ağ, saniyede çok daha fazla işlemi aynı anda yapabilecek.
Token arzı: Bitcoin arzı, 21 milyon BTC ile sınırlıdır. Bitcoin madencileri, ürettikleri her blok için BTC ile ödüllendirilir. Her 210 bin blokta bir ise BTC madencilik ödülleri halving ile yarı yarıya azaltılır. Birçok uzmana göre bu, etkili bir deflasyonist politikadır ve BTC’nin iyi bir enflasyondan korunma aracı olmasını sağlamaktadır. Bununla beraber, Ethereum arzı sınırlı değildir. Bu da deflasyonist kripto para birimlerini tercih eden yatırımcılar için endişe verici olabilir. Ancak Ethereum, özellikle London Hard Fork (EIP-1559) güncellemesi ile beraber deflasyonist bazı önlemler almıştır. Bu güncellemenin ardından Ethereum’un da enflasyondan korunma aracı olabileceği tezi kimi uzmanlarca savunulmaya başlamıştır. ETH ve enflasyon ilişkisine dair daha detaylı bilgiyi ilgili makalemizde bulabilirsiniz.
Hesap yönetimi: Bitcoin ağında bir işlem gerçekleştiğinde, protokol, harcanmamış işlem çıktılarına (UTXO'lar) dayanan bir yöntem kullanır. UXTO'lar, bir işlem gerçekleştirildikten sonra kalan kripto para birimi miktarıdır; bir nevi para üstü olarak düşünülebilir. Ethereum ise hesapları, tam olarak ne kadar ETH işlemi yapıldığına bağlı olarak borçlandıran ve alacaklandıran bir hesap modeli kullanır. Sonuç olarak, Ethereum'un hesap modeli, UTXO modelinde yer alan adımları ortadan kaldırır ve hesaplama çabasından tasarruf sağlar.
Ethereum ve Bitcoin arasında benzerlikler
Şimdiye kadar Ethereum (ETH) ve Bitcoin (BTC) arasındaki temel farkları gördük. Ancak ETH ve BTC, bazı noktalarda buluşuyor da.
Öncelikle, her ikisi de ekonomileri, endüstrileri ve değer sistemlerini merkeziyetsizleştirmeyi hedefleyen ortak bir çabanın ürünü. Ethereum da Bitcoin de merkeziyetsizlik meselesini ele almak için tasarlanmıştır. Sadece, bunu farklı ama aynı derece önemli yollardan yaparlar.
Bitcoin, yukarıda da dile getirdiğimiz gibi, Ethereum ve daha birçok blok zincir projesinin önünü açmıştır. Bununla beraber, merkeziyetsiz finansın (DeFi) ortaya çıkması ve popülaritesinin artmasıyla beraber blok zinciri geliştiricileri, Bitcoin'in esnekliğini ve değerini, wBTC ve tBTC gibi Bitcoin destekli ERC-20 tokenları aracılığıyla Ethereum'un gelişen ekosistemine entegre etmenin yollarını bulmuştur. Bir başka deyişle, geliştiriciler, Ethereum blok zincirinin imkanlarını kullanarak Bitcoin’in esnekliğini artırmışlardır.
Bugün, ETH ve BTC kıyaslaması yaparken, iki büyük blok zincir ve kripto para projesinin aslında birbirlerini tamamlayan teknolojiler olduğunu unutmamak gerek.