Ethereum (ETH) blok zinciri 2014 yılında ortaya çıktığında, kripto para dünyasında yeni ufuklar açtı. Ethereum üzerinde akıllı sözleşmeler, merkeziyetsiz uygulamalar ve yeni tokenlar yaratmanın mümkün olması blok zincir teknolojisinin sınırlarını genişletti. Merkeziyetsiz finans (DeFi) ekosistemi ya da NFT’ler bile varlığını büyük oranda Ethereum’a borçlu denebilir.
Ethereum ile ilgilenen herkes ERC terimini duymuştur. Ethereum Requests for Comments’in kısaltması olan ERC, Ethereum geliştiricileri için işleyiş protokollerini ve token standartlarını temsil eder. Bir başka deyişle ERC’ler, farklı işlevde tokenlar yaratmak için izlenmesi gereken yönergelerdir.
ERC token standartlarının ne olduğunu ve az bilinen ERC standartlarını burada anlatmıştık. Bu makalemizdeki konumuz ise en popüler iki ERC standardı olan ERC-20 ve ERC-721 arasındaki farklar.
ERC-20 nedir?
2015 yılında Fabian Vogelsteller tarafından oluşturulan ERC-20, Ethereum protokollerinin ilki, en yaygını ve en ünlüsüdür. ERC-20’nin amacı, akıllı sözleşmelerde tokenler için standart bir API uygulanmasına olanak tanımaktır. Yani, ERC-20, bir akıllı sözleşmenin API’ını tanımlar ve Ethereum blok zincirinde yaratılan tokenların işlevsel hale gelmesini sağlar.
ERC-20 standardı Ethereum blok zincirinde yeni tokenlerın yaratılması, paylaşılması, alınıp satılabilmesi veya bir kripto cüzdanına aktarılabilmesi için bir dizi prensip ortaya koyar. Bu prensipler şunları içerir: Token adı, token sembolü, ondalık sistem (decimal / 18’e kadar), toplam arz (totalSupply), hesap bakiyesi (balanceOf), transfer fonksiyonu, transfer kaynağı, para çekme onayı, izin. Bunlar arasında ilk üçü isteğe bağlıdır ancak diğerleri zorunlu işlevlerdir. Zorunlu prensipler, akıllı sözleşmelerin kaynağını oluşturur.
ERC-721 nedir?
William Entriken, Dieter Shirley, Jacob Evans ve Natassia Sachs tarafından 2018’de yaratılan ERC-721 standardı, değiştirilemez tokenlerı, daha bilinen adıyla NFT’leri ortaya çıkarmıştır. Yani ERC-721 standardındaki bir token, bir NFT’dir. ERC-20 standartları, Ethereum blok zinciri üzerinde NFT oluşturmak için izlenmesi gereken yolu ve kuralları belirler.
ERC-721 tokenlerı, yani NFT’ler, herhangi bir verinin ya da varlığın sahipliğini dijital varlık haline dönüştürür. Böylece benzersiz bir token yaratır. Her NFT’nin sahibi farklıdır ve sahipliği blok zincirde kayıt altına alınmıştır. Bir NFT’yi benzersiz kılan da budur. Bir başka deyişle, NFT, herhangi bir veri ya da varlık için dijital kimlik görevi görür.
ERC-721 standardının prensiplerine göre bir ERC-721 tokenında şu bilgiler yer almalıdır: Sahiplik bilgisi, tokenlerın yaratılma şekli, tokenlerın transfer edilme şekli, tokenlerın yakılma şekli.
ERC-20 ve ERC-721 arasındaki farklar nelerdir?
ERC-20 ve ERC-721, Ethereum (ETH) üzerindeki en popüler iki token standardıdır. Her ikisi Ethereum blok zincirinde belirli işleve sahip tokenları yaratmakta, paylaşmakta, alıp satmakta izlenmesi gereken kuralları ve prensipleri belirler. ERC-20 ile ERC-721 arasındaki temel fark ise elbette ikisinin farklı işlevlere sahip tokenların standartlarını belirlemesidir.
Bunu açalım: ERC-20, homojen tokenler yaratırken ERC-721 heterojen tokenler yaratır. Yani, ERC-20’de, iki kişinin elinde bulunan tokenler sadece miktar açısından farklı olabilir. Ancak ERC-721’de üretilen her bir token kendine özgüdür. Bu bakımdan ERC-20’yi bir şirketin hisseleri gibi düşünebilirsiniz. Elinizde kaç hisse olduğu önemlidir; hissenin biri diğerinden farklı değildir. Ancak ERC-721 antika bir eşya ya da bir tablo gibidir: Her bir ERC-721 tokeni kendine hastır, benzersizdir.
ERC-721 ile ERC-20 arasındaki bir diğer temel fark ise, ERC-721 ile üretilen tokenların değiştirilemez ve bölünemez oluşudur. ERC-20 tokenları değiştirilebilir ve tek bir varlığı temsil ederken ERC-721, bir varlık sınıfını temsil eder ve ne değiştirilebilir ne de bölünebilir. Somut bir örnek vermek gerekirse, sahip olduğunuz ERC-20 tokenın 0.5’iyle (0.5 ETH, örneğin) işlem yapabilirsiniz. Ayrıca 0.5 ETH ile 0.5 ETH’yi takas ettiğinizde elinizdeki varlık aynı olur. Ancak ERC-721 tokenlerını bölmeniz mümkün değildir. Bir ERC-721 tokenını, yani bir NFT’yi, bir tablo gibi düşünün. Nasıl ki bir tablonun ya da bir antika eşyanın yarısını alıp satmak veya transfer etmek mümkün değilse, bir ERC-721 tokenını da bölemezsiniz. ERC-721 tokenlarının değiştirilemezliği ise benzersizliğinden kaynaklanır. Yine tablo örneğine dönelim: Elinizde bir Van Gogh tablosu olduğunu varsayın. Bir koleksiyoner, bu tabloyu kendi elindeki bir Picasso tablosuyla takas etmek istiyor. Bu durumda, her iki tablonun piyasa değeri aynı bile olsa, takası gerçekleştirdiğinizde elinizde birbirinden tamamen farklı iki varlık olur. ERC-721 tokenları, yani NFT’ler de böyledir: Bir NFT ile bir başka NFT birbirinin yerine geçemez.
Her iki token standardı da ayrı ayrı güçlüklerle karşılaşmıştır. ERC-20’de bir tokenı ERC-20 tokenlerını desteklemeyen bir cüzdana aktarmak isterseniz, varlığınızı kaybedebilirsiniz. Bu soruna çözüm olarak ERC-223 ve ERC-777 yükseltmeleri yapılmıştır. ERC-721’de ise çok sayıda NFT’yi transfer etmek epey pahalıya mal olur.
Sonuç
ERC-20 ve ERC-721, en popüler iki Ethereum (ETH) token standardıdır. Bu iki standart arasındaki temel fark ise şudur: ERC-20, değiştirilebilir ve bölünebilir tokenlar üretir; ERC-721 ise değiştirilemez ve bölünemez tokenlar. ERC-20’de tokenlar birbirinin aynısıdır, sadece miktar bakımdan değişiklik gösterir. ERC-721’de ise tokenlar benzersizdir.