Teknolojinin geldiği nokta bize pek çok alanda yenilik sunuyor. Bunlardan biri de sanal gerçeklik. Sanal gerçekliğe bağlı olarak son dönemlerde sıkça duyduğumuz Metaverse de bir çeşit sanal gerçeklik. Soyut bir evreni ifade eden metaverse; artırılmış gerçeklik ve tüm sanal ortamların bir arada bulunduğu, kolektif bir platformdur.
Metaverse, Neal Stephenson'ın 1992’de yayımladığı bilim kurgu romanı “Snow Crash”ten esinlenerek yaratılmıştır ve insanların kendi avatarlarını kullanarak kontrol ettiği ve etkileşim kurduğu sanal gerçekliktir.
Metaverse, genel olarak iki farklı platform türüne ayrılabilir. İlki, NFT'leri ve kripto para birimlerini kullanarak Blokzincir tabanlı bir metaverse oluşturmaya odaklanır. Örneğin Decentraland ve The Sandbox gibi platformlar, insanların sanal arazi parselleri satın almalarına ve kendi ortamlarını oluşturmalarına olanak tanır.
İkinci grup, insanların iş veya eğlence için buluşabileceği sanal dünyalar için metaverse’ü kullanır. Kullanıcıların oyunlarda rekabet edebilecekleri, iş birliği yapabilecekleri ve kendi oyunlarını oluşturabilecekleri oyun platformları Roblox, Fortnite ve Minecraft bu kategoriye örnek gösterilebilir.
Teknoloji Olarak Metaverse
Metevarse’ü tam olarak anlayabilmek için öncelikle “internet sonrası teknoloji” olarak anılan “metaverse”ü anlamak gerekiyor. Bir tanıma göre metaverse teknolojisi; kimliğin, nesnelerin, geçmişin, ödemelerin ve yetkilerin sürekliliğini destekleyen ve her biri etkin bir şekilde sınırsız sayıda kullanıcı tarafından eş zamanlı olarak deneyimlenebilen, kalıcı, gerçek zamanlı oluşturulmuş 3B dünyalar ve simülasyonlardan oluşan geniş bir ağdır. Mevcut internet ağı metin, resim ve videodan oluşsa da, web'in bir sonraki aşaması olan metaverse’ün, algılanan bir sanal evrende birbirine bağlanan 3B sanal alanlara dayalı olması bekleniyor. Yani, meta veri tabanında etkileşim kurmak, webden çok daha gerçek ve hızlı hissettirecek.
Metaverse’ün tam olarak ne işe yarayabileceğini bir örnekle anlatalım. Özellikle pandemiden sonra online toplantılar hepimizin normali haline geldi. Karşımızdaki bilgisayar ekranında katılımcıların hareketli görüntülerini görüyor ve seslerini duyuyoruz. Metaverse’ün bize sağlayacağı şey, bu toplantının sanal bir ortamda sanki birlikteymişiz gibi hissettirmesi olacak. Tüm katılımcıların VR gözlüklerini takarak sanal bir toplantı masasının etrafında toplaşıp konuşabilmesini sağlayacak.
Metaverse Teknolojisi, Günlük Hayatımızı Nasıl Etkileyecek?
Metaverse projelerinin yaygınlaşmasıyla insanların birbirleri ile daha kaliteli şekilde iletişim kurabileceği düşünülüyor. İnternet her ne kadar iletişimin hızını ve kalitesini artırmış olsa da yetersiz kaldığı noktalar olabiliyor. Örneğin yazılı iletişim duyguları karşı tarafa aktarma noktasında zayıf kalırken, videolu aramalar aynı odadaymış hissini vermiyor. Metaverse’ün bu sorunları ortadan kaldıracağı ve aradaki mesafe ne kadar uzak olursa olsun biraradalık hissini sağlayacağı düşünülüyor.
Metaverse'in vaadi, bu deneyimi uygun şekilde yeniden üretmektir. Bu, sorunsuz ve doğal bir şekilde başarılabilirse küresel olarak mesafelerin hiçbir önemi kalmayacaktır. Üstelik sadece insanların bir araya gelmesi değil müze, galeri hatta mağazalar bile oraya gitmeden sanki oradaymışsınız gibi gezilebilecek.
Metaverse Teknolojisi Sanat ve Tasarım Dünyasını Nasıl Etkileyecek?
İnternet ve dijital olan her şey, geleneksel olanın yeni alacakmış gibi ortaya çıksa da aslında geleneksel olarak her şey hala bizimle. Örneğin e-kitaplar gibi fiziki kitaplar da hala popüler ya da online müzik dinleme uygulamaları dünyadaki tüm plakların yok olmasına neden olmadı. Yeni ve daha teknolojik olan şey çoğu zaman bir öncekinin yerini alsa da aslında tamamen yok etmiyor. İnternetten sonraki adım olarak görülen metaverse de muhtemelen hiçbir zaman internetin yerini tam olarak alamayacak ancak bize farklı olanaklar sunacak.
Metaverse’ün sunacağı farklı olanaklar tabii ki sanat ve tasarım dünyasını da etkileyecek. Blokchain tabanlı kripto paralar her ne kadar bir takas aracı olarak görülse de NFT’ler sanat dünyasının resmi para birimi olma yolunda hızla ilerliyor. Aynen bunun gibi metaverse de ileride, internette yaptığımız günlük işlere farklı bir bakış açısı sunmanın ya da sosyal oyun platformları sağlamanın yanı sıra sanat ve tasarım dünyasında da çığır açacaktır. Nitekim başka bir başlıkta bahsedeceğimiz sanal müzik ve sinema etkinlikleri buna örnek olarak gösterilebilir.
Bir Blokzincir Olarak “Metaverse”
Metaverse’ün ne olduğunu araştıranların teknoloji olan metaverse ve kendi kripto para birimine sahip bir platform olan Metaverse platformu ile karşılaştığından bahsetmiştik. Şimdiye kadar bahsettiğimiz metaverse, aslında genel olarak web ötesi bir teknolojiye işaret eden bir teknolojiydi. Öte yandan “yeni gerçeklik” olarak adlandırılan bir diğer Metaverse, Çin’de kurulmuş olan ilk halka açık Blokzincirlerden biri. Bu iki kavram arasında sadece bir isim benzerliği yok tabii ki. Gelecekte hayatımızın içinde olacak metaverse teknolojisini kullanırken geçerli olacak kripto para birimleri bu Blokzincir üzerinde oluşturuluyor. Metaverse coinleri, insanların metaverse’de mal ve hizmet alışverişinde bulunmalarını sağlıyor.
2017 yılında kurulan Metaverse platformu, dijital varlık mimarları için merkezi olmayan, açık kaynaklı bir platformdur. Metaverse'de yer alan çoğu dijital varlık, değiştirilemez tokenlar (NFT) için Metaverse Smart Token (MST) veya Metaverse Tanımlanabilir Token (MIT) kullanılarak oluşturulur. Avatar sistemi ve PoW ile PoS'un oluşturduğu hibrit bir konsensüs algoritması tarafından desteklenen güvenli defter sistemi ile bilinir.
Metaverse platformu, hiçbir teknik bilgisi olmayan kullanıcıların dahi Blokzincir teknolojisinden yararlanabilmesini sağlamak için kullanıcı dostu arayüzler tasarlayarak Blokzincir teknolojisinin benimsenmesini hedeflemektedir.
Metaverse Avatarı Nedir?
Avatarlar, Metaverse platformunda kendi kendine egemen olan kimlik defterleridir. Dijital krediler, varlıklar ve diğer kimliklerle etkileşim kurma yoluyla oluşturulur. Avatarlar; Web Cüzdanı, Hafif Cüzdan veya Tarayıcı Uzatma Cüzdanı aracılığıyla oluşturulabilir.
Metaverse'de gezinmek ve diğer kullanıcılar ile etkileşim kurmak için öncelikle kendi dijital kimliğinize veya avatarınıza ihtiyaç vardır. Avatar oluşturduktan sonra bu merkezi olmayan evrende farklı özellik ve uygulamalar aracılığı ile diğer kullanıcılarla etkileşime girebilirsiniz.
Metaverse Yerel Tokenı: Entropi
Entropi ya da borsada kullanılan kısaltmasıyla ETP, Metaverse platformunun yerel tokenıdır. Entropi ismi, bir termodinamik yasasından esinlenerek verilmiştir. İşlem ücretlerini ödemek ve akıllı sözleşmelerin uygun şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla kullanılır.
Dolaşımdaki arzı 100 milyon ETP ile sınırlandırılan ETP, madencileri ve stakerları Metaverse Blockchain'ini güvence altına almaya teşvik ettiği için bu sistemin temel unsurlarından biridir. Metaverse ETP'nin güvenliği, Eliptik Eğri Dijital İmza Algoritmaları (ECDSA) tarafından garanti edilmektedir.
Oyunlarda Metaverse
Oyunlarda Metaverse’den bahsettiğimizde konu aslında VR ile ilgili değil. Daha çok, devasa çok oyunculu çevrimiçi oyun platformlarının, insanların sadece oyun oynamadığı, aynı zamanda sohbet ettiği, sosyalleştiği, sanal kulüplere gittiği, sanal konserlere katıldığı ve daha fazlasını yaptığı karmaşık, zengin, sanal dünyalara genişletilmesiyle ilgilidir. Metaverse platformu; Fortnite, Minecraft ve Roblox gibi çevrimiçi oyunlar için bir platform sağlamanın ötesinde sanal kulüplere, konserlere ve diğer etkinliklere ev sahipliği yapan geniş bir sosyal platform haline gelmiştir.
Birçok metaverse platformu, kullanıcılara ücretsiz katılım imkanı sağlarken, Blokzincir altyapısını kullanan platformlarda sanal varlık satın almak ya da ticaret yapmak için çeşitli kripto para birimleri kullanılır. Örneğin Decentraland’da MANA ya da Sandbox’da SAND gibi Ethereum tabanlı kripto para birimleri kullanılır.
Decentraland'da kullanıcılar NFT sanat eserlerini takas edebilir veya sanal bir sergi veya konser için giriş ücreti ödeyebiliri, arazi ticareti yaparak para kazanabilirler. Roblox'ta ise kullanıcılar, oluşturdukları oyunlara erişim için diğer kullanıcılardan ücret alarak para kazanabilirler.
Metaverse Fortnite
Fortnite, oyuncuların savaşmayı bırakıp sosyalleşmeye başladığı bir Party Royale modu sunarak bu alana öncülük etti. Örneğin canlı film gösterimleri yapıldı ve hatta çeşitli şarkıcılar, tıpkı bir konser salonundaymış gibi kendi avatarları ile kullanıcı avatarlarının bir araya geldiği performanslar sergilediler.
Bu tür etkinliklerin, gelecekte müzik dünyasının ayrılmaz bir parçası olacağına inanan Fortnite, sanatçılar için robot kameralar ve dev bir LED duvara sahip dijital bir sahne inşa etti. Şirket ayrıca kullanıcılarına, Fortnite içinde kendi adanızı inşa etmenize ve diğer oyuncuları orada sosyalleşmeye davet etmenize olanak tanıyan bir yaratıcı modu da sunuyor.
Metaverse Roblox
Son zamanlarda oldukça popüler bir oyun olan Roblox, Şubat 2021’de 45 milyar dolarlık bir değerlemeyle halka açıldı. Bu atılım, 2006 yılında piyasaya sürülen Roblox’un teknoloji dünyasında daha dikkat çekici hale gelmesine neden oldu.
Roblox, kendi oyunlarınızı oluşturmanıza ve ardından bunları diğer kullanıcılara karşı oynamanıza olanak tanıyan bir oyun platformu. Özellikle son dönemlerde çocuklar arasında büyük bir hit oldu ancak 202’in ikinci yarısı itibariyle, Roblox oyuncularının neredeyse yarısı 13 yaşın üzerinde.
Piyasaya sürüldüğünden beri güçlü bir sosyal ağ unsurunu da bünyesinde barındıran Roblox, oyuncuların şapka, çanta, silah ve diğer dijital eşyaları satın alabilmesini sağlayan “Robux” adlı bir sanal para birimine sahip. Verilere göre 2021’in ilk çeyreğinde Robux ile 652 milyon dolar değerinde harcama yapıldı.