Yapay zeka ve metaverse, özellikle son 10 yıldaki atılımlarıyla, 21. yüzyılın en dikkat çeken teknolojilerinden oldu. Her iki teknoloji de kendi yöntemleriyle bireylerin yaşamını etkiliyor, şirketlerin işlerini kolaylaştırıyor ve dünyaya yeni sosyalleşme olanakları sunuyor. Üstelik bu iki teknoloji birbirini de besliyor. Yapay zeka, metaverse platformları için yenilikçi ve verimli araçları mümkün kılıyor.
Bu makalemizde, yapay zeka teknolojilerinin metaverse platformlarındaki rolünü ele alacağız. Ancak önce “Metaverse nedir?” ve “Yapay zeka?” nedir sorularına cevap verelim.
Metaverse Nedir?
Metaverse, dünyanın her yerinden insanların sanal avatarları aracılığıyla birbiriyle ve çeşitli uygulamalarla etkileşime girebildikleri sanal dünyaları tanımlıyor. Metaverse kavramının kökeni 1990’lara kadar uzanıyor. Ancak metaverse, ancak blokzincir ve kripto paraların ortaya çıkışıyla gerçek anlamda hayat bulmaya başladı.
Metaverse sözcüğünü ilk defa Neal Stephenson’ın 1992 tarihli Snow Crash romanında gördük. Daha sonra The Matrix gibi filmler sayesinde bu kavram ana akıma girdi. Çok oyunculu çevrimiçi rol yapma oyunları (MMORPG’ler) ilk metaverse örnekleri olarak görülse de gerçek bir ekonomi sunamıyorlardı. Bunun nedeni, oyun içi öğelerin sahipliğini kesin biçimde kullanıcılara verememeleriydi.
Blokzincirlerin ve kripto paraların ortaya çıkışı metaverse teknolojisinin kaderini de değiştirdi. Ethereum (ETH) blokzincirinde NFT standardının yaratılmasıyla beraber kullanıcıların dijital varlıklara gerçekten sahip olması mümkün oldu. NFT’ler, sahiplik ispatı sunuyordu ve değiştirilemez, benzersiz kriptografik varlıklar olarak herhangi bir varlığı blokzincir üzerinde temsil edebiliyordu.
Bugün blokzincir tabanlı birçok metaverse platformu bulunuyor. Decentraland (MANA), The Sandbox (SAND), Axie Infinity (AXS) bunlar arasında en bilinenleri. Bu platformlarda kullanıcılar, tüm öğelere sahip olabiliyor ve bunları alıp satarak gelir elde edebiliyor. Günümüzde birçok dünya çapında şirket de metaverse platformlarında sanal mağazalar açıyor. Artık gerçek bir metaverse ekonomisinden söz edebiliyoruz. Bu da metaverse’ü gerçek dünyaya alternatif olmaya daha da yaklaştırıyor.
Yapay Zeka Nedir?
Yapay zeka, insan zekasının insanlar gibi düşünmek ve onların eylemlerini taklit etmek üzere programlanmış makinelerdeki simülasyonudur. Öğrenme ve problem çözme gibi insan zihniyle ilintili becerilere sahip tüm makineler ve bilgisayar programları, belirli düzeyde yapay zekaya sahiptir.
Yapay zeka, insan zekasının makineler tarafından taklit edilebilecek bir şey olduğu fikrine dayanıyor. Bu açıdan yapay zeka, birçok sektörde birbirinden çok farklı kullanım alanları bulabiliyor. Yapay zekanın çalışma şeklini en iyi anlayabileceğimiz sektörlerin başında ise oyun sektörü geliyor.
Bilgisayar oyunlarındaki NPC’ler, yani insanlar tarafından yönetilmeyen karakterler, yapay zekaya sahiptir. Çoğu oyunun kalitesinde bu karakterlerin sahip olduğu yapay zeka düzeyi doğrudan etkilidir. Bir savaş oyununda düşman NPC’ye ateş ettiğinizi varsayın. Bu NPC’nin sizin saldırınıza nasıl tepki vereceğini belirleyen yapay zekadır. NPC, sahip olduğu yapay zekanın gelişmişlik düzeyine bağlı olarak bir insan gibi düşünebilir, kendisine ateş edildiği bilgisini yorumlayabilir ve saldırınıza tepki verebilir. Bu bize yapay zekanın çalışma adımlarını da gösterir: Veriyi alma, değerlendirme, problemi tespit etme ve çözme.
Günümüzde yapay zeka, makine öğrenimi ve derin öğrenme gibi alt kollara da sahip. Bunlar, endüstrinin farklı dallarında çeşitli düzeylerde kullanılıyor. Çağrı merkezlerindeki ses tanıma özelliklerinden veri analizi programlarına, birçok aracın temelinde yapay zeka teknolojileri yatıyor.
Yapay Zeka ve Metaverse İlişkisi
Nesneler ve bireyler de dahil dünyadaki her şey veri üretiyor. Tüm eylemler, kararlar ve amaçların sonucunda ortaya yeni veriler çıkıyor. Elbette, ne kadar çok veri üretilirse, makinelerin bu verileri yorumlama kabiliyeti de o kadar artıyor.
Dünyada yaklaşık 5 milyar internet kullanıcısı. Bu 5 milyar kullanıcı her gün 2,5 kentilyon bayt veri üretiyor ki bu sayının 2025 yılına kadar 463 eksabayta ulaşacağı tahmin ediliyor. Bunlar çok büyük sayılar. Öyle çok veri üretiyoruz ki insan zihninin bunları anlamlandırması, analiz etmesi, yorumlaması imkansız. Bu nedenle, ürettiğimiz verileri anlamlandırmak için yapay zekaya başvuruyoruz. Bizim belki bir yıl uğraşarak değerlendirebileceğimiz verileri yapay zeka dakikalar içinde değerlendirebiliyor.
İşte bu yüzden yapay zeka hem fiziksel hem de sanal dünyalar tarafından benimseniyor. Metaverse ise genişletilmiş bir gerçeklik yaratmak için sanal dünyalarla gerçek dünyayı harmanlıyor. Metaverse kullanıcıları sanal avatarlar, 3D dijital nesneler ve diğer çeşitli teknolojilerle etkileşime girebiliyor.
Yapay zekadaki ilerleme, yeni türden sürükleyici deneyimlerin de önünü açıyor. Metaverse'ün geleceği de yapay zekaya dayanıyor. Yapay zeka, metaverse üzerinde kullanıcı tarafından oluşturulan verilerin işlenmesine yardımcı olacak ve son derece gerçekçi avatarlar yaratılabilmesini sağlayacak. Bugün bile yapay zeka bu işlerde kullanılıyor. Ancak zaman içinde kullanıcıların vücut hareketlerini algılayıp bu hareketleri avatar için komutlara dönüştürebilecek. Hiper-gerçekçi ve hassas avatarlar üretmek için kullanıcı görüntülerini analiz edebilecek.
Yapay zeka, ürünlerin dijital versiyonlarıyla etkileşimi de kolaylaştııyor. Yapay zeka sayesinde üreticiler, insanların ürünlere nasıl tepkiler verdiğini çok daha verimli şekilde analiz edebiliyor. Bu arada insanlar, ürün ve hizmetleri metaverse platformlarında birinci şahıs bakış açısıyla deneyimlemek için sanal gerçeklik teknolojilerinden yararlanıyor. Bugün çeşitli moda ve lüks tüketim şirketleri, ürünlerini NFT biçiminde metaverse üzerinde sergiliyor ve satıyor. Yapay zeka, bu metaverse mağazalarındaki satışların analiz edilmesinde de kritik bir rol oynuyor.
Yapay zekanın geliştirilmesi, geleceği daha kapsayıcı hale getirmenin bir yolu. Kapsayıcılık ve çeşitlilik çok önemli çünkü dünya farklı normlara, kültürlere, alışkanlıklara sahip.
Blockchain, metaverse ve yapay zeka
Metaverse ve yapay zeka, geleceğin sanal dünyasında gördüğümüz üzere önemli rol oynuyor. Blockchain teknolojisinin metaverse için önemine kısaca değindik. Ancak metaverse ve yapay zeka birlikteliğinin getireceği yarınlarda blockchain teknolojisinin nasıl bir rol oynayacağına daha yakından bakmakta fayda var.
Blockchain, verilerin depolanması ve aktarılması için en güvenli altyapıyı sağlar. Blokzincirleri hack’lemek ya da blokzincire kaydedilmiş verileri sonradan değiştirmek imkansızdır. Blockchain teknolojisinin sağladığı güvenlik avantajlarını Bitcoin (BTC) açıkça kanıtlıyor. Bitcoin blokzinciri, bugüne kadar hiç hack’lenmedi.
Artırılmış gerçeklik ve sanal gerçekliğin yapay zeka ve blockchain ile entegre edilerek kullanılması, yüksek güvenlik seviyesine sahip, tutarlı ve çok boyutlu bir metaverse yaratır.
Yapay Zekanın Metaverse Kullanım Alanları
Buraya kadar yapay zeka ile metaverse ve blockchain ilişkisine dair genel bir bakış açısı sunduk. Peki yapay zeka, metaverse platformlarında nasıl araçlar için kullanılıyor ya da kullanılabilir? Gelin şimdi bu sorunun cevabını verelim.
Avatar yaratımı
Kullanıcılar, metaverse üzerinde avatarlar ile temsil edilir. Bir başka deyişle avatarlar, bizlerin metaverse versiyonudur. Avatarlar konusunda insanların dikkatini çeken benzersiz özellikler ve olağanüstü tasarımlardır. Kişi kendi zevkine göre avatarının yüzünü, saç rengini ya da kıyafetlerini değiştirebilir.
Yapay zeka ise hassas ve gerçekliğe dayalı avatarlar oluşturmak için devreye girer. Bugün, gerçekçi avatarlar oluşturmak için yapay zeka kullanan birçok şirket ve metaverse platformu var. Yapay zeka, gerçek görüntüleri algılayarak bunları avatarlara dönüştürebilir.
Veri öğrenimi
Yapay zeka ve makine öğreniminin temelinde veri öğrenimi yer alır. Veri öğrenimi, sisteme girilen eski modellere dayanır. Ek veri ve insan geri bildirimi alma süreci model için faydalıdır. Bu, çıktıyı bir öncekinden daha üstün hale getirmeye yardımcı olur.
Veri öğrenmenin arkasında gelecekte yapay zekanın her türlü işi yapabilecek ve insanlarla aynı çıktıları üretebilecek olması yatar. Sonunda, insan müdahalesinin azalmasıyla ölçeklenebilirlik artacaktır. Bu, metaverse platformlarının daha iyi işlemesi için de olmazsa olmaz bir adım.
Sanal insanlar
Metaverse platformarında, bir sanal gerçeklik dünyasındaki eylemlere tepki ve yanıt veren 3D sohbet robotları şeklinde sanal insanlar vardır. NPC olarak adlandırılan bu sanal insanlar, bir kullanıcı veya oyuncu tarafından kontrol edilmezler. Bunun yerine geri bildirimleri ve eylemleri otomatik bir senaryo tarafından değerlendirilen sanal karakterlerdir. Bu sanal insanlar, tamamen yapay zeka teknolojisi üzerine inşa edilmiştir.
Dil işleme
Dünyanın her yerinden kullanıcılar metaverse platformlarında etkileşime girebilir. Bugün birçok metaverse platformu, yapay zeka yardımıyla etkileşimin sınırlarını kaldırmaya çalışıyor. Yapay zeka, dilleri birbirine çevirebildiği gibi onları makine tarafından okunabilir bir biçime de sokabilir.
Güçlendirilmiş akıllı kontratlar
Metaverse yapay zekası, kullanıcılar için dijital varlıkların ve yetkilerin değişimini sağlayan bir platform yaratıyor. Bunun merkezinde akıllı kontrat teknolojisi yatıyor. Yapay zeka, akıllı kontratların gelişmesi ve güçlendirilmesinde de kullanılıyor. Yapay zeka sayesinde daha güvenli ve daha verimli akıllı kontratlar yaratılabiliyor.
Sonuç
Metaverse ve blockchain, artık yarının dünyasının temel unsurlarından olarak görülüyor. Öyle ki Facebook şirketi ismini “Meta” olarak değiştirdi ve metaverse yatırımlarını artırdı. Ancak metaverse teknolojisinin gerçekten verimli bir şekilde alternatif bir dünya olabilmesi için yapay zeka, kritik öneme sahip. Yapay zeka esaslı araçlar ve uygulamalar, bugün bile metaverse’ü daha kullanışlı kılıyor. Gelecekte de yapay zeka, metaverse gelişiminde büyük rol oynayacak.