Ethereum (ETH), Bitcoin'e alternatif olan en iyi blokzincirler arasında başı çekiyor. Bitcoin'in yapamadıklarını yapan ve akıllı sözleşme desteğiyle uzun yıllardır merkeziyetsiz uygulamaların adresi olan Ethereum, özellikle ağ performansını ve güvenliğini artırmaya yönelik güncellemeleriyle de kripto para dünyasında çok sık gündeme geliyor. Örneğin, 2022 yılında kripto para dünyasının en önemli gündem maddelerinden biri, Ethereum Merge güncellemesiydi. Bu güncellemeyle beraber Ethereum blokzinciri, Proof-of-Work (PoW) konsensüs mekanizmasını terk ederek Proof-of-Stake (PoS) mekanizmasını benimsemişti. Ethereum madenciliği sona ermiş, madencilerin yerini doğrulayıcılar almıştı. Şimdi ise sırada Ethereum Pectra güncellemesi var. Bu yazıda Ethereum Pectra güncellemesi nedir ve ne zaman yapılacak, neler getirecek, yakından inceleyeceğiz.
Kolayca ETH satın almak için tıkla!
Ethereum Pectra Güncellemesi Nedir?
Ethereum, merkeziyetsiz uygulamalara ev sahipliği yaptığı için Web3 ekosisteminin kalbidir. Onu Bitcoin'den ayıran ve Bitcoin'in hemen ardından en büyük ikinci blokzincir ağı haline getiren de bu özelliğidir. Ancak tıpkı hızla büyüyen bir metropol gibi Ethereum büyüdükçe sorunları da büyümüştür. Ağ tıkanıklığı artmış, işlem hızları düşmüş, maliyetler yükselmiş ve daha fazla güvenlik riski ortaya çıkmıştır.
İşte bu sorunları çözmek adına blokzincir geliştiricileri sürekli çalışıyor ve çeşitli güncellemeler öneriyorlar. Bugüne kadar Ethereum ağı, yaklaşık 20 büyük güncelleme gördü. Bunlar arasında en ünlüsü herhalde 2022'deki Merge güncellemesidir. 2024'teki Dencun güncellemesi de epey ses getirmişti. Dencun, Ethereum tabanlı Layer-2 projelerindeki işlem maliyetlerini ciddi oranda düşürmüş ve böylece bir Layer-2 projeleri patlamasına yol açmıştı. Şimdi ise Ethereum ana ağının ölçeklenebilirliği ve kullanıcı deneyimi için önemli iyileştirmeler içeren Pectra güncellemesi bekleniyor.
Ethereum Pectra, aslında iki ayrı güncellemenin birleştirilmesiyle doğdu: Prague ve Electra güncellemeleri. Prague, Ethereum'un yürütme katmanına; Electra ise konsensüs katmanına odaklanan güncellemelerdi. Geliştiriciler, bu ikisini Pectra adı altında bir araya getirerek Ethereum blokzincirine yönelik daha kapsamlı, yürütme ve konsensüsü bir arada ele alan bir dizi iyileştirmeyi hayata geçirmeyi planladı. Ethereum.org sitesinde görülebileceği üzere Nisan 2025 itibarıyla 11 iyileştirme önerisi içeren Pectra, birkaç kez ertelendi ama Ethereum topluluğu tarafından hâlâ heyecanla bekleniyor.
Pectra Güncellemesi Hangi İyileştirmeleri İçeriyor?
Ethereum güncellemeleri, genelde birden fazla iyileştirme önerisinin (EIP'ler) bir araya gelmesiyle oluşuyor. Bu önerilerin kimisi onaylanırken kimisi reddedebiliyor veya süreç içerisinde yeni iyileştirmeler güncellemeye eklenebiliyor, mevcut iyileştirmelerden çıkarılanlar olabiliyor... Pectra güncellemesi, Nisan 2025 itibarıyla aşağıdaki iyileştirme önerilerini içeriyor:
- EIP-2537: Kimi şifreleme işlemlerinin verimliliğini ve hızını artırıyor.
- EIP-2935: Geçmiş bloklara ait hash bilgilerini durum olarak kaydediyor ve ağ geçmişini daha erişilebilir kılmıyor.
- EIP-6110: EIP-6110, doğrulayıcılık için ETH yatırma işlemini Ethereum'un konsensüs katmanından yürütme katmanına kaydırarak karmaşıklığı azaltıyor ve hem güvenliği hem de yeni doğrulayıcılar için aktivasyon hızını artırıyor.
- EIP-7002: Doğrulayıcıların stake ettikleri ETH'lerini daha esnek bir şekilde yönetebilmesini ve doğrudan yürütme katmanı üzerinden daha kolay çekebilmesini sağlıyor.
- EIP-7251: Ethereum'un stake etme mekanizmasını maksimum etkin bakiyeyi artırarak değiştirmeyi ve böylece daha yüksek ölçeklenebilirlik sağlamayı hedefliyor. Bu iyileştirmeyle beraber doğrulayıcıların maksimum bakiyesi, 32 ETH'den 2048 ETH'ye kadar yükseliyor.
- EIP-7549: İşlemlerin doğrulanması için gereken konsensüs kurallarını sadeleştirerek istemcilerin ve doğal olarak ağın verimliliğini artırıyor.
- EIP-7623: Spam işlemleri azaltmak ve ağın verimliliğini desteklemek için veri iletim maliyetlerini artırıyor. Bu maliyet artışının son kullanıcıyı etkilemeyeceği belirtiliyor.
- EIP-7685: Geliştiricilerin Ethereum’un işlem katmanıyla daha kolay etkileşime girmesini sağlayan yeni araçlar sunuyor.
- EIP-7691: Ethereum ağındaki büyük veri işlemlerini daha hızlı ve daha verimli hale getirerek ölçeklenebilirliği artırıyor.
- EIP-7702: Harici hesapların (Externally Owned Accounts, EOA) işlevselliğini, verimliliğini ve güvenliğini akıllı sözleşme desteğiyle artırmayı amaçlıyor.
- EIP-7840: Ethereum’un veri işlemlerini daha iyi yönetebilmesi için ağ zamanlamasını optimize ediyor.
Ethereum Pectra Güncellemesi Neyi Değiştirecek?
Ethereum Pectra'nın tüm iyileştirmeleri hayata geçerse, Bitcoin'den sonraki en büyük blokzincir ağı olan ve Web3'ün kalbi sayılan Ethereum'un ölçeklenebilirliği önemli ölçüde artabilir. Bunu da özellikle Ethereum'un staking ve doğrulayıcılık mekanizmasında yapacağı değişikliklerle başarmayı hedefliyor. Pectra, bunun yanı sıra Ethereum için kullanıcı deneyimini ve geliştirici desteğini de artırmayı amaçlıyor.
Bu güncelleme, akıllı sözleşme cüzdanı bulunan Ethereum kullanıcıları için birden fazla işlemi tek seferde yapma, güvenlik ayarlarını özelleştirme ve işlem ücretlerini farklı token'lerle ödeyebilme gibi olanaklar sunacak. Böylece Ethereum'daki merkeziyetsiz uygulamaların kullanılabilirliği artacak. Web3 deneyimini iyileştirecek.
Pectra, akıllı sözleşme geliştirmeyi ve çalıştırmayı da kolaylaştırarak blockchain geliştiricilerini destekliyor. Aynı zamanda hızı artıracak iyileştirmeler yapıyor ve maliyetleri düşürecek yeni araçlar sunuyor.
Sonuç itibarıyla Ethereum Pectra güncellemesi, uzun yıllardır merkeziyetsiz uygulamaların merkezi olan Ethereum'un Web3 dünyasındaki yerini iyiden iyiye sağlamlaştıracak değişiklikler vadediyor. Bu vaatlerin pratiğe yansıyıp yansımayacağını ise zaman gösterecek.
Ethereum Pectra Güncellemesi Ne Zaman Yapılacak?
Ethereum Pectra güncellemesinin 2024 sonunda veya 2025 başında yapılması bekleniyordu. Ancak güncelleme tarihi birkaç kez ertelendi. Bu ertelemelerin nedeni, test ağında karşılaşılan sorunlardı. Ancak son gelen haberler, bu sorunların aşıldığı yönünde. Ethereum Pectra güncellemesi için belirlenen yeni tarih ise 7 Mayıs 2025. Pectra'nın 7 Mayıs'tan itibaren Ethereum ana ağında yayına alınması bekleniyor.
İnternet sitemizde yapılan bu paylaşımlar, yalnızca bilgilendirme amaçlı olup herhangi bir şekilde yatırımcılara telkinde bulunma, yatırımcıları yönlendirme yahut yatırımcılara kar/zarar vaadi verme şeklinde yorumlanamaz.