Kripto paraların amiral gemisi Bitcoin (BTC), hâlâ en değerli kripto para birimi konumunda olsa da tüm dünyada artan çevre duyarlılığı, Bitcoin üzerindeki soru işaretlerini de artırdı. Öyle ki 2021 yılında Tesla araçlarının BTC ile alınabileceğini açıklayan Elon Musk, çevrecilerden gelen olumsuz tepki sonucunda sadece birkaç ay içinde bu kararından vazgeçti.
Çevrecilerin BTC’ye sıcak bakmamasının ardında, Bitcoin madenciliğinin yüksek enerji tüketimine yol açması geliyor. Bitcoin’in yıllık enerji tüketimini birçok ülkeninkinden fazla ve BTC, yüksek karbon ayak izi nedeniyle çevreciler tarafından “kirli para birimi” olarak anılıyor. 2020 yılı verilerine göre Bitcoin ağı madencilik faaliyetlerinde 131.80 TWh enerji tüketmişti ki bu, Arjantin’in tükettiği enerji miktarına eşitti.
Bununla beraber, Bitcoin topluluğu bu soruna dair çözüm yolları arıyor. Bitcoin madenciliğinde yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmak, bu çözüm yollarından biri.
Bitcoin madenciliğinde yenilenebilir enerji kullanılabilir mi?
Çeşitli Bitcoin madencilik firmalarından oluşan ve şeffaflığı amaç edinmiş açık bir forum olan Bitcoin Madencilik Konseyi (Bitcoin Mining Council, BMC) tarafından 2021 Haziran’ında yayımlanan bir rapor, Bitcoin’in enerji kullanımıyla ilgili önemli bir iddia ortaya attı. Buna göre, Bitcoin madenciliğinde yenilenebilir enerjinin payı 2021 yılının ilk çeyreğinde 36,8 iken ikinci çeyreğinde yüzde 56 civarına yükselmişti.
CoinShares araştırma şirketi tarafından yapılan bir başka araştırma ise Bitcoin madenciliğinin yüzde 74,1'inde yenilenebilir enerji kullanıldığını öne sürüyordu.
Ne var ki uzmanlara göre Bitcoin madenciliğinde yenilenebilir enerji kaynaklarının payını kesin olarak tespit etmek çok da kolay değil. Çünkü, merkeziyetsiz yapısı dolayısıyla BTC madencilerinin büyük bölümü anonim. Bununla beraber, Bitcoin madenciliğinde fosil yakıtlar yerine yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş yapılıp yapılamayacağına dair tartışmalar sürüyor. Peki, madencilik faaliyetlerinde yenilenebilir enerjinin payını artırmak mümkün mü?
Öncelikle, yenilenebilir enerji üretiminin istikrarsız olduğunu ve depolanmasının zorluğunu bilmeliyiz. Bununla birlikte, bazı ülkelerin yenilenebilir enerji üretimi konusunda bariz bir avantajı var. Örneğin Paraguay’ın enerji kaynakları neredeyse tamamen hidroelektriğe dayalı. Bu, kişi başına en yüksek yenilenebilir enerji yüzdesine sahip olan Paraguay'da çıkarılan BTC’lerin, fosil yakıta bağımlı ülkelerde çıkarılan BTC’den daha düşük karbon ayak izine sahip olduğu anlamına da geliyor. Bu nedenle Paraguay, Latin Amerika'nın kripto merkezi olabileceğine inanıyor.
Öyleyse, Bitcoin madenciliğinde yenilenebilir enerji kaynakları kullanmanın mümkün olduğunu söyleyebiliriz. Buna yönelik bir eğilim olduğu da açık. Ancak yenilenebilir enerji depolama maliyetleri yüksek ve şu an BTC madenciliğinde yenilenebilir enerji kullanımının sınırlı olmasının en önemli nedenlerinin başında yenilenebilir enerjinin bu yüksek maliyeti geliyor. Bununla beraber, Bitcoin'i yaygınlaştırmaya yönelik çabaların yenilenebilir enerji depolama maliyetlerini düşürmeye yönelik araştırmaları da hızlandırması muhtemel.
Bitcoin madenciliğinde çevreci çabalar
Bitcoin madenciliğinde yenilenebilir enerjinin kullanımı, BTC’nin çevre üzerindeki olumsuz etkisini ciddi oranda azaltabilir. Ancak Bitcoin madenciliğini daha çevre dostu hale getirmek için başka çabalar da var. Örneğin, bir grup madenci, petrol ve doğalgaz sondaj sahalarından gelen fazla doğalgazdan yararlanmayı denemeye başladı. Fakat bunun gibi örnekler hâlâ çok az. Üstelik, bu uygulama sonunda daha fazla sondaj çalışmasını teşvik edebilir.
Ancak Bitcoin madenciliğini çevre dostu kılma çabasındaki esas ve daha pratik bir soru, Bitcoin’in çalışma şeklinin daha az enerji tüketecek şekilde yeniden yazılıp yazılamayacağı sorusudur.
Diğer bazı küçük kripto para birimleri, madencilerin işlemleri bilgisayarlarının hesaplama gücü ile değil, yeterli tokena sahip olduklarını kanıtlayarak gerçekleştirdikleri alternatif bir defter tutma sistemini destekledi. Bu, daha çevre dostu bir alternatif olmakla beraber büyük ölçekte denenmiş ve kendisini ispatlamış değil. Bunun Bitcoin’de uygulanması da şu an pek mümkün görünmüyor çünkü Bitcoin paydaşları madenciliğe çok fazla yatırım yapmış durumda. Madenciler, Bitcoin madenciliği yapabilmek için gereken donanıma para harcıyor; madencilik firmaları kuruldu, kuruluyor. Yani, bir Bitcoin madenciliği sektörü oluşmuş halde.
Sonuç
Bitcoin ve kripto paraların geleceği için bugün en önemli konulardan biri, bu yeni teknolojilerin çevre üzerindeki olumsuz etkisi. Yenilenebilir enerji ile Bitcoin madenciliğini daha çevre dostu hale getirme çabaları, bu sorunun aşılmasına katkıda bulunabilir. Ancak uzmanlar, bunun halihazırda ne kadar gerçekleştiği ve ileride ne kadar gerçekleştirebileceği konusunda fikir birliğine varmış değil. Bu, kuşkusuz, Bitcoin ve kripto paraların henüz çok yeni olmasından kaynaklanıyor.