Bundan beş yıl önce, 2017’de, Waves (WAVES) protokolü kuruldu. O dönemde blok zincir dünyasının nerelere evrileceği, nasıl alanlar açacağı hâlâ tartışma konusuydu. Bugün ise blok zincir dünyasının kalbinde merkeziyetsiz finans (DeFi) kavramı yer alıyor.
Waves protokolü kurulduğu sıralarda DeFi henüz emekleme aşamasındaydı. Birçok çağdaş DeFi aracı henüz ortaya çıkmamıştı. Ancak o dönemde bile Waves, yüksek verimlilik ve düşük işlem ücretlerine odaklanıyordu. Bugün DeFi teknolojileri kripto para ve blok zincir dünyasına hakim olurken, Waves ekosistemi bu avantajlarıyla en önemli DeFi öncüleri arasında gösteriliyor.
Waves üzerinde şimdiye kadar Waves.Exchange, Swop.fi, Decentralized Forex ve Neutrino stablecoin protokolü gibi birçok önemli DeFi uygulaması oluşturuldu. Peki geliştiriciler niçin DeFi uygulamalarını oluşturmak için Waves protokolünü tercih ediyor?
Waves (WAVES) ve sunduğu avantajlar
Waves (WAVES), hem DeFi geliştiricileri hem de son kullanıcılar için birçok önemli avantaj sunmaktadır. Bu avantajlar sabit işlem ücretleri, yüksek işlem hızı, staking, kullanıcı dostluğu, geliştirici araçları, birlikte çalışabilirlik olarak sayılabilir.
Şimdi bu avantajlara daha yakından bakacağız.
Sabit işlem ücretleri
Bugün herkes Ethereum (ETH) blok zincirindeki fahiş işlem ücretlerinden şikayetçi. Öyle ki Ethereum, uzun zamandır, yalnızca büyük oyuncuların işlem ücretlerini kârlı bir şekilde karşılayabildiği bir ağa dönüşmüş durumda.
Yüksek işlem ücretleri, Ethereum üzerinde DeFi uygulamaları oluşturmayı zorlaştırdığı gibi son kullanıcının da canını sıkıyor. Üstelik bu ücretler ağdaki yoğunluğa göre sık sık değişiyor. Buna karşı birçok blok zincir projesi daha düşük işlem ücretleri sunuyor. Waves (WAVES) ise bunlar arasında en avantajlılardan biri.
Waves kullanıcılarının ve geliştiricilerinin, işlem ücretlerindeki oynaklığı dert etmeleri gerekmiyor. Çünkü Waves, çok düşük ve üstelik sabit işlem ücretleri sunuyor. Waves ağındaki tüm ücretler, ağa aşırı yüklenme hariç herhangi bir faktöre bakılmaksızın sabitlenmiştir. Bu özellik, Waves protokülünün tasarımı ve akıllı sözleşme dili sayesinde mümkün olmuştur. Ağdaki tüm işlemlerin karmaşıklığı ve yürütme süresi öngörülebilir; gaza ise ihtiyaç yoktur.
Gelin, biraz somutlaştıralım. Diyelim Waves üzerinde token transfer etmek istiyorsunuz, ödemeniz gereken işlem ücreti sadece 0,001 WAVES ki bu, 0,01 dolardan daha düşük bir paraya tekabül ediyor! Akıllı sözleşme içeren işlemler ise sadece 0,005 WAVES işlem ücreti gerektiriyor.
Bu özellik, örneğin, Swop.fi'nin geliştirilmesi için kullanışlı oldu ve Waves, diğer ağlardan birçok kullanıcıyı bu özelliğiyle cezbetti.
Yüksek işlem hızı
Waves, sabit işlem ücretlerinin yanı sıra yüksek hız ve ölçeklenebilirlik sunan bir blok zincirdir. Waves protokolü üzerinde saniyede bin işlem gerçekleştirilebilir. Bu, DeFi uygulamaları için hayati bir özelliktir.
Waves blok zincirindeki blok üretim süresi ise 60 saniye, yani bir dakikadır. Ancak WavesNG teknolojisi sayesinde blok zincir üzerinde mikro bloklar üretilebilir. Mikro blokların üretilme süresi ise yalnızca 5 saniyedir.
Staking
Waves protokolü, Leased Proof of Stake (LPoS) konsensüs algoritmasını kullanır ve WAVES token sahiplerinin tokenlerını stake ederek pasif gelir elde etmelerini sağlar.
WAVES staking, özellikle son dönemde çok kazançlı hale geldi. 2020’den beri WAVES staking, yüzde 5'in üzerinde APY sunuyor. Bu özellik, staking ve verim çiftçiliği amaçlı DeFi uygulamalarının oluşturulmasını kolaylaştırıyor.
Herhangi bir DeFi uygulama geliştiricisi, sunduğu hizmetin mantıki dayanağını geliştirmek için WAVES stakingi kullanabilir ve DeFi uygulamalarında kullanıcılar tarafından kilitlenen varlıklardan gelir elde edebilir.
Kullanıcı dostluğu
Blok zincir dünyasının yaşadığı en önemli sorunlardan biri daima yeni kullanıcıların bu dünyaya adaptasyonu olmuştur. DeFi bugün kripto para dünyasına sıkışıp kaldıysa, bunun bir nedeni de, geleneksel bankacılığa şüpheyle yaklaşan ama kripto para sektörünü de tanımayan kullanıcılar için kolay kullanım ve erişilebilirlik sunamamasıdır. Halbuki DeFi, yani merkeziyetsiz finans projeleri, esas olarak geleneksel finans ve bankacılık sistemine daha güvenli, daha şeffaf ve daha erişilebilir bir alternatif olmayı amaçlamaktadır.
Bugün DeFi ekosistemine dahil olmak isteyen bir kullanıcının birçok teknik bilgiye haiz olması gerekiyor. Her şeyden önce bir kripto hesabı yaratması, sonra bu hesaba para yatırması ve işlemlerin nasıl gerçekleştiğini anlaması elzem. Bir kullanıcı ancak bu aşamalardan sonra DeFi uygulamalarını kullanmaya başlayabilir. Bu aşamalar, kripto para dünyasına aşina kimseler için basit gelebilir ama bu sektöre tamamen yabancı insanlar için karmaşık ve yeterince bilinmediği için tedirgin edici olabilir.
Waves ise yeni kullanıcılar için tek bir noktadan giriş yapma olanağı sunar. Waves üzerindeki tüm araçları öğrenmek sade bir saatinizi alır; bir hesap açıp ona para yatırmak ise dakikalarla ölçülür. Waves ekosistemine bu kolay giriş olanağını Waves.Exchange merkeziyetsiz borsası (DEX) sağlar. Waves.Exchange’e herhangi bir siteye kaydolur gibi e-posta adresinizle kaydolabilir, kredi ya da banka kartınızla kripto para alabilirsiniz. Üstelik Waves.Exchange, MetaMask kripto para cüzdanı ile de uyumludur. Yani Waves yalnızca kripto para acemileri için değil, usta kripto para traderları için de kullanıcı dostu bir blok zincirdir.
Ancak bir blok zincire kolayca katılabilmek yetmez; kullanıcı dostu bir blok zincir, kullanım kolaylığı da sunmalıdır. Bu nedenle Waves.Exchange, Waves.Exchange'in harici uygulamalardaki işlemler için kullanımını kolaylaştıran Waves Signer ile entegredir. Örneğin, Waves DAO'da Waves Signer kullanılır ve kullanıcılara tarayıcı uzantıları yüklemeden erişim sağlar. Yani sadece oturum açıp Waves DAO üzerinden oy verebilirsiniz. Benzer şekilde, Waves.Exchange oturum açma bilgilerinizi kullanarak Swop.fi'ye erişebilirsiniz.
Geliştirici araçları
Waves protokolü yalnızca son kullanıcıları değil, DeFi geliştiricilerini de hedeflemektedir. Bu amaçla geliştiriciler için yukarıda değindiğimiz Waves Signer dahil birçok araç sunar. Waves ekosisteminin birkaç kripto para cüzdanı, Waves Keeper isimli bir tarayıcı uzantısı, geliştiricileri kütüphaneleri ve daha birçok geliştirici aracı vardır. Bir geliştirici, bu araçları bir arada kullanarak kendi uygulamasını yaratabilir ve sadece birkaç satır kod yazarak bunu Waves blok zincirine ekleyebilir.
Waves ekosisteminde kodlama dili olarak Ride kullanılır. Ride da VS Code Plugin ve Surfboard gibi çeşitli geliştirici araçları sunar.
Birlikte çalışabilirlik
Waves ekosisteminin en önemli avantajlarından biri, birlikte çalışabilirlik sunmasıdır. Yani Waves ile oluşturulan bir merkeziyetsiz uygulama (ki buna DeFi uygulamaları da dahil) herhangi bir blok zincirde çalışabilir. Örneğin Gravity protokolü ile Waves ve BNB Chain (BNB) ana ağları birbirine bağlandı bile. Waves, halihazırda Ethereum (ETH), Solana (SOL), Fantom (FTM) ve Ergo (ERG) ağlarıyla da birlikte çalışabiliyor.
Ayrıca, wrapped tokenların Waves ağına ulaşmasını kolaylaştıran merkezi köprüler de geliştirildi. Bu tokenlar protokoldeki merkeziyetsiz uygulamalarda, mesela Swop.fi’da kullanılabiliyor.
Kolay entegrasyon ve birlikte çalışabilirlik, geliştiriciler ve son kullanıcılar için Waves ekosisteminin en önemli özelliklerinden biri.
Sonuç
Waves (WAVES), hem geliştiriciler hem de son kullanıcılar için sunduğu benzersiz avantajlar ile DeFi dünyasının genişlemesine katkıda bulunuyor. Özellikle çok düşük ve sabit işlem ücretleri ve birlikte çalışabilirlik, Waves blok zincirini diğer birçok projeden ayırıyor. Öyle görünüyor ki Waves, bu avantajlarını daha da geliştirerek DeFi dünyasının öncülerinden olmayı sürdürecek.