Bugün kripto para dünyasında en çok ilgi çeken alanların başında merkeziyetsiz finans (DeFi) ekosistemi geliyor. 2016 yılı civarında merkeziyetsiz finans kavramı ilk kez ortaya çıktığında bu konseptin kripto para sektörünün merkezine oturacağını tahmin edenler vardı. Yine de o emekleme yıllarında merkeziyetsiz finansı destekleyen çok az blok zincir girişimi görüyorduk. Bu az sayıdaki girişimden biri ve belki en dikkat çekeni ise Waves (WAVES) blok zincir platformuydu.
Daha önceki bir makalemizde Waves’in DeFi uygulamaları için neden avantajlı olduğunu detaylıca ele almıştık. Bu makalede ise Waves’e kısaca değindikten sonra Waves’in ve sunduğu avantajların en önemli parçası olan Waves-NG protokolünden bahsedeceğiz.
Waves (WAVES) nedir?
Waves (WAVES), yüksek verimlilik ve düşük, sabit işlem ücretleri sunan bir blok zincir platformudur. 2016’da bir merkeziyetsiz borsa (DEX) olarak kurulan Waves, kısa sürede ekosistemini genişletmiş ve özellikle sabit işlem ücretleri sunması sayesinde merkeziyetsiz finans uygulamaları geliştirmek için ideal bir blok zincir halini almıştır.
Waves üzerinde kripto para transferi yapmak istediğinizde ödemeniz gereken ücret yalnızca 0,001 WAVES coindir. Waves üzerinde akıllı sözleşme içeren işlemler ise 0,005 WAVES karşılığında yapılabilir. Bu işlem ücretleri değişmez; bu da işlem ücretlerinin her an değiştiği Ethereum (ETH) gibi blok zincirlere kıyasla Waves’i daha cazip kılmaktadır.
Waves, sabit işlem ücretlerinin yanı sıra yüksek hız ve ölçeklenebilirlik açısından da çok avantajlıdır. Onu merkeziyetsiz finans için ideal bir platform kılan özelliği de budur. Waves, saniyede bin işlem gerçekleştirilebilir. Bir bloğun oluşumu ise yalnızca 60 saniye, yani bir dakika sürmektedir. Bununla beraber Waves blok zincirindeki en küçük birim, bloklar değildir. Waves, mikro bloklar üretmeye olanak sağlayarak ölçeklenebilirliğini iyice artırır. 5 saniyede üretilebilen bu mikro blokların oluşumu ise Waves’in en önemli unsuru olan Waves-NG protokolü sayesinde mümkündür.
Waves-NG Protokolü
Ethereum (ETH) blok zinciri ve ERC-20 token standardı, ICO'lar aracılığıyla piyasaya token sürmek veya akıllı sözleşmeler oluşturmak isteyenler için en popüler tercih durumunda. Merkeziyetsiz finans ekosistemi de tabiri caizse Ethereum üzerinde büyüdü, yükseldi. Bununla beraber, Ethereum üzerindeki uygulama ve kullanıcı sayısı arttıkça önemli bir sorun ortaya çıktı: Ölçeklenebilirlik. Artık Ethereum üzerinde işlem yapmak çoğu zaman çok maliyetli ve yavaş...
İşte bu noktada imdada Waves (WAVES) yetişti. Waves, kullanıcılarına sabit işlem ücretleri ve yüksek hız sunmayı amaçlıyordu. Böylece gelişen DeFi ekosistemini destekleyecekti. Bu amaçla, blok zincirinin dakikada binlerce işlem gerçekleştirmesine olanak sağlayacak ve ağda çatal oluşturulmasını engelleyecek Waves-NG konsensüs algoritması adı verilen yeni bir protokolü uygulamaya koydu.
Waves-NG, Emin Gün Sirer ve Ittay Eyal tarafından önerilen Bitcoin-NG teknolojisi temel alınarak tasarlanmış bir çözüm. Bu model, blokları benzer aralıklarla keşfetme ve yeni işlemlerin madenciler blokları ağa göndermeye başladıktan sonra işlenmesi ilkesini ortadan kaldırıyor. Böylece Waves-NG modeli, madenciyi önceden seçmeyi sağlarken madencilerin de ek proof-of-work’e gerek kalmadan mikro işlemlerle otomatik olarak yüklenen bir anahtar blok oluşturmalarına olanak tanır. Bu, Waves platformunun işlemleri ağı izin verir vermez doğrulamasını mümkün kılar; böylece işlem kapasitesini ve hızını artırır.
Waves-NG’nin avantajları
Waves-NG, işlem gecikmesini asgari düzeye indirerek verimliliği ve hızı artırır. Mikro bloklar yaratma olanağı sunması, Waves-NG’nin en önemli avantajlarındandır. Daha büyük bloklar, blok yayılımı sırasında devasa ağ kullanımı artışlarına yol açar ve bu da verimliliği düşürür.
Waves-NG ve mikroblokları sayesinde Waves, saniyede 100 işlem gerçekleştirebilir. Bu sayı Bitcoin (BTC) için 3 ila 7 iken Ethereum (ETH) için 5 ila 20’dir.
Sonuç
Waves, DeFi ekosistemindeki en önemli ve köklü projelerden biri. Sabit işlem ücretleri ve yüksek hızıyla DeFi geliştiricileri için Ethereum’a önemli bir alternatif sunuyor. Waves bunu en çok Waves-NG protokolüne borçlu. Waves-NG sayesinde Waves ekosistemi DeFi’ın daha erişilebilir, daha yaygın, daha avantajlı olmasını sağlıyor.