Protokol kelimesiyle blokzincir ve kripto para dünyasında çok sık karşılaşırız. Protokoller, verinin ağ üzerinde paylaşılmasına olanak tanıyan kurallar topluluğu olarak tanımlanabilir. Protokoller sayesinde bilgi değiş tokuşu basit, verimli ve güvenli şekilde gerçekleştirilebilir.
Kripto paralar özelinde protokoller, blokzincirlerin yapısını oluşturur. Bilindiği gibi, blokzincirler, dağıtık veri tabanlarıdır. Bu merkeziyetsiz veri tabanları, dijital paraların güvenli bir şekilde alınıp satılmasını ya da takas edilmesini sağlar. Ancak protokoller olmaksızın bu mümkün olmazdı. Protokoller sayesinde farklı yazılımlar ve bilgisayarlar arasında blokzincirler ortak şekilde hareket edebilir.
En bilinen protokollerden biri, "Köprü Metni Aktarım Protokolü"dür. Daha bilinen adıyla HTTP! Bu ifadeyi her URL’nin başında görebilirsiniz. Bugün internet tüm dünyayı birbirine bağlıyorsa, bu, en başta HTTP protokolü sayesindedir.
Bu makalemizde ise blokzincir protokolü nedir ve kripto protokolleri neden önemlidir sorularına cevap vereceğiz.
Blokzincir Protokolü Nedir?
Bitcoin (BTC), ilk blokzincir ve kripto para birimi olarak 2008’de önerildi. O dönem Satoshi Nakamoto takma ismini kullanan bir kişi ya da grup, bir whitepaper yayımlamıştı. Bu whitepaper, Bitcoin blokzincirini oluşturan bir dizi hesaplama kuralını özetliyordu. Bu kurallar, protokol olarak adlandırılır.
Bitcoin protokolüne göre blokzincir, bir defter görevi görecek ve tüm Bitcoin işlemlerini izleyecekti. Bu işlemler, ağa bilgisayarlarının işlem güçlerini adayan “madenciler” tarafından onaylanacak ve blokzincire eklenecekti. Bunun karşılğında madenciler yeni BTC coin’ler ile ödüllendirilecekti. İşte, Bitcoin protokolü basitçe budur ve Bitcoin dediğimiz yapı aslında tamamen bu protokoldür.
Daha sonra birçok yeni kripto para projesi ortaya çıktı. Ethereum (ETH) bunlardan en bilineni. Bu projeler de blokzincir yapısını kullanıyordu ve doğal olarak kendi blokzincir protokollerini geliştirdiler. Bütün bu protokoller, dijital paranın internette güvenle kullanılabileceğini ispatladı ve yeni bir ekosistem yarattılar. Bugün farklı blokzincir protokolleri, farklı olanaklar sunuyor.
Örneğin Ethereum protokolü, akıllı sözleşmeler yaratmayı mümkün kılmıştır. Bu sayede NFT, DeFi, metaverse ekosistemlerinde önemli atılımlar yaşanmıştır.
Protokoller Neden Önemli?
Blokzincir, her bloğun bilgi depolamak için kullanıldığı ve yine her bloğun hash açısından benzersiz bir adresle ilişkilendirildiği bir bloklar zinciridir. İşlemler gibi verileri depolayan ve ağda bulunan tüm düğümler arasında herkese açık olarak paylaşılan dağıtılmış, merkeziyetsiz bir defterdir. Herhangi bir merkezi otoriteye bağlı olmadığından, verilerin ağlar arasında güvenli şekilde aktarılmasını sağlamak için bir dizi protokole ihtiyaç duyar. Blokzincirler kripto para işlemleri için kullanıldığından, protokoller kripto para ağlarının güvenliğini korumak için veri paylaşımında çok önemli bir rol oynar.
Daha basit bir ifadeyle, protokoller, blokzincirlerin merkeziyetsiz ve güvenli çalışabilmesini sağlar.