MakerDAO (MKR) projesini duydunuz mu? Eğer merkeziyetsiz finans (DeFi) kavramını aşinaysanız mutlaka duymuş olmalısınız. Çünkü Ethereum (ETH) blok zincirinde çalışan ve en yaygın stablecoinlerden DAI’yi üreten bu protokol, DeFi ekosisteminin öncüleri arasında sayılıyor.
Bu makalemizde kısaca MakerDAO (MKR) protokolüne ve onun DeFi ekosistemindeki yerine değineceğiz.
MakerDAO (MKR) nedir?
MakerDAO, ABD dolarına endeksli DAI algoritmik stablecoinini çıkaran ve Ethereum (ETH) tabanlı bir merkeziyetsiz otonom organizasyondur. Maker Protokolü, Ethereum tabanlı tokenları teminat olarak yatırmanız karşılığında DAI tokenı kullanmanızı sağlar.
Ethereum ekosistemini ilk benimseyen projelerden olan MakerDAO, 2015 yılında başlatıldı. Kısa sürede de DeFi ekosisteminin sacayaklarından biri oldu. Bugün, Maker Protokolü tarafından üretilen DAI algoritmik stablecoini 400'den fazla platformda kullanılabiliyor.
MakerDAO projesinin bir diğer kripto para birimi olan ERC-20 tabanlı Maker (MKR) token ise protokolde yönetişimi sağlıyor. Önde gelen DeFi tokenları arasında yer alan MKR token, sahiplerine protokolün geleceği için alınacak kararlarda oy hakkı veriyor.
MakerDAO’yu özel yapan ne?
MakerDAO'nun stablecoin modeli diğer stablecoinlerden farklıdır. Çünkü MakerDAO’nun stablecoin modeli hem merkeziyetsizdir (yani DAI token üretimi kimse kontrol edemez) hem de DAI’nın ABD dolarına endekslenmesini sağlamak için Ethereum tabanlı varlıklar şeklinde teminat kullanır. MakerDAO aracılığıyla bir DAI stablecoin kredisi işlemi yapmak için MakerDAO'yu yöneten MKR sahipleri tarafından onaylanan Ethereum tabanlı herhangi bir varlığı teminat olarak yatırabilirsiniz.
MakerDAO, böylece, varlık destekli stablecoinlere tamamen merkeziyetsiz bir alternatif sunar. DAI’yi kullanmak veya ödünç vermek için herkes protokolü kullanabilir ve hiç kimse onun üretimini kontrol edemez. Bunun yerine protokol, bir DAO aracılığıyla protokol yönetimine katılan MKR token sahipleri tarafından yönetilir. DAO katılımcıları, ücretlerin ayarlanması ve teminat kredisi türleriyle kredi eklenmesi gibi sistemdeki değişiklikleri oylar. DAI, tek merkeziyetsiz stablecoin seçeneği olmasa da açık ara en likit ve her yerde bulunan tamamen merkeziyetsiz stablecoinlerin başında gelir.
MakerDAO ve DeFi
Şimdi gelelim asıl sorumuza: MakerDAO (MKR), DeFi ekosisteminin hızla genişlemesine nasıl katkıda bulundu? MakerDAO’yu neden DeFi öncülerinden biri olarak kabul ediyoruz?
MakerDAO'nun DeFi ekosistemine devrim niteliğindeki katkısı, tamamen merkeziyetsiz bir stablecoin yaratmasıdır. DeFi ekosisteminde Tether (USDT), Gemini Dollar (GUSD) ve USD Coin (USDC) başta olmak üzere sayısız stablecoin mevcuttur. Bununla birlikte, bu stablecoinler, varlık rezervlerinden ve üretimlerinden sorumlu olan merkezi bir otorite tarafından kontrol edilir. MakerDAO ise, önceki başlıklarda da açıkladığımız üzere bir varlık tarafından desteklenen stablecoinlere DAI ile tamamen merkeziyetsiz bir alternatif sunar.
DAI tokenın DeFi ekosistemindeki işlevselliği çok yönlüdür. Eşler arası tüketici kredileri gibi hizmetler sunan DeFi platformlarının işlemler için düşük volatiliteli bir varlığa sahip olması gerekir. Bitcoin (BTC) veya Ether (ETH) cinsinden kredi vermek, bu kripto para birimlerinin değerleri kolay dalgalandığı için istikrarsızlığa neden olabilir. DAI, fiyat istikrarı sunarak bu sorunu çözmektedir. Aynı şekilde DAI stablecoin, Uniswap (UNI) gibi merkeziyetsiz borsalar (DEX) için de kullanışlıdır. DEX'ler genellikle kullanıcıların itibari para birimiyle işlem yapmasına izin vermez, bu da kripto paralar gibi riskli varlıkları daha güvenli varlıklara dönüştürmek isteyen traderlar için sorun oluşturabilir. DAI ise ABD dolarının değerine endeksli, istikrar vadeden bir kripto para birimi olarak merkeziyetsiz borsa traderlarına güvenli bir liman sunar.
MakerDAO ve DAI, birleştirilebilirdir
DeFi ekosistemine meraklıysanız, birleştirilebilirlik (composability) kavramını da duymuşsunuzudr. Birleştirilebilirlik, bir sistemin öğelerinin diğer sistemlere kolayca bağlanmasına olanak sağlayan bir tasarım özelliğidir. MakerDAO (MKR) açık kaynaklı bir projedir; yani herkes onun kodunu okuyabilir, kopyalayabilir ve geliştirebilir. Bu da yüksek oranda şekillendirilebilir olduğu anlamına gelir. MakerDAO, detaylı geliştirici eğitimleri de sağlar. Bu sayede DeFi geliştiricileri, MakerDAO’nun DAI stablecoinini uygulamalarına kolayca entegre edebilir.
DAI, diğer projelere kolayca entegre edilebildiğinden aynı zamanda likit bir varlıktır. Likidite, kullanıcı dostu DeFi projeleri için temel bir koşuldur. DAI’yi ve ekonomisini kendi sistemine entegre etmek, yeni bir para birimi yerine bir ürün oluşturmaya odaklanmayı tercih eden şirketler için likidite sorununu çözer.
Böylece DAI, fiyatı istikrarı sağlayan, geliştirici odaklı, merkeziyetsiz, likit ve şekillendirilebilir bir kripto para birimi olarak kendini tüm blok zincirlerdeki en işlevsel kripto paralardan biri olarak kabul ettirmiştir.