Ether (ETH), Ethereum blok zincir ağının yerel kripto para birimidir ve ağa güç verir. Şöyle ki, Ethereum, küresel bir merkeziyetsiz süper bilgisayar olarak tasarlanmıştır. Tabii, Ethereum ağında gerçekleşen her bir işlemin bir miktar hesaplama gücü gerektirdiği göz önüne alındığında, merkeziyetsizliğe yapılan bu vurgu, zincir üstü işlemleri kolaylaştırmak ve ağ kullanımını teşvik etmek için alternatif bir model gerektirir. İşte Ether (ETH), Ethereum geliştiricileri tarafından tam bu noktada, bu zorluğun üstesinden gelmek ve ağa güç vermek için yaratılmıştır. Ether, blok zincirdeki işlemlerin maliyetlerinin adil ama güven gerektirmeden ödenebilmesini sağlar.
Peki Ether (ETH) tam olarak nedir? Bu makalede Ether (ETH) coin ve işlevinden bahsedeceğiz.
ETH/TRY paritesinde işlem yapmak, yani Türk lirası ile ETH alıp satmak için tıklayın.
Ether (ETH) nedir?
Piyasa değerine göre en Bitcoin (BTC) ardından en büyük ikinci blok zinciri olan Ethereum (ETH), sürekli genişleyen ve eşler arası kullanıcı etkileşimlerini kolaylaştıran bir merkeziyetsiz uygulamalar (dApp) ekosistemine ev sahipliği yapıyor. Ethereum ağında sayısız türde uygulama oluşturabilirsiniz ancak Ethereum ağındaki her eylem bir işlem içerir ve bu işlemlerin her biri belirli bir miktarda hesaplama gücü gerektirir. Bu da işlemler için bir maliyet doğurur. İşte bu işlem maliyeti ya da Ethereum ağında anıldığı şekliyle gaz ücreti, Ether (ETH) coin ile ödenir.
Ether (ETH) ile ödenen işlem ücretlerine gaz ücreti denmesinin sebebi ise bu ücretlerin Ethereum ağına güç vermesi, yani onun bir nevi “yakıtı” olmasıdır. Ethereum ağındaki hem hizmet sağlayıcılar hem de son kullanıcılar, ağın akıllı sözleşme protokolleri aracılığıyla birbirleriyle etkileşim kurmak için sürekli olarak ETH satın almak ve harcamak zorundadır. Bu da ETH için sürekli bir talep sağlar.
Ethereum kullanıcıları arasında gaz ücretleri, 0,000000001 ETH'ye eşit bir Ether (ETH) değeri olan gwei cinsinden belirtilir. Zincir içi işlem başına bu maliyetin tam boyutu, bu eylemi tamamlamak için gereken hesaplama gücüne bağlıdır. Bu, gaz ücretleri belirlenirken eylem başlatıldığında ağdaki tıkanıklığın ücret üzerinde etkili olabileceği anlamına gelir. Yani, ağdaki tıkanıklık yüksekse, bir işlemi gerçekleştirmek için ödenmesi gereken ETH miktarı da artar.
Ethereum ağı her işlem için bir gaz ücreti önerir ancak Ethereum üzerine kurulu birçok hizmet, kullanıcıların işlemlerini hızlandırmak için önerilenden daha yüksek bir gaz ücreti ödemesine de olanak sağlar. Yani daha fazla ETH harcanarak bir işlemin gerçekleşme süresi kısaltılabilir.
Tabii, bildiğiniz gibi, kripto para piyasaları son derece volatildir. Ether (ETH) de bu fiyat volatilitesinden etkilenir. Ancak kim Ethereum ağında bir işlem oluştururken dalgalanan Ether fiyatından etkilenmek ister ki? Ya aşırı bir ücret öderken bulursanız kendinizi? Ethereum’un buna da bir çözümü var: Gaz limitleri. Bir kullanıcı, ödeyeceği gaz ücreti için bir limit belirleyerek Ether fiyatındaki dalgalanmalardan kendini koruyabilir.
ETH ücretleri kime gidiyor?
Ethereum şu anda madencilere, yani ETH coin karşılığında blok zincir işlemlerini doğrulama ve kaydetme sürecine hesaplama gücü tahsis eden kullanıcılara dayanan bir İş Kanıtı (Proof-of-Work - PoW) konsensüs algoritması kullanıyor. Yani madencilik faaliyeti ile ETH üretiliyor.
Ethereum madenciliği ile ilgili detaylı bilgi için tıklayın.
Ethereum ağındaki madenciler her 12 ila 15 saniyede bir yeni bloklar oluşturur. Madenciler, o blokta gerçekleşen işlemlerle ilgili tahakkuk eden gaz ücretlerine ek olarak, başarılı bir şekilde doğrulanmış blok başına ETH coin ile ödüllendirilir.
Gaz ücretleri, madencinin ne kadar bir ücret kabul etmeye istekli olduğu kadar, işlemi başlatanın ne ödemeye istekli olduğuna da bağlıdır. Herhangi bir anda birden fazla işlemci ve madenci bulunduğundan, ağın gaz ücretleri, zincir üstü kullanıma ve talebin dinamik koşullarına göre doğal olarak ayarlanır. Bu ödül sistemi, madencileri Ethereum ağına katılmaya teşvik etmek ve sistemin merkeziyetsiz süreçlerini güçlendirmek için gereklidir. Genel olarak bir ağda ne kadar çok madenci bulunursa, ağ o kadar güvenli ve verimli olur. Bu nedenle madenciler ve işlemciler arasında sağlıklı bir ekonomi, gelişen bir ağ için tartışmasız bir şekilde gereklidir.
Yalnız, belirtmekte fayda var: Ethereum (ETH), Etherum 2.0 yükseltmesi sürecindedir. Bu sürecin 2022 yılı içinde tamamlanması bekleniyor ve Ethereum 2.0’a geçildiğinde Ethereum madenciliği sona erecek. Bunun yerine, madencilerin yerini doğrulayıcıların aldığı bir Hisse Kanıtı (Proof-of-Stake - PoS) sistemine geçilecek. Ethereum 2.0 ile ilgili daha detaylı bilgi almak için ilgili makalemizi buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.
Ether (ETH) coinin diğer işlevleri
Madencilik ödülleri ve işlem ücretleri için kullanılmasının yanı sıra Ether (ETH) coinin başka işlevleri de vardır. ETH, Ethereum ekosisteminde etkili bir değişim aracı olduğunu da kanıtlamıştır. ETH ile işlem yapmak, geleneksel ödeme hizmetlerinden önemli ölçüde daha hızlı ve daha ucuz olabilir. Üstelik Ethereum'un merkeziyetsiz mimarisi sayesinde ağdaki ETH işlemleri sansüre karşı da dayanıklıdır. Bir başka deyişle, üçüncü taraflar, zincir üstü işlemleri engelleyemez ya da değiştiremez.
Ether (ETH), merkeziyetsiz finans (DeFi) ekosisteminin de ayrılmaz bir parçasıdır. Bu ekosistemde kripto para olarak borç almak ve faiz elde etmek için ETH yaygın şekilde teminat olarak kullanılır.
Bununla beraber, Ethereum’un kullanımı (özellikle DeFi’ya olan ilgiyle beraber) arttıkça Ether (ETH) için işlem ücretlerinin yüksekliği ve ölçeklenebilirlik gibi sorunlar ortaya çıkmıştır. Ethereum 2.0 yükseltmesinin bu sorunlara da çözüm getireceği umulmakta. Eğer gerçekten Ethereum 2.0 bu sorunları çözerse, ETH yeni bir güç kazanacaktır.