Kripto para dünyasında, özellikle Bitcoin (BTC) gibi değerli bir kripto para birimi söz konusu olduğunda dolandırıcılıklara rastlanabilir. Aslında dolandırıcılık, sadece kripto para dünyasına özgü değildir; paranın dahil olduğu tüm alanlarda dolandırıcılar cirit atar ve diğer diğer birçok alanda dolandırıcılık çok daha yaygındır. Ancak Bitcoin dolandırıcılıkları da birçok kişinin canını yakmıştır. Peki en yaygın Bitcoin dolandırıcılıkları nelerdir ve bunlardan nasıl korunuruz?
Şimdi madde madde en yaygın Bitcoin dolandırıcılıklarına ve bunlardan korunma yöntemlerine bakalım.
En yaygın Bitcoin dolandırıcılıkları ve bunlardan korunma yöntemleri
Bitcoin (BTC) ve Ethereum (ETH) gibi merkeziyetsiz blok zincirlerde çalışan kripto paralar, yatırımlarınızı ve finansal işlemlerinizi tamamen sizin kontrolünüze verir. Yani kripto para dünyasında banka gibi aracılar yoktur. Ancak kripto paraların merkeziyetsizliği, onları yasal bir çerçeveye oturtmayı ve regüle etmeyi de zorlaştırır. Bu yüzden bir hata yapar ve dolandırıcılara kanarsanız BTC’lerinizi çaldırıp sonsuza dek kaybedebilirsiniz.
Bu tehlikenin önüne geçmek için en yaygın Bitcoin dolandırıcılık yöntemlerini ve bunlardan korunma yollarını bilmenizde fayda var.
Sahte borsalar
Türkiye’de ve dünyada Bitlo gibi birçok güvenli, yasalarla uyumlu, meşru kripto para borsası var. Bu kripto para borsalar üzerinden güvenle bitcoin alıp satabilirsiniz. Ancak bazen dolandırıcılar bu güvenli kripto para borsalarının kopyalarını üretir. Bu kopyalar mobil uygulama, masaüstü uygulama ya da internet sitesi biçiminde olabilir. Kopya borsaların tasarımı orijinaline çok benzer, neredeyse tıpatıp aynıdır. Sahte kripto para borsaları üzerinden işlem yaparsanız orijinal borsadaki giriş bilgilerinizi ve BTC gibi kripto paralarınızı çaldırabilirsiniz.
Neyse ki sahte kripto para borsalarını tanımanın kolay bir yöntemi var: URL’yi kontrol etmek. Kripto para borsasında işlem yapmadan önce URL’nin doğru olduğunu mutlaka kontrol etmelisiniz. Örneğin, Bitlo’nun URL’si www.bitlo.com ve bu URL’den Bitlo’ya girip güvenle işlem yapabilirsiniz. Orijinal Bitlo’yu sık kullanılanlarınıza ekleyerek bir anlık dalgınlıkla olası dolandırıcılıklara kanıp yanlış URL’ye girmenin önüne de geçebilirsiniz. Aslına bakarsanız, sahte site ya da uygulama, finansal işlem içeren tüm platformlarda dikkat edilmesi gereken bir dolandırıcılık yöntemidir.
Şantaj
Hassas ya da özel bilgilerinizi bir şekilde bulup, bu bilgileri yaymak ya da başka türlü kullanmak tehdidiyle sizden para talep etmek, yani şantaj yapmak dolandırıcıların sık kullandığı yöntemlerdendir. Şantaj, Türk Ceza Kanunu’na göre çok önemli bir suçtur ama şantaja uğrayan birçok kişi polise gitmeye utanır ya da çekinir. Böylece şantajcıların avucuna düşer.
Şantaj yapan bir dolandırıcı, sizden Bitcoin (BTC) ya da başka bir kripto para birimi talep edebilir. Çünkü kripto paraların takibini yapmak, itibari paralara göre çok daha zordur. Kripto paraların seri numaraları bulunmaz ve kripto para cüzdanları anonimdir.
Dolandırıcıların şantajına maruz kalmamak için ziyaret ettiğiniz internet sitelerine dikkat etmeli, güvenli görünmeyen sitelere e-posta adresinizle giriş yapmamalı ve hassas ya da özel bilgilerinizi güvenilir servislerde ya da donanımlarda depolamalısınız.
Hediye sahteciliği
Hediye sahteciliği, kripto para dünyasında en sık karşılaşılan dolandırıcılık yöntemlerinden biridir. Dolandırıcı, bir miktar kripto para karşılığında size hediye göndermeyi vadeder. Bu, çoğu zaman, küçük miktarda BTC göndermeniz karşılığında birkaç kat fazla Bitcoin hediyesi kazanacağınız yönünde bir tekliftir. Ancak dolandırıcının sizinle paylaştığı kripto para adresine BTC’lerinizi gönderdiğinizde bu varlıklarınızı kaybetmiş olursunuz çünkü ortada aslında hediye falan yoktur. Yaptığınız şey, bir başkasına karşılıksız BTC göndermekten farksız değildir!
Bu dolandırıcılık yönteminin daha tehlikeli bir versiyonunda ise dolandırıcı şahıs sizden kişisel bilgilerinizi ya da kripto para özel anahtarınızı talep edebilir. Bunları vermeniz durumunda sadece hediye kazanmak için küçük bir miktar kripto varlığınızı kaybetmez; tüm cüzdanınızın, yani kripto varlıklarınızın kontrolünü dolandırıcıya verebilirsiniz. Bu, tıpkı e-postanızın şifresini ya da banka hesabınızın özel bilgilerini başkalarıyla paylaşmak gibidir.
Hediye sahteciliğinden korunmak için aklınızdan şunu çıkarmayın: Meşru hediye kampanyalarında sizden hiçbir zaman bir adrese belirli bir miktar kripto para göndermeniz istenmez.
Sosyal medya oltalaması
Sosyal medya oltalaması, en yaygın Bitcoin ve kripto para dolandırıcılıklarının başında gelir. Bu yöntem aslında hediye sahteciliğinin bir varyasyonudur. Ancak sosyal medya oltalamasında kripto para dolandırıcıları ünlü bir kişiyi taklit eden sosyal medya hesapları kullanır. Bu hesaplardan yaptıkları paylaşımlarda, bir adrese BTC göndermeniz karşılığında size hediye vereceklerini vadederler. Eğer hesabın sahte hesap olduğunu fark etmez ve istenilen adrese BTC gönderirseniz, varlıklarınızı çaldırmış olursunuz. Bu yüzden, ilgili hesabın gerçekten o ünlü kişiye ait olup olmadığına dikkat etmelisiniz. Bu konuda Twitter, Facebook ve Instagram’daki mavi tık işareti işinize yarayabilir. Mavi tık, bir hesabın iddia ettiği kişi olduğunu doğrular.
E-posta oltalaması
Dolandırıcılar birçok oltalama yöntemi kullanır ve e-posta oltalaması bunlardan biridir. Bu tür dolandırıcılıkta e-postanıza genelde bir link gönderilir. Meşru görünen bu linke tıklamanız için dolandırıcı sizi kandırmaya çalışır. Eğer linke tıklarsanız zararlı bir internet sitesine yönlendirilirsiniz. Bu internet sitesi, güvenilir bir başka siteyi taklit ederek giriş bilgilerinizi çalmayı deneyebilir. Yine bu e-postalar ile size virüslü dosyalar da gönderilebilir. Dosyayı cihazınıza indirmeniz durumunda dolandırıcı, cihazınıza bir zararlı yazılım kurmuş olur.
E-posta oltalaması yönteminde dolandırıcılar genellikle hesabınızın güvenliği ile ilgili endişelenirize oynar. Örneğin, bir kripto para borsasındaki hesabınıza şüpheli bir giriş olduğunu ve e-postadaki linke tıklayarak parolanızı yenilemeniz gerektiğini söyleyebilirler. Bu tuzağa düşerseniz, giriş bilgilerinizi dolandırıcının sahte internet sitesine girebilir ve hesabınızı kendi ellerinizle dolandırıcıya teslim edebilirsiniz.
E-posta oltalamasından korunmak için e-postaların orijinal kaynaktan gelip gelmediğini kontrol etmelisiniz. Ayrıca, her halükarda işlemlerinizi bir e-posta linkine tıklayarak yapmamanızı öneririz. İlla ki hesabınızla ilgili bir işlem yapmanız gerekiyorsa, işlemi yapacağınız internet sitenizi tarayıcıya kendiniz yazıp girmeniz, sizin için daha güvenli olacaktır.
Zararlı yazılımlar
Zararlı yazılımlar, yani virüsler ve trojanlar, sadece banka bilgileriniz için değil kripto paralarınız için de büyük ve sinsi bir tehdittir. Bu tür yazılımlar arasında en tehlikelisi ve yaygın kullanılanı kopyala - yapıştır yazılımlarıdır. Bunlar, siz kopyala - yapıştır yaparken panonuzu ele geçirir ve kopyaladığınız metni değiştirebilir. Peki böyle bir yöntem ile kripto paranız nasıl çalınır?
Diyelim arkadaşınıza 1 BTC göndereceksiniz. Bunun için arkadaşınız sizinle kripto para cüzdan adresini paylaşır. Çoğu kişi bu adresi yazarak girmek yerine kopyala - yapıştır yapar. Ancak cihazınızda bir kopyala - yapıştır zararlı yazılımı varsa, arkadaşınızın adresinin yerine dolandırıcının adresini geçirebilir. Kripto para adresleri karmaşık ve uzun metinler olduğundan, bunu hiç fark etmeyebilirsiniz. Bu durumda aslında arkadaşınıza değil, dolandırıcıya bitcoin göndermiş olursunuz.
Bu tehlikeden kaçınmak için BTC göndermek istediğiniz adresi, gönderimi onaylamadan önce mutlaka kontrol etmelisiniz. Ayrıca, kripto para işlemleri yaptığınız cihaza güvenilir ve güçlü bir anti-virüs yazılımı kurmanızı da öneririz. Böylece cihazınızı zararlı yazılımlardan koruyabilirsiniz.
Ponzi ve piramit düzeni,
Saadet zinciri olarak da bilinen ponzi ve piramit düzeni, en ünlü dolandırıcılık yöntemleri arasında başı çekerler. Bu iki dolandırıcılık yöntemi üzerine diziler, filmler çekilmiş; kitaplar yazılmıştır. Ponzi ve piramit düzenleri, kripto para dolandırıcıları tarafından da kullanılır.
Ponzi düzeni, yatırımcılara, yeni yatırımcı getirdikçe gelir elde edeceklerini vadeden bir sistemdir. Bu sistemde eski yatırımcıların paraları yeni yatırımcılar tarafından ödenir. Ancak yeni yatırımcı girişi azaldıkça para akışı durur ve sistem çöker. OneCoin, kripto dünyasındaki en ünlü ponzi örneğidir.
Piramit düzeni de aslında ponziye oldukça benzer. Piramit düzeninde yatırımcılara, sisteme getirdikleri üye sayısına göre ödeme yapılır. Ancak tıpkı ponzide olduğu gibi bu sistemde de yeni üye girişi yapılamazsa para akışı durur ve sistem çöker.
Kripto paralarda ponzi ve piramit düzenlerinden kaçınmak için yatırım yapacağınız kripto parayı iyice araştırmalısınız. İster bir Bitcoin fonu olsun ister bir altcoin fonu; değeri yeni yatırımcıların katılımına bağlı olan bir projeyse, muhtemelen bir ponzi ya da piramit düzeni ile karşı karşıyasınızdır.
Fidye
Zararlı yazılımların en tehlikelilerinden biri fidye yazılımlarıdır. Fidye yazılımları, istenilen miktarda fidye ödenene kadar cihazınıza erişiminizi keser. Genelde dolandırıcılar fidye ödemelerini Bitcoin (BTC) olarak isterler.
Fidye dolandırıcılığı çok tehlikelidir çünkü ödeme yapsanız bile dolandırıcı verilerinize erişmenizi engellemeye devam edebileceği gibi onları silebilir de. Fidye yazılımlarından korunmak için güçlü ve güvenilir bir antivürs yazılımı kullanmalısınız.