Kripto para piyasasının gelişmesi ile NFT ve merkeziyetsiz finans (DeFi) alanında hızlı ve ucuz bir şekilde işlem gerçekleştirilebilecek blok zincir projeleri öne çıkmaya başladı. 2020 yılında piyasaya çıkan Avalanche (AVAX) blok zinciri de hızlı, ucuz ve ölçeklenebilir altyapısı ile önemli bir alternatif oluşturmaktadır.
Bu makalemizde Avalanche üzerinde ölçeklenebilirliği arttıran ve projelerin kendi blok zincirini oluşturmalarına olanak sağlayan subnetleri inceleyeceğiz.
Avalanche Subnet Nedir?
Subnet, Avalanche blok zinciri üzerinde hem blok zincir hem de projeler için ölçeklenebilir altyapı sağlayan bir çözümdür. Subnet, Avalanche ağında içerisinde özelleştirilmiş alt zincirler yaratılmasına olanak sağlamaktadır. Subnetler, bir blok zincirin durumu üzerinde fikir birliğine varmak için birlikte çalışan dinamik bir doğrulayıcı kümesi olarak tanımlanmaktadır. Yani Avalanche üzerinde doğrulayıcı olanlar aynı zamanda subnetler üzerinde de doğrulayıcı olabilmektedir. Avalanche üzerindeki bir doğrulayıcı aynı anda birden fazla subnet üzerinde doğrulayıcı olabilmektedir. Böylece Avalanche ağındaki sınırlı doğrulayıcı sayısına rağmen sınırsız sayıda subnet oluşturmak mümkündür.
Subnetler, Avalanche P-chain zincirinin altında yaratılan özelleştirilmiş blok zincirlerdir. Yaratılan bu yeni blok zincir, ana blok zincir olan Avalanche ağına köprüler ile bağlıdır ve özelleştirilebilir bir yapıya sahiptir. Subnetler üzerinde işlem ücretleri ana blok zincirdeki gibi AVAX coin ile ödenebileceği gibi projenin subnet özelindeki farklı kripto para birimleri ile de ödenebilmektedir.
Subnet Özellikleri
Subnetler, içerdikleri teknoloji ile hem geliştiricilere hem de yatırımcılara oldukça önemli avantajlar sunmaktadır. Subnetler üzerinde geliştiriciler kendi ekosistemleri için en ideal yapıyı tasarlayabilmektedirler. Örneğin, Avalanche ağı üzerinde geliştirilen Play Crabada oyunu kendi subnetine sahiptir. Swimmer Network olarak adlandırılan bu alt ağ, oyun dinamiklerine uygun olarak şekilde hızlı ve ucuz bir şekilde çalışmaktadır. Swimmer Network içerisinde gerçekleştirilen her bir işlem için oyunun yerel tokenların olan TUS token işlem ücreti olarak kullanılmaktadır. Böylece Play Crabada ekosistemi için TUS token ihtiyacını artmaktadır. Subnetlerin ihtiyaca göre inşa edilebilir bir yapı olması ile projeler için daha hızlı, daha ucuz ve daha sürdürülebilir bir yapıya sahiptir.
Farklı blok zinciri tabanlı uygulamalar, doğrulayıcıların belirli özelliklere sahip olmasını isteyebilir. Örneğin, büyük miktarda CPU gücü gerektiren bir uygulama olduğunu varsayalım. Bir subnet, uygulamanın yavaş doğrulayıcılar nedeniyle düşük performanstan etkilenmemesi için doğrulayıcıların belirli donanım gereksinimlerini karşılamasını zorunlu kılabilmektedir.
Subnetler, kendi yerel token ve ücret yapısı ile kendi token ekonomisine sahip olabilmektedir (Play Crabada gibi). Subnetler kendi blok zincirleri içerisinde EVM gibi mekanizmaları destekleyebilmektedirler.
Avalanche doğrulayıcıları, Subnet sahipleri tarafından Subnet'lerini doğrulamaları için teşvik edilebilirler. Teşvikler her Subnet için özelleştirebilir bir yapıya sahiptir. Doğrulayıcıların bir Subnet'e katılmadan önce güvenlik ve kaynak endişelerini dikkate alması gerekir.
Subnetlerin Güvenliği
Kripto para dünyasında her blok zincir projesinde olduğu gibi subnetler üzerinde de güvenlik önlemleri oldukça önemlidir. Subnet için oluşturulan doğrulayıcı gereksinimleri ile geliştiriciler doğrulayıcılar arasında ihtiyaca göre eleme yapabilmektedir. Subnetler uygulamaların hedefleri ve amaçları doğrultusunda oluşturulan blok zincirler olduğu için ana zincir düzeyinde bir merkeziyetsiz yapıya ihtiyaç duymayabilirler.
Subnetler üzerinde geliştiriciler kendi doğrulayıcılarını oluşturabilmelerinin yanı sıra Avalanche blok zinciri üzerindeki doğrulayıcılar içinde teşvik oluşturabilmektedirler. Böylece projeler kendi blok zinciri üzerinde güvenliği kendi doğrulayıcıları sağlayabilir ya da Avalanche üzerindeki doğrulayıcıları kullanabilirler.
Subnetlerin Geleceği
Günümüzde birçok blok zincir projesi ölçeklenebilirlik konusunda ciddi çalışmalar yürütmektedir. Ancak blok zincirler, merkeziyetsizlik, güvenlik ve ölçeklenebilirlik kavramlarının tümünü tam anlamıyla çözümlememişlerdir. Bazı blok zincirler merkeziyetsizlik den uzaklaşarak bazılarıda güvenlikten fedakarlık ederek ölçeklenebilirliği optimal seviyeye çıkarmaya çalışmaktadırlar.
Avalanche blok zinciri, üzerinde oluşan yoğun talebi dağıtmak, blok zincirin işlem kapasitesini ve ölçeklenebilirliğini arttırmak amacıyla subnetler kullanılmaktadır. Geliştiricilerin projelerine en uygun şekilde geliştirebilecekleri altyapıya sahip olan subnetler, oldukça hızlı ve ucuz bir şekilde işlem yapmaya elverişlidir. Avalanche blok zinciri üzerinde geliştirilen proje sayısı ve kullanımın artması ile beraber subnetlerin sayısı ve kullanım alanlarının artması beklenmektedir.