Ledger (defter), ister borç şeklinde ister kredi biçiminde parasal ve finansal işlemlerin not edildiği ve kaydedildiği bir fiziksel kitap veya dijital bir bilgisayar dosyası olarak tanımlanabilmektedir. Genellikle defterler, her bir finansal işlemin tarihi ile birlikte söz konusu ekonomik kayıt kümesinin parçası olan her bir kişi veya hesap için bakiyeyi de içermektedirler.
Fiziksel defterler daha az popüler hale gelirken, dijital olanlar dünya çapında birçok farklı senaryoda yaygın olarak kullanılmaktadır. Örnek olarak, bir şirket veya işletme, finansal işlemlerini takip etmek için dijital bir defter kullanabilir. Defterler satışları, satın alımları veya sadece çalışanlar arasında (veya farklı şirketler arasında) para alışverişini izlemek için bile kullanılabilir.
Dijital ortamlar söz konusu olduğunda blok zincirleri, değişmez bir veritabanı olarak çalıştığı için dijital bir defterin önde gelen ve oldukça verimli bir örneği olarak düşünülebilmektedir. Genel olarak blok zincirleri, kripto para kullanıcıları arasında gerçekleşen tüm işlemleri izlemek için kullanılmaktadır. Örnek olarak, Bitcoin blok zinciri, tüm Bitcoin işlemlerini kriptografik kanıtlarla bağlantılı bloklar içinde depolayan dijital bir defter görevi görmektedir. Bağlantılı bloklar uzun bir blok zinciri oluşturur (blok zinciri terimi buradan gelmektedir). İşlemler bu bloklara eklendikten ve bloklar onaylandıktan sonra, bu işlemlerin tersine çevrilmesi neredeyse imkansızdır ve blockchain'i bu kadar güvenli ve kullanışlı kılan da budur.
Kripto para birimi işlemleri dışında blok zincirleri, diğer dijital veri türlerini izlemek ve kaydetmek için de uygun olabilir. Bu nedenle, blok zinciri bir dijital defterden daha fazlasıdır, tedarik zinciri, hayır kurumu ve sağlık hizmetleri dahil olmak üzere çok çeşitli senaryolarda kullanılabilen dağıtılmış bir defter teknolojisidir (Disributed Ledger Technology, DLT).
Halka açık bir kripto para birimi defteri, kayıt tutma sistemi olarak tanımlanabilmektedir.
- Defter, katılımcıların kimliklerini, ilgili kripto para birimi bakiyelerini ve ağ katılımcıları arasında yürütülen tüm gerçek işlemlerin kaydını anonim olarak tutmaktadır.
- Ölçeklendirme ve güvenlik endişeleri, halka açık kripto para birimi defterleri ve işlemleri için zorluk yaratmaktadır.
Halka Açık Kripto Borsası Defterleri Nasıl İşlemektedir?
Kripto para birimi, ağ katılımcıları arasında kripto token transferi yoluyla değer alışverişini kolaylaştıran şifreli, merkezi olmayan bir dijital para birimi olarak bilinmektedir. Halka açık defter, katılımcıların kimliklerini güvenli ve (sözde) anonim biçimde, ilgili kripto para birimi bakiyelerini ve ağ katılımcıları arasında yürütülen tüm gerçek işlemlerin kayıt defterini tutan bir kayıt tutma sistemi olarak kullanılmaktadır.
Fikir oluşturmak için, bir arkadaşınıza çek yazmayı veya banka hesabına 200 dolara çevrimiçi transfer yapmayı düşünün. Her iki durumda da işlemin ayrıntıları banka kayıtlarında güncellenecektir, gönderenin hesabından 200 dolar borç alınırken alıcının hesabına aynı tutarda alacak kaydedilmektedir. Bankanın muhasebe sistemleri, bakiyelerin kaydını tutmakta ve göndericinin hesabında yeterli bakiye olmasını sağlamaktadır; aksi takdirde çek geri döner veya çevrimiçi transfere izin verilmemektedir. Gönderenin hesabında yalnızca 200 dolar varsa ve iki adet 100 dolarlık çek düzenlerse, çeklerin sunulma sırası parayı kimin alacağını ve kimin çekinin karşılıksız kalacağını belirlemektedir.
İşlem Ayrıntılarını Doğrulama
Banka kayıtlarındaki işlem detayları, işlemin gerçekleştiği iki tarafça sorgulanabilmekte ve doğrulanabilmektedir. Ek olarak, banka kaydına yalnızca atanmış banka yetkilileri ve vergi dairesi veya hükümet gibi ilgili (merkezi) makamlar ihtiyaca göre erişilebilmekte ve başka hiç kimse bu ayrıntılara erişememektedir.
Halka açık defterler, birkaç farklılıkla birlikte, banka kayıtları ile aynı şekilde çalışmaktadır. Banka kayıtlarına benzer şekilde, bir halka açık kripto para birimi defterindeki işlem detayları, işlem yapan iki katılımcı tarafından doğrulanabilmekte ve sorgulanabilmektedir. Ancak hiçbir merkezi otorite veya ağ katılımcısı, katılımcıların kimlik bilgilerine sahip değildir. İşlemlere yalnızca gönderenin likiditesinin uygun şekilde doğrulanmasından sonra izin verilmekte ve kaydedilmektedir, aksi takdirde ağdan atılmaktadırlar.
Genel Muhasebede Kripto Para Birimi İşlemleri
Halka açık bir defter fiziksel olarak, banka kayıtlarından oluşan bir veri tabanı sistemine benzer bir veri yönetimi veya depolama sistemi olarak görülebilmektedir. Blok zinciri, belirlenmiş ağ katılımcıları tarafından uygun kimlik doğrulama ve doğrulamadan sonra işlem ayrıntılarının kaydedildiği bir dizi (veya zincir) bloktan oluşan bir kamu defteri biçimidir.
Onaylanmış tüm işlemlerin bu tür halka açık defterlere kaydedilmesi ve saklanması, bir kripto para biriminin oluşturulması ve başlatılmasıyla başlamaktadır. İşlem detayları ile bir blok kapasiteye kadar doldurulurken, miner olarak adlandırılan ağ katılımcıları tarafından yenileri çıkarılmakta ve blok zincirine eklenmektedir.
Genellikle tam düğümler olarak adlandırılan belirli ağ katılımcıları, kripto para birimi ağına bağlı cihazların da tüm defterin bir kopyasını tutmaktadır. Katılımcıların ilgisine ve dünya çapındaki yayılmalarına bağlı olarak, halka açık defter, katılımcılar blok zinciri ağ faaliyetlerine bağlandıkça ve onu çevik ve işlevsel tutarak katkıda bulundukça dağıtılmaktadır.
Yüzlerce ve binlerce katılımcı defterin bir kopyasını bulundurduklarından, kripto tokenleri kimin elinde tuttuğu, kaç token tutulduğu, işlemlerin gerçek olup olmadığı ve çift harcama (double spending) gibi herhangi bir kötüye kullanımı önlemek için kaydedilip kaydedilmediği gibi ağın gerçek durumunun farkında olmaktadırlar. Ortak hesap defterinin fikir birliği algoritmaları, şifreleme ve ödül mekanizmaları gibi çeşitli içsel özelliklerinin bir kombinasyonu, katılımcıların kimliklerinin korunmasını ve ağ üzerinde yalnızca gerçek işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlamaktadır.
Ledger (Defter) İçin Örnek
Örnek olarak, bir işlemi tamamlamak için, Alice Bob'a Bitcoin göndermek isterse, yalnızca kendisi ve Bob için şifrelenmiş hesap numaralarını (cüzdan adresleri) ve Bitcoin'in işlem miktarını paylaşması gerekmektedir. Ağ yapılandırmasına bağlı olarak miktar bile gizlenebilmektedir. Dahili bir dijital imza mekanizması, yalnızca gerekli kripto paralara sahip kişinin cüzdanlarından veya hesaplarından işlem yapmasını sağlamaktadır.
Ağdaki tüm tam düğümler (full nodes) bu işlem yayınını görür, gerçekliğini doğrular ve blok zinciri kripto para birimi ağının bir parçasını oluşturan çeşitli düğümlerdeki genel muhasebe kayıtlarını güncelleyebilmektedir.
Genel Muhasebe Tabanlı Kripto Para Birimlerinin Riskleri
Halka açık defterlerin avantajlarına rağmen, kripto para birimlerinin kullanımları konusunda artan endişeler bulunmaktadır. Buna örnek olarak, blok zincirinin çalışma mekanizması, ağda meydana gelen her işlemin kaydedilmesini zorunlu kılmaktadır. Artan sayıda işlemi işlemek için kapasiteyi ölçeklerken bu uzun süredir devam eden ayrıntılı geçmişin bakımını dengelemek zorlu bir iştir.
Benzer şekilde, her işlemi kalıcı olarak kaydeden bir halka açık defteri tutmanın, hackerların, hükümetlerin ve güvenlik kurumlarının, ağ katılımcılarının yanı sıra halka açık kayıtlarını izlemesine de izin vereceğine dair endişeler vardır. Bu, kripto para birimi kullanımının en önemli yönleri olan blockchain katılımcılarının anonimliğini ve mahremiyetini riske atmaktadır.
Kırmızı Çizgi
Bir veri saklama alanı olarak halka açık defter, doğrulamadan sonra bilgileri depolayarak bir kripto para biriminin omurgasını oluşturmaktadır. Kullanımı yaygın olarak benimsenirken, halka açık defteri doğru parametrelerle yapılandırmak, kripto para birimlerinde sorunsuz işlemler için merkezi olmayan ve anonim özellikleri sürdürmek için önem arz etmektedir.