SWIFT, sınır ötesi ödemeleri hızlandıran ve böylece uluslararası ticareti kolaylaştıran bir finans ağıdır. SWIFT sözcüğünün açılımı “Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication”, yani “Dünya Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Derneği”dir.
SWIFT sistemi ne zaman kuruldu?
SWIFT, 3 Mayıs 1973'te Belçika’nın başkenti Brüksel’de kuruldu. Kuruluşunda SWIFT, 15 ülkeden 289 banka tarafından destekleniyordu. 1977 yılına gelindiğinde 22 ülkeden 518 kuruluş SWIFT üyesi olmuştu. İlk SWIFT mesajı da bu yıl gönderildi; bir başka deyişle 1977, SWIFT ağının çalışmaya başladığı yıl oldu. 2022 itibarıyla ise 200’ün üstünde ülkeden 11 binden fazla kuruluş SWIFT üyesi.
SWIFT ne işe yarar?
SWIFT, yurt içi ve yurt dışındaki bankalar arasında kolayca döviz transferi yapılabilmesini sağlayan bir sistemdir. SWIFT'den önce uluslararası para transferi için mevcut tek mesaj doğrulama aracı teleksti. Ancak teleksin düşük hız ve güvenlik açıkları gibi sorunları vardı. Teleks göndericileri, daha sonra alıcı tarafından yorumlanacak ve yürütülecek her işlemi cümleler ile açıklamak zorundaydı. Bu birçok hatanın yanı sıra düşük işlem hızına yol açıyordu.
SWIFT’in ortaya çıkışıyla beraber bu sorunlar açıldı. SWIFT ağının parçası olan bankalar, para transferi için birbirleriyle doğrudan ilişki kurabilir. Bu ilişki, SWIFT kodu adı verilen ve 11 haneden oluşan bir kod ile kurulur. Yani SWIFT sisteminde işlemleri açıklamak için cümleler gerekmez; bunun yerine güvenli bir kod kullanılır. SWIFT kodu, para transferinin doğru bankaya ve doğru şubeye yapılabilmesi için gereken tüm bilgileri barındırır. Bu da sınır ötesi para transferlerinin hatasız şekilde gerçekleşmesini sağlar.
Kısacası SWIFT sistemi, üye kuruluşların güvenle uluslararası para transferi gerçekleştirmesine olanak tanır.
SWIFT yaptırımları
Özellikle 24 Şubat 2022 tarihinde başlayan Ukrayna - Rusya Savaşı’yla gündeme gelen SWIFT yaptırımları, birçok ülkenin ve finans kuruluşunun korkulu rüyasıdır. Dünyanın birçok ülkesi, hızlı, kesintisiz ve güvenli iletişim yürütmek için SWIFT ağına bel bağlar ve bu yüzden kuruluşla arasını iyi tutmaya çalışır.
SWIFT, G10 ülkelerinin merkez bankaları tarafından denetlenir ancak tüm üyelerinin yararına çalışan tarafsız bir kuruluştur. Bununla beraber, son yıllarda Rusya ve İran örneklerinde gördüğümüz gibi, uluslararası gelişmeler neticesinde üye ülkeler ve o ülkelere bağlı kuruluşlar SWIFT sisteminden çıkarılabilir.
Bankaları ve finans kuruluşlarını uluslararası para sistemine bağlayan en önemli ağ SWIFT ağıdır. Bu nedenle bir ülkenin SWIFT sisteminden çıkarılması, çoğu zaman o ülkenin uluslararası piyasalarla bağını kesmek anlamına gelir. Ancak SWIFT yaptırımı bir ülkedeki tüm bankalara ve kuruluşlara uygulanmayabilir; yani yalnızca belirli bankalar da bu yaptırımların hedefi olabilir.
SWIFT yaptırımları ve kripto paralar
Bildiğiniz üzere, başta Bitcoin (BTC) olmak üzere kripto para birimleri, merkeziyetsiz blok zincirler üstünden aracısız olarak bir hesaptan diğerine transfer edilebilir. Bu yüzden birçok uzman, kripto paraların uluslararası ticarette önemli bir alternatif olabileceğini düşünmektedir. Bu yüzden SWIFT yaptırımına uğrayan kuruluşların blok zincir ve kripto para teknolojisinden yararlanarak uluslararası para transferlerini gerçekleştirmesi de olasılıklar dahilindedir.