Wick ya da Türkçe karşılığı ile fitil, hisse senedi fiyatının açılış ve kapanış fiyatlarına göre nerelerde dalgalandığını göstermek amacıyla kullanılan bir mum grafiğinde mum üzerinde bulunan bir çizgidir. Bu gölgeler, bir menkul kıymetin belirli zaman diliminde işlem gördüğü en yüksek ve en düşük fiyatları göstermektedir. Mum bir başka deyişle “asıl beden (real body)” denilen geniş çaplı bir parçaya sahiptir. Fitiller ayrıca bıyık, gölge veya kuyruk olarak da adlandırılabilirler.
Finansal piyasalar açısından wick, yüksek ve düşük fiyat hareket aralıklarını görselleştirmeye yardımcı olan dikey bir çizgi olarak tanımlanmaktadır. Bu durum, tipik bir mum çubuğu grafiğini okurken, yatırımcıların üç ana noktaya odaklanacağı anlamına gelmektedir. Bu üç ana nokta sırasıyla açılış fiyatı, kapanış fiyatı ve mum çubuğu fitilleri olarak bilinmektedir.
Fitiller fiyatlarda aşırılıklar göstererek alım-satım yapan kişilerin piyasa duyarlılığını ve ivmeyi daha iyi anlamalarına olanak tanımaktadır. Bu durum, açılış ve kapanış fiyat hareketlerinin fitiller tarafından temsil edildiği anlamına gelmektedir.
Mum çubuğu grafiği piyasanın açılışına, en yüksek, en düşük ve kapanışına göre oluşturulur. Mum çubuğunun “kutu” kısmı gövde olarak bilinirken, her iki uçtaki çizgiler fitillerdir (yüksek ve düşük değerleri temsil ederler). Fitilin uzunluğu da önemlidir. Örnek olarak, mumun dibinde uzun bir fitil olduğunda, mum kapanmadan önce fiyatın tamamen düştüğünü ve tekrar yükseldiği görülmektedir. Başka bir deyişle, satış baskısı döneminden hemen sonra alımda bir artış olduğunu göstermektedir. Bu nedenle bazı teknik analistler, uzun bir fitilin genellikle fiyatın tersine döndüğünü göstereceğine ve piyasayı bu fitilin ters yönünde hareket ettireceğine inanmaktadır.
Alternatif olarak, fitilsiz mumlar da mevcuttur. Bu mumlar bir kare veya dikdörtgen gibi görünür. Bunun sebebi kapanış ve açılış fiyatlarının, söz konusu mum çubuğunun yüksek ve düşük işaretleri ile çakışması.
Alım-satım söz konusu olduğunda, mum grafiğinin nasıl okunacağını bilmek çok kullanışlıdır ve mum grafikler, piyasa duyarlılığını ve fiyat hareketlerini anlamaya ve tahmin etmeye yardım etmesi sebebiyle kesinlikle dikkate alınması gereken bir noktadır. Yine de tek başına mum çubuğu analizininin kullanılmaması, bunun yerine diğer araçlar ve teknik analiz göstergeleri ile birlikte kullanılması gerektiğini akılda tutmak önemlidir.
Fitili Anlamak
Fitil açılış fiyatının üstünde ya da kapanış fiyatının altında bulunabilmektedir. Mumun dibinde uzun bir fitil olduğunda , artan bir satın alma seviyesi ve potansiyel olarak dip olduğu yönünde bir fikir bulunmaktadır. Alım-satım gibi işlemlerde iki tür ana analiz biçimi vardır bunlar, temel analiz ve teknik analiz olarak bilinmektedir. Temel analiz, hisse senedinin gelecekteki yönü hakkında ipuçları ve öngörülerde bulunabilmek için şirketin performansını esas almaktadır. Temel analistler, kazançları ve gelir ölçümlerini takip etmektedirler.
Temel analistler ve teknik analistler arasında kıyaslama yapıldığında, teknik analistler fiyatlardaki hareketliliklere odaklanırlar. Fiyat hareketlerindeki kalıpları belirlemeye çalışırlar sonrasında ise bu kalıpları fiyatın gelecekte alacağı yönü tahmin etmek için kullanırlar. Temel analiz ise analistlerin hangi hisse senetleriyle alım-satım yapacaklarını seçmelerine yardımcı olurken, teknik analiz onlara ne zaman alım-satım yapacaklarını söyler. Mum grafiği teknik analiz için kullanılan birçok araçtan biridir.
Fitilin Tanımlanması ve Kullanılması
Her mum oluşumunun açık, yüksek, düşük ve kapanış noktaları vardır. Açık, yüksek, düşük ve kapanış hisse senedi fiyatlarını ifade etmektedir. Bunlar mum şeklini oluşturan değerlerdir. mumların içi boş veya dolu olan kutu kısmına gövde olarak tanımlanmaktadır. Gövdenin her iki ucundaki çizgiler wick ya da fitil olarak adlandırılır ve belirli bir zaman aralığındaki yüksek veya düşük aralığı temsil etmektedir.
Bazı teknik analistler, uzun bir fitilin hisse senedinin döneceği veya ters yönlü harekete geçeceği anlamına geldiğini vurgulamaktadırlar. Bazıları ise kısa bir fitilin fiyatta yükselme olacağı anlamına geldiğini söylemektedir. Başka bir deyişle, uzun bir üst fitil düşüşün meydana gelebileceği anlamına gelirken, uzun bir alt fitil yükselişin meydana gelebileceği anlamına gelmektedir.
Fiyatlar dönem boyunca hareket ettiğinde uzun bir üst fitil oluşur fakat tekrar aşağı inerse, bu bir düşüş olacağının sinyalidir. Ayılar fiyatı aşağı yönlü ittiğinde uzun bir alt fitil oluşur ancak boğalar bu düşüşü geri çeker. Bu durum ise uzun bir çizgi veya fitil oluşturur. Böylelikle yükselişin gerçekleşeceği görülür, başka bir deyişle yükseliş sinyali olarak kabul edilmektedir.
Fitilsiz bir mum, alıcılar ya da satıcılar tarafından güçlü bir inanç sinyali olarak kabul edilmektedir. Bu durum mumun yönünün yukarı ya da aşağı doğru olmasına bağlıdır. Bu tür bir mum çizgisi, bir menkul kıymetin fiyat hareketi açılış ve kapanış fiyatları aralığının dışında işlem yapmadığında oluşturulur.