Bitcoin (BTC) ve diğer kripto paralar, temelde herkese açık dijital kayıt defterleri olan blok zincirler üzerinde çalışır. Blok zincir üzerinde yapılan tüm işlemler gibi kripto para işlemleri de son derece güvenlidir. Bu güvenliğin bir kısmını da kullanıcıların anonim kalabilmesi oluşturur. Bununla beraber, blok zincirde tamamen anonim şekilde var olabilseniz de isteyen herkes bir blok zincir üzerindeki tüm işlemleri görüntüleyebilir.
Bir blok zincire kimlik bilgilerinizle kaydolmazsınız. Bu, adınız soyadınız ve diğer kişisel bilgileriniz gizli kalacak şekilde kripto para gönderebilmenizi sağlar. Blok zincir dünyasındaki kimliğiniz, kripto para cüzdanı oluştururken rastgele üretilen bir cüzdan adresidir. Bu adres, bir dizi rakam ve harften oluşur ve örneğin şöyle görünür: bc1q406n3rng4x54xt5t6008p2vwjjan7wrd332s2w.
Öte yandan, örnek verdiğim bu adres gerçek bir adrestir ve bu yazı yazıldığı sırada yapılan son Bitcoin işlemlerinden birinin alıcısıdır. Öyleyse, kullanıcılar anonim olsa da blok zincir üzerindeki tüm işlemler herkes tarafından görüntülenebilir. Yoksa biz bu adresten nasıl haberdar olacaktık, öyle değil mi?
Peki bir blok zincir üzerindeki kripto para işlemlerini nasıl ve nereden takip edebilirsiniz? Gelin beraber bakalım.
Kripto Para İşlemlerini Takip Etmek
Herhangi bir kripto para birimi ile yapılan işlemleri, o kripto para biriminin üretildiği blok zincirde tüm detaylarıyla görüntüleyebilirsiniz. Örneğin, birine bir miktar Ether (ETH) gönderdiğinizi varsayalım. Bu işlemin detaylarını ya da durumunu görüntülemek isterseniz, Ethereum (ETH) blok zincirine başvurmanız gerekir.
Kripto para işlemleri, ilgili blok zincirlerin blok gezgini siteleri aracılığıyla kolayca izlenebilir. Ancak bu blok gezgini sitelerinden önce kripto para işlem takibinin esaslarına ve işlev verilerinin içeriğine değinmekte fayda var.
İşlem takibinin esasları
Kripto para işlem takibi, şu esaslara dayanır:
- Herkese açık blok zincirlerde saklanan işlem verilerine herkes erişebilir,
- Bir işlem şunları içerir: işlem verileri, aktarılan para miktarı, gönderenin adresi, alıcının adresi, zaman damgası,
- Her işleme, tüm işlem verilerinin bir özeti olan bir işlem kimliği atanır,
- İşlemler ve durumları, bir tam düğüm, cüzdan veya blok gezgini web siteleri kullanılarak izlenebilir.
İşlem verisi nedir? İşlem verisi ne işe yarar?
Belirli bir adrese kripto para birimi gönderimi ya da ödemesi yapıldığında, bu transferle ilgili ayrıntılar ilgili blok zincire eklenir. Bitcoin ve Ethereum başta olmak üzere çoğu blok zincirde bu ayrıntılar herkese açıktır. Bir işlem verisinin ayrıntıları şunları içerir: aktarılan para miktarı, gönderenin adresi, alıcının adresi, işlem tarihi.
Her işleme, TXID olarak da anılan kendi işlem kimliği atanır. Bazen para biriminizi transfer ettiğiniz kişi sizden bu işlem kimliğini sağlamanızı isteyebilir. Bu, sadece işlemin gerçekten gerçekleştiğini doğrulamak içindir. Bunu geleneksel yöntemlerle para gönderdiğiniz bir kişiyle dekont paylaşmaya benzetebiliriz.
Kripto para işlem takibi, transferin başarılı veya başarısız olduğuna dair kanıt da sağlar. Bir işlemin daha önce işlenip işlenmediğini kontrol etmeniz gerekiyorsa, işlem kimliği gerekli tüm transfer ayrıntılarını bulmanıza yardımcı olacaktır.
Kripto para işlemleri nasıl takip edilir?
Çoğu cüzdan, işlem bilgilerini görüntülemenize izin verir. Ancak herhangi bir kripto para birimine sahip olmayan ve cüzdanı bulunmayan kişiler de bu bilgilere erişebilir. Blok zincirindeki işlemleri takip edebileceğiniz ve blok gezgini ya da blok kâşifi olarak adlandırılan birçok farklı web sitesi vardır. Her blok zinciri ayrı bir defter olduğundan, her birinin kendi gezgin siteleri bulunur. Piyasa değeri bakımından en büyük kripto para birimlerinden bazılarının blok gezginleri şunlardır:
- Bitcoin (BTC): btcscan.org
- Ethereum (ETH): etherscan.io
- Litecoin (LTC): live.blockcypher.com/ltc/
- Bitcoin Cash (BCH): explorer.bitcoin.com/bch
- Solana (SOL): solscan.io
Elbette diğer blok zincirlerin de benzer gezgin siteleri vardır. İlgili blok zincirin blok gezgini sitesine girdikten sonra ilk yapmanız gereken ise sitenin arama çubuğunu bulmaktır. Bulduktan sonra artık işlem verisiyle arama yaparak belirli bir işlemin detaylarına ve son durumuna erişebilirsiniz. Çoğu blok gezgini çeşitli parametrelerle arama yapmanıza olanak tanır. Bu parametre işlem kimliği de olabilir, alıcının ya da göndericinin adresi de, işlemi barındıran blok numarası da.
Blok gezgini sitelerinde, bir blok zincirde en son gerçekleşen işlemleri de görüntüleyebilirsiniz. Ayrıca çoğu site, belirli zaman dilimindeki işlemleri aramanıza da olanak sağlar.