Blokzincirlerde kayıt defteri girdileri olarak var olan, çıkarılamayan dijital değer birimleri token olarak adlandırılmaktadır. Tokenler birçok farklı biçimde gelebilir. Belirli ekosistemler için para birimleri olarak kullanılabilir veya benzersiz verileri içlerinde saklayabilirler. Ek olarak bazı tokenler, zincir dışı varlıkları temsil etmek (örneğin altın, mülk, hisse senetleri) için kullanılabilir.
Tokenler genellikle Ethereum Blokzincir gibi mevcut üçüncü taraf Blokzincirleri kullanan şirketler tarafından verilir. 2017'de ICO etkinlikleri ile dağıtılan ve satılan birçok ERC-20 tokenı bu duruma bir örnek olarak gösterilebilir. Açıkçası tokenler, Bitcoin veya Ether gibi kripto para birimleri değil, bir blok zincirinin üzerinde verilen aktarılabilir değer birimleridir.
Tokenların Sınıflandırılması
Tokenlerin çeşitli özelliklerine göre farklı token sınıflandırmaları vardır. Bir tokenın ana sınıflandırması, bu tokenin bir işlev tokeni mi yoksa güvenlik tokenimi olduğunu belirtir. İşlev tokenleri genellikle bir hizmete erişimi temsil eder veya bir ekosistem içinde bir değişim aracı olarak işlev görebilir. Güvenlik tokenleri finansal varlıkları temsil eder. Örneğin, bir şirket bir ICO etkinliği sırasında tokenize edilmiş hisseler çıkarabilir ve sahibine mülkiyet hakları ve temettü verebilir. Yasal açıdan bakıldığında, bu tokenler geleneksel olarak dağıtılan hisselerle aynı işleve sahip olacaktır.
Farklı bir sınıflandırma yöntemi olarak değiştirilebilen ve değiştirilemeyen tokenleri ayırt etmek için tokenlerin özellikleri değerlendirir. Bir dolarlık banknot alıp başka bir dolarlık banknotla değiştirirseniz, aynı değeri korursunuz. Aynı amaca hizmet ettikleri için, tuttuğunuz birimin hiçbir önemi yoktur. Diğer bir yandan, benzersiz bir sanat eseri alıp onu farklı bir sanat eseri ile değiştiremezsiniz.
Kripto para birimleri, belirli bir Blokzincir protokolünün yerel varlığıdır. Tokenlar ise bu Blokzincirlerin üzerine inşa edilen platformlar tarafından oluşturulur. Örneğin, Ethereum Blokzincir’in yerel simgesi ETH’dir. Ether, Ethereum Blokzincir’e özgü bir kripto para birimi olsa da, Ethereum Blokzincir’i de kullanan birçok farklı token vardır. Ethereum kullanılarak oluşturulan kripto tokenleri arasında DAI, LINK, COMP ve CryptoKitties bulunur. Bu tokenlar, merkezi olmayan finans (DeFi) mekanizmalarına katılmak, platforma özel hizmetlere erişmek ve hatta oyun oynamak dahil olmak üzere oluşturuldukları platformlarda çok sayıda işleve hizmet edebilir.
Token Standartları
Kripto tokenleri oluşturmak için yaygın olarak kullanılan birkaç token standardı vardır ve bunların çoğu Ethereum üzerine inşa edilmiştir. En yaygın kullanılan token standartları, Ethereum'un merkezi olmayan uygulamalar ekosisteminde birlikte çalışabilen tokenların oluşturulmasına izin veren ERC-20 ve tek tek benzersiz olan ve değiştirilemeyen diğer benzer tokenleri etkinleştirmek için tasarlanmış ERC-721'dir. 2020 itibariyle dolaşımda yüzlerce farklı ERC-20 tokeni ve binlerce ERC-721 tokeni bulunmaktadır. Blockchain'in genişleyen kullanım durumlarını ele almak için yeni tokenler geliştirildiğinden, farklı tokenlerin sayısı muhtemelen dikkate değer bir hızla artmaya devam edecek.
Tokenlar programlanabilir ve şeffaf olmalarının yanı sıra izinsiz ve güvensizdir. Programlanabilir olması tokenların özelliklerini, işlevlerini ve ağın katılım kurallarını özetleyen akıllı sözleşmelerden oluşan yazılım protokolleri üzerinde çalıştıkları anlamına gelir. Şeffaflık özelliği, protokolün kurallarının ve işlemlerinin herkes tarafından görülebilir ve doğrulanabilir olduğu anlamına gelir. İzinsiz olması, herkesin özel kimlik bilgilerine ihtiyaç duymadan sisteme katılabileceği anlamına gelir. Güvensizlik ise sistemi tek bir merkezi otoritenin kontrol etmediği anlamına gelir. Bunun yerine ağ protokolü tarafından önceden tanımlanmış kurallar üzerinde çalışır.
Kripto tokenları, kripto para birimi gibi değer tutabilir ve değiş tokuş edilebilirken, fiziksel varlıkları veya daha geleneksel dijital varlıkları, belirli bir yardımcı programı ya da hizmeti temsil etmek için de tasarlanabilirler. Örneğin, gayrimenkul ve sanat gibi maddi varlıkların yanı sıra işlem gücü veya veri depolama alanı gibi maddi olmayan varlıkları temsil eden kripto tokenları vardır. Tokenlar, protokol yükseltmeleri ve çeşitli blok zinciri projelerinin gelecekteki yönünü belirleyen diğer kararlar gibi belirli parametrelere oy vermek için sıklıkla bir yönetişim mekanizması olarak kullanılır. Bu çeşitli işlevlere hizmet etmek için kripto tokenleri oluşturma süreci, tokenize etme olarak bilinir.