Stake havuzu, birden fazla paydaşın ödül kazanma şanslarını artırmanın bir yolu olarak hesaplama kaynaklarını birleştirmesine olanak tanımaktadır. Başka bir deyişle, stake güçlerini yeni blokları doğrulama ve doğrulama sürecinde birleştirirler, böylece blok ödüllerini kazanma olasılıkları daha da yükselir.
Stake havuzu modelinin genel işleyişi, hash oranının bir Proof of Work (PoW) Blokzincir’de toplanmasını içeren geleneksel madencilik havuzu fikrine oldukça benzerdir. Bununla birlikte, stake havuzu kurulumu yalnızca Proof of Stake (PoS) modelini kullanan blok zincirlerinde veya PoS dışı sistemlerde protokol tasarım özellikleri aracılığıyla kullanılabilir.
Stake Nedir?
Staking havuzunu anlamak için öncelikle stake teriminin ne olduğunu anlamamız gerekir. Stake, madenciliğe göre daha az yoğunlukta kaynağa sahip bir alternatif olarak algılanabilir. Blockchain'de stake etme, bir blockchain ağının güvenliğini ve operasyonlarını desteklemek için bir kripto para cüzdanında fon tutmayı içerir. Basitçe söylemek gerekirse, ödüllendirilmek için kripto para birimlerini kilitleme eylemidir.
Çoğu durumda, tüccarlar tokenleri doğrudan kripto cüzdanlarından stake edebilirler. PoS, makul bir düzeyde merkeziyetsiz (decentralization) yapıyı korurken Blokzincirlerinin daha enerji verimli bir hızda çalışmasına izin veren bir fikir birliği mekanizmasıdır.
Stake Nasıl Çalışır?
Proof of Stake (PoS) zincirleri, stake süreci boyunca yeni bloklar üretir ve doğrular. Staking, bir blok oluşturmak adına protokol tarafından seçilme fırsatı için tokenlerini kilitleyen doğrulayıcıları (ağdaki katılımcıları) içerir. Seçim süreci rastgeledir ve belirli aralıklarla gerçekleşir. Daha büyük miktarlarda stake yapan katılımcıların genellikle bir sonraki blok doğrulayıcı olarak seçilme şansları daha yüksektir.
Staking, uygulamaya özel entegre devreler (ASIC) gibi özel madencilik donanımına dayanmadan blokların üretilmesini sağlar. ASIC madenciliği, donanıma önemli bir yatırım gerektirse de staking, kripto para biriminin kendisine doğrudan bir yatırım gerektirir. Bu nedenle, hesaplamalı çalışma ile bir sonraki blok için rekabet etmek yerine, PoS doğrulayıcıları, stake ettikleri token sayısına göre seçilir. “Stake”, yani bir doğrulayıcının token tutma miktarı, doğrulayıcıları ağ güvenliğini korumaya teşvik eden şeydir. Bunu yapmamak, tüm hisselerini riske atar.
Çok pratik bir düzeyde, staking genellikle sadece fonları uygun bir cüzdanda tutmak anlamına gelir. Bu, esasen herkesin, stake ödülleri karşılığında çeşitli ağ işlevlerini yerine getirmesini sağlar. Ayrıca, kısa süre içinde ele alacağımız bir stake havuzuna fon eklemeyi de içerebilir.
Stake Ödüllerini Hesaplama
Her Blokzinciri ağı, stake ödüllerini hesaplamak için farklı bir yöntem kullanabilir. Bazı Blockchain ağları, birçok farklı faktörü hesaba katarak blok bazında ayarlanır. Bunlar şunları içerebilir:
- Doğrulayıcının kaç tokeni stake ettiği
- Doğrulayıcının ne kadar süredir aktif olarak stake yaptığı
- Ağda toplam kaç token stake ettiği
- Enflasyon oranı
- Diğer yabancı faktörler
Diğer Blokzinciri ağlarında, stake ödülleri sabit bir yüzde veya Yıllık Yüzde Getiri (APY) olarak belirlenebilir.
Soğuk Staking
Soğuk staking, internete bağlı olmayan bir cüzdan aracılığıyla stake etme sürecini ifade eder. Bu genellikle bir donanım cüzdanı kullanılarak elde edilir. Soğuk stake, ağı desteklerken fonlarının maksimum düzeyde korunmasını sağlamak isteyen büyük paydaşlar için özellikle yararlıdır. Soğuk stakingi destekleyen blok zinciri ağları, kullanıcıların fonlarını güvenli bir şekilde çevrimdışı tutarken stake etmelerine olanak tanır. Paydaş, tokenlerini soğuk hava deposundan çıkarırsa ödül almayı bırakacağını unutmamak önemlidir.
Stake Havuzu
Bir staking havuzu, blokları doğrulama ve ödül alma şanslarını artırmak için kaynaklarını birleştiren bir grup token sahibini ifade eder. Stake güçlerini birleştirirler ve ödülleri havuzdaki katkılarıyla orantılı olarak paylaşırlar. Tipik olarak, stake sabit bir süre için kilitlenmelidir ve genellikle protokol tarafından belirlenen bir geri çekilme veya bağlanma süresine sahiptir. Kötü niyetli davranışları caydırmak için neredeyse her zaman önemli bir minimum stake dengesi gereklidir.
Stake havuzu, bir havuz operatörü tarafından yönetilir ve havuza katılmaya karar veren paydaşlar coinlerini, belirli bir Blockchain adresinde veya cüzdanında saklamak zorundadırlar. Bazı havuzlar, kullanıcıların coinlerini üçüncü bir tarafla paylaşmalarını gerektirse de paydaşların paralarını kişisel bir cüzdanda tutarken hisse güçleriyle katkıda bulunmalarına izin veren başka birçok havuz alternatifi de vardır. Örneğin soğuk stake havuzları, kullanıcılar paralarını bir donanım cüzdanında tutarken stake etme sürecine katılabilecekleri için daha güvenli bir model sağlamaktadır.
Tek başına stake etme ile karşılaştırıldığında, bir stake havuzu kullanıcılar için daha küçük ödüller verecektir çünkü her başarılı blok doğrulama işleminden sonra ödüller birden fazla madenci arasında paylaştırılacaktır. Buna ek olarak, çoğu havuzda ücret alınacak ve bu da son ödemeyi daha da azaltacaktır. Öte yandan stake havuzları, daha öngörülebilir ve sık stake etme ödülleri sağlarlar. Yani tek başınıza stake ettiğinizde ödülü alamayabilirsiniz ancak bir stake havuzuna katıldığınızda ödül alma şansınız daha yüksektir ancak tek başınıza stake ettiğiniz zaman ki alacağınız ödül miktarından çok daha azdır. Bunun dışında stake havuzları, paydaşların bir doğrulama node'u kurmanın ve çalıştırmanın teknik uygulaması ve bakımı konusunda endişelenmek zorunda kalmadan pasif bir gelir elde etmelerine izin verir.
Staking Poolun Avantajı Nedir?
Çoğu stake havuzu, düşük bir minimum bakiye gerektirir ve ek para çekme süresi eklemez. Bu nedenle, solo stake yapmak yerine bir stake havuzuna katılmak yeni kullanıcılar için ideal olabilir ancak bir stake havuzu kurmak ve sürdürmek çok fazla zaman ve uzmanlık gerektirir. Staking havuzları, teknik veya finansal giriş engelinin nispeten yüksek olduğu ağlarda en etkili olma eğilimindedir. Bu nedenle, birçok havuz sağlayıcısı, katılımcılara dağıtılan stake ödüllerinden bir ücret almaktadır. Bunun dışında havuzlar, bireysel stakeciler için ek esneklik sağlayabilir.
Proof of Stake (PoS) ve stake etme, Blokzincirlerin fikir birliğine ve yönetimine katılmak isteyen herkes için birçok yol açar. Ayrıca sadece token tutarak pasif gelir elde etmenin kolay bir yolunu sunmaktadır.