Opsiyonlar yatırımcıya dayanak varlığı endeks, emtia, hisse senedi veya kripto para olan bir enstrümanı belirli bir tarihte ve belirli bir fiyattan satın alma veya satma hakkı tanıyan kontratlardır. Opsiyonlar günümüzde klasik finans dünyasında uzun zamandır kullanılan ve kripto para dünyasında da kullanıma başlayan bir varlık ve işlem türüdür.
Opsiyon Nedir?
Opsiyon, alıcısına belirli bir finansal varlığı önceden belirlenmiş bir vadede ve önceden belirlenmiş fiyattan alma hakkı (Call) ya da satma hakkı (Put) tanıyan bir finansal üründür. Opsiyonlar aynı zamanda işleme tabi olan ürünü satan kuruma, o ürünü vadesinde alma veya satma yükümlülüğü doğuran bir sözleşme görevi görmektedir.
Uzun pozisyon
Uzun pozisyon opsiyon sözleşmesini alan taraf olarak adlandırılır. Global piyasalarda uzun pozisyon sahipleri sadece opsiyon primi ödemektedirler. Bu prim ve opsiyon dışında herhangi bir yükümlülükleri bulunmamaktadır.
Kısa pozisyon
Kısa pozisyon opsiyon sözleşmesini satan taraf olarak adlandırılır. Global piyasalarda kısa pozisyon için vade tarihinde alma veya satma yükümlülüğünün yanı sıra pozisyon için teminat riski de bulunmaktadır.
Alım (Call)
Opsiyon sözleşmesini alan taraf belirli bir vadede, belirli miktar ve fiyat üzerinden varlığı alma hakkına sahiptir. Alım opsiyonu alan bir kişi opsiyonun dayanak varlık fiyatının gelecekte yükselmesini beklemektedir. Sözleşmeyi alan kişi, vadesi gelmeden almış olduğu sözleşmeyi satabilir, vadesi gelince opsiyonu kullanabilir ya da vadesi gelince opsiyonu kullanmaz ve ödediği opsiyon primi kadar zarar eder.
Satım (Put)
Opsiyon sözleşmesini satan taraf belirli bir vadede, belirli miktar ve fiyat üzerinden varlığı satma hakkına sahiptir. Satım opsiyonu alan bir kişi opsiyonun dayanak varlık fiyatının gelecekte düşeceğini düşünmektedir. Satım opsiyonunu alan kişi, vadesi gelemeden satmış olduğu opsiyonu satın alarak pozisyonunu kapatabilir, opsiyonu sattığı taraf opsiyonu kullanmak isterse yükümlülüğünü yerine getirir veya vadesi geldiği zaman opsiyonu alan taraf hakkını kullanmaz ise opsiyon primi kadar kar elde eder.
Opsiyon Primi
Opsiyon primi, opsiyonu alıcısının opsiyonu almak için satıcıya ödediği ücrete verilen isimdir. Opsiyon primi opsiyonun oluşması için kullanılacak olup, daha sonradan vade sonu geldiği zaman alıcının opsiyonun kullanılmadığı durumda alıcıya iade edilmemektedir.
Opsiyon İşlem Örnekleri
Opsiyon piyasasında toplam 4 tür işlem vardır. Bunlar Long Call, Short Call, Long Put ve Short Put’tur. Long Call işlemine örnek verecek olursak;
Bir yatırımcı Eylül 2022 vadeli TSLA hisse senedini alma hakkını almak için (Long Call), 1 adet TSLA alım opsiyonunu alabilir. Bu durumda alıcı, alışın gerçekleştiği fiyat üzerinden opsiyon primi öder. Varsayalım ki opsiyonun kullanım fiyatı yani vade sonu uzlaşılacak fiyat 1000 dolar olsun. Eğer TSLA hissesi vade sonunda 1200 dolar olur ise yatırımcı sözleşme büyüklüğü çarpı 200 dolar kadar kar elde eder. Bu durumda yatırımcının elde ettiği kar ilk etapta ödediği opsiyon primi düşülerek hesaplanmaktadır.
Bir yatırımcı Long Call ile alım hakkını alabildiği gibi, Short Call ile de alım hakkını satabilmektedir. Aynı şekilde Long Put ile bir yatırımcı satım hakkını alabilirken, Short Put ile de satım hakkını satabilmektedir.