Mempool

Orta Seviye

2020’de Bitcoin’in resmi olarak çıkış tarihinden 11 yıl sonra, sıklıkla dördüncü ve beşinci jenerasyon Blockchain’ler, parçalama, zincir analitiklerinde yan zincirleme ve kripto para alım satımı için daha iyi yolları hakkında konuşulsa da Bitcoin’in temel teknolojileri ile ilgili çok fazla uğraş harcanmamaktadır. 

Bitcoin Blockchain’i anlamak adına Bitcoin Blockchain’in temel bir özelliği olan Bitcoin Memory Pool (Bitcoin Bellek Havuzu), ya da kısaltılmış haliyle Bitcoin Mempool’dan bahsedilmesi gerekmektedir.

Bitcoin Mempool Kısa ve Basit Açıklaması

Bitcoin Mempool’un işleyişi ve konseptiyle ilgili merak edilenler kafa karıştırıcı bilgilere sebep olabilmektedir. Kısaca Bitcoin Mempool, Bitcoin ağında tamamlanmamış işlemlerin (sırayla) bloklar halinde bütünlenmesinden önce bulundukları bekleme odası olarak tanımlanmaktadır. Daha açık bir şekilde ifade edilirse, Bitcoin ağında yapılan işlemler doğrudan Blockchain’e bloklar halinde eklenmemektedirler. Bu işlemler önce Bitcoin Mempool’unda toplanır ve sonrasında işleme konulur.

Mempool (bir bellek ve havuz daralması), onaylanmamış işlemlerle ilgili bilgileri depolamak için bir kripto para birimi düğümünün içinde çalışan bir mekanizmadır. Henüz bir bloğa dahil edilmemiş işlemler için bir tür bekleme odası görevi görmektedir.

Herhangi bir işlem yayınlandığında, bir düğümden diğerine daha sonra yayılan düğümlerden de diğer düğümlere aktarım yapılmaktadır. Bu süreç bloğa eklenene kadar ve tam olarak yayılana kadar devam etmektedir. İşlemler Blockchain’e anında eklenmediğinden, bu aralıktaki bölgenin varlığı büyük bir önem taşımaktadır.

Düğümler, işlemin geçerli olduğundan emin olmak için, bir başka deyişle imzaların doğru olduğunu, çıktıların girdileri aşmadığını ve fonların henüz harcanmadığını doğrulamak için bir dizi kontrol gerçekleştirmektedir. Bu koşullar sağlanmaz ise işlem reddedilmektedir.

Mempool'dan sıklıkla söz edilse de tüm düğümler tarafından paylaşılan ortak bir Mempool olmadığına dikkat edilmelidir. Her biri farklı şekilde yapılandırılır ve işlemleri farklı zamanlamalar ile gerçekleşmektedir. Bu durum da her düğüm için farklı bir Mempool oluşturulduğunun kanıtı olmaktadır. Sınırlı kaynaklara sahip alt seviye cihazlar, işlemlerin deftere kaydedilmesine yalnızca küçük miktarlarda bellek ayırabilirken, üst seviye cihazlar önemli ölçüde daha fazla bellek ayırabilmektedir.

Madenciler esas olarak kazançları ile motive olmaları sebebiyle, daha yüksek işlem ücretlerine sahip işlemler, daha erken onay sürelerine sahip olduğundan Mempool’dan atılan ilk işlemler olarak kabul edilmektedirler. Ücretleri doğru bir şekilde tahmin etmek, özellikle blok alanı sınırlı olduğunda ve talep yüksek olduğunda zordur ancak Mempool bunu yapabilmek için bir başlangıç noktası sağlamaktadır.

İşlem ücretlerini tahmin etmek için, mevcut onaylanmamış işlemlere bakılabilir. Bu durum, kullanıcıların düşük iş hacmi olan zamanlarda fazla ödeme yapmamaları gerektiği anlamına gelmektedir. Ayrıca yoğun zamanlarda zamana duyarlı işlemler için onaylanması biraz zaman alabileceğinden, düşük ücretler tercih edilmemelidir. Ücretlerin belirli bir andaki dağılımını hesaba katarak, işlemlerinin ne kadar hızlı yerine getirileceğine dair bilgiyle ilgili bir tahminde bulunabilirler.

Mempool hakkında biraz daha derinleşmek için, işlemlerin Bitcoin ağında nasıl yayıldığına ve madencilerin üstlendikleri görevler incelenebilir.

İşlemler ve Madenciler

Ağda bulunan her  tam düğüm, Mempool’a erişime sahiptir. Tam düğümün, tüm işlemleri ve Bitcoin Blockchain’in bloklarını depolayan bir düğüm olduğunu ve görevinin de işlemleri onaylamak olduğu hatırlanmalıdır. Mempool’da,  işlemler onaylandığında sıradaki görev onaylanmamış Mempool işlemlerini onaylamak ve onları Bitcoin Blockchain’in içine yerleştirmektir. Bu işlem de madencinin görevidir. Madenciler havuzdan belirli sayıda işlem seçerek, aslında karmaşık (yoğun enerji gerektiren) matematik problemleri çözmektedirler.

Ayrı işlemlerin toplamı genellikle blok olarak adlandırılmaktadır. Arka plandaki matematiksel işlemleri çözen madenci ya da madencilik havuzu da, işlemlerin toplamını (başka bir deyişle blok) ilk olarak Bitcoin Blockchain’e eklemektedir. Bu durum da bloğun onaylanmasına karşılık gelmektedir.

Bitcoin Mempool’un Detayları ve Öncelikler

Bu kısmın başlangıç noktası sabit olarak Mempool, bir başka deyişle tamamlanmamış işlemlerin tümünün bloklaşmasından önce bulundukları bekleme odasıdır. Tam bu noktada belirlenmesi gereken şey tam düğüm ve madenci düğümü arasındaki farktır.

Bitcoin tam düğümü, geçerli kurallara göre işlemleri onaylamaktadır. Bitcoin ağındaki bir düğüm yeni bir işlem aldığında, o işlemi protokolün geçerli kurallarına göre onaylamaktadır. Bitcoin’in kaynak kodu, gerçeğin temeli olarak kabul edilmektedir.

İşlem kuralları ihlal edildiğinde (örneğin geçersiz bir imza yoluyla), bahsi geçen işlem diğer paylaşımcılara iletilmemektedir. Ancak yapılan işlem geçerli kurallar doğrultusunda onaylandığında açık işlemler dizgisine, başka bir deyişle Bitcoin Mempool’una eklenmektedir.

Madenci düğümü madenci için, Mempool kârlılık ve kâr adına ciddi bir önem taşımaktadır. Kendilerine Bitcoin gönderen madenciler, işlemlerinin ağda ‘takılı kaldığını’ ya da biraz daha uzun sürdüğünü farketmiş olabilirler. Bunun açıklaması, Mempool’un madenciler için önemli bir rol oynaması (ve işlemin tamamlanmasını sağlamasından) şeklindedir. Bunun için, Bitcoin madenciliği ödülünün iki parçadan oluştuğunu bilmek de fayda vardır. Bunlar blok ödülü (6.25 BTC) ve de işlem bedeli olarak bilinmektedir.

Günümüzde madenciler kendi çalışma şekillerine göre karar verebilme ve Mempool’da istedikleri işlemi seçebilme özgürlüğü ve ayrıcalığına sahiptirler. Madencilerin bunu yapmaları ekonomik sebeplere dayanmaktadır. Bunu Mempool’daki işlemleri ücret oranlarına göre sıralayarak yapmaktadırlar. Ücret oranı ise, işlem ücretinin işlemin büyüklüğü ile bölünmesi anlamına gelmektedir. Böylece en yüksek ücret oranı olan işlemler en üstte yer almaktadır. Buradaki amaç ise, kârı ve böylece kârlılığı mümkün olduğunca arttırmaktır. Her işlemin belirli bir boyutu olmakta ve madencilerin en yüksek kâr getirisine dizmesine göre bir bloğun en fazla boyutu 1 MB olarak bilinmektedir. Mempool’daki işlemlerin Bitcoin Blockchain’e nasıl işlendiğinin açıklaması bu şekildedir.