Açık artırma (auction), mezat ya da müzayede adıyla anılan etkinlikler, mobilyadan gayrimenkule kadar çeşitli malların teklif verme süreciyle satın alınabildiği canlı etkinliklerdir. Sınırlı bir zaman aralığında en yüksek teklifi veren kişi, ürünü ya da hizmeti satın almaya hak kazanır.
Açık Artırma Nasıl Yapılır?
Bir ürün, müzayedede ilk kez sunulduğunda müzayedeci (ihale sürecini yönetmekten sorumlu kişi) açık arttırmaya katılanlara bir başlangıç teklifi sunar. İhale başladığında, mevcut ihaledeki ürünle ilgilenen kişiler, başlangıç teklifinin üzerinde olmak kaydıyla teklif fiyatları verir. Eğer ihaleye birden fazla kişi katılırsa, rakipler birbirlerinin üstünde teklif vermeye başlayacaktır ve bir yerden sonra teklifler doyum noktasına ulaşınca en yüksek teklifin sahibi açık artırmayı kazanır. Açık artırma, en yüksek teklifi verenin ürün için ödeme yapması ve ürünü talep etmesi ile sona erer. İhaleye katılan sayısı ne kadar fazlaysa bu durum müzayede için o kadar iyi olur. Katılımcı sayısı genellikle yüksek fiyat anlamına gelmektedir.
Açık artırma yıllar içerisinde her ne kadar gelişsede, temel ilkeleri aynı kaldı. Süreç, potansiyel alıcıların kendilerini en çok ilgilendiren öğeleri beğendikleri bir tur ile başlayabilir. Müzayedeye katılmak için genellikle resmi bir kayıt süreci vardır. Açık artırmaya katılan kişilere kart gibi belirleyici bir nesne verilir. Bu sayede kimin hangi teklifi verdiği belli olur.
Açık Eksiltme-Dutch Auction
Çoğu açık artırmada, isminden de anlaşıldığı gibi teklif fiyatları artarak ilerler ancak açık eksiltme (Dutch Auction) müzayedeleri tam tersi şekilde işlemektedir. Birisi müzayedecinin teklifini kabul edip anlaşmaya varana kadar malın fiyatı giderek düşer. Dolayısıyla açık eksiltmede olan ürün yüksek bir fiyatla başlar. Bazı durumlarda açık eksiltmede, ürün veya hizmet için mümkün olan minimum fiyatı temsil eden önceden tanımlanmış bir limit fiyat bulunur. Bu limit fiyatı aynı zamanda rezervasyon fiyatı olarak da adlandırılır. Ve açık eksiltme müzayedelerinde bu limit fiyatının altına bir aksilik olmadıkça inilmez. Çünkü zaten limit fiyatını teklif eden bir alıcı vardır.
Online açık artırma sitelerinde görüldüğü gibi, teknolojik gelişmeler açık artırma kapsamının gelişmesine neden oldu. Bu web siteleri, öğelerin satışa sunulmasında ve ticaret işlemlerinin yapılmasında bir hayli kolaylık sağlıyor. Kullanıcılar, almak istedikleri ürünlerinin resimlerini görebiliyor ve öğeyi satın almak için bir teklifte bulunabiliyor. Normal, canlı bir açık artırmada olduğu gibi web sitesindeki ürün için belirtilen süre sona erdiğinde, en yüksek teklif verenin ürün için olan açık artırmayı kazandıkları bildiriliyor. Ardından satış ve nakliyat işlemleri başlıyor.