Layer-1, yani Katman-1, ana blok zincirlere verilen bir diğer isimdir. Bitcoin (BTC) ve Ethereum (ETH) en popüler Katman-1 blok zincirleridir.
Layer-1 blok zincirleri aynı zamanda ekosistem zincirleri olarakta bilinmektedir. Buna örnek olarak Ethereum blok zinciri verilebilir. Ethereum blok zincirinin programlanabilir yapısı sayesinde üzerinde birçok uygulama ve protokol geliştirilmektedir. Bazı protokoller veya uygulamalar Ethereum blok zincirinden kısmi olarak bağımsız çalışabilmektedir. Bu sayede birçok olasılığa ev sahipliği yapan Ethereum, bütün bu protokol ve uygulamaların temelinde yer alarak onlara altyapı hizmeti sağlamaktadır. Bu yaratılan ekosistem içerisinde Ethereum blok zinciri ana zincir olduğundan Layer-1 blok zinciri olarak adlandırılır.
Layer-1 ölçeklenebilirlik sorunu
Layer-1 ya da Katman-1 blok zincirleri, kripto paraların yaygınlaşması ile kullanımı hızla artmıştır. Bu blok zincirler, kendilerine olan talep arttıkça yeteri kadar ölçeklenememektedirler. Düşük hız ve yüksek işlem ücretlerine sebep olan bu sorun, Katman-1 üzerinde yapılan iyileştirmeler ile çözülebilmektedir.
Katman-1 sorunları için en yaygın kullanılan çözümlerden bazıları şunlardır:
- Blok zincir üzerindeki blokların boyutlarını artırmak,
- Konsensüs algoritmasının değiştirilmesi,
- Sharding (parçalama) uygulaması.
Katman-1 blok zincirleri bu çözümler ile hem hız hem de işlem ücretlerini iyiliştirebilmektedirler. Bununla beraber, Katman-1 üzerinde değişiklik yapmak demek ana zincirin yapısında değişiklik yapmak demektir. Bu yüzden Katman-1 çözümleri maliyetli ve zaman alıcı olabilir. Üstelik bir Katman-1 çözümü üzerinde uzlaşma sağlanamazsa blok zincirde sert çatal (hard fork) gerçekleşebilir. Bitcoin (BTC) topluluğunda içinde BTC blok boyutlarının artırılması konusunda böyle bir uzlaşmazlık ortaya çıkmış, bunun sonucunda gerçekleşen sert çatal ile Bitcoin Cash (BCH) blok zinciri doğmuştur.