Kesinlik

Kripto para dünyasında “finality” yani “kesinlik”, kripto para birimi işlemlerinin tamamlandıktan sonra değiştirilemeyeceğinin, geri alınamayacağının veya iptal edilemeyeceğinin teminatıdır. 

Bir blockchainin gecikme süresi, zincirin kesinlik oranını da etkilemektedir. Bu nedenle kesinlik, blockchainde gerçekleştirilen kripto işlemlerinin değiştirilemeyeceği ve geri döndürülemeyeceğine dair garanti vermek için beklenmesi gereken süreyi ölçmek amacıyla kullanılır. Yani kesinlik, bu işlemler gerçekleşirken geçen sürede bu işlemlerin ortadan kaybolmayacaklarının garantisini verir. Süre ne kadar kısalırsa, işlemlere müdahele için o kadar az zamana sahip olunacaktır.

Kesinlik, kripto para birimlerini kabul eden girişimler için önemli bir özelliktir, çünkü bir blok zinciri ağında durmaksızın beklemek, kriptoyu bir ödeme aracı olarak kabul eden işletmeler veya kuruluşlar için yüksek bir olumsuz etkiye sahip olabilir. Bir ödeme sistemi oluştururken, etkili olması için düşük gecikme süresine sahip olması çok önemlidir. Bunu bir örnekle açıklamak gerekirse, bir şey satın almak istediğiniz her seferde 10 dakika beklemek zorunda kalsanız, alışverişleriniz son derece uzun sürerdi. 

Öte yandan finans sektöründe şirketlerin belirli varlıklara sahip olup olmadıklarını mümkün olan en kısa zaman dilimi içinde bilmeleri gerekir.

Dolayısıyla, blockchain teknolojisi söz konusu olduğunda, işlemler, nihai doğası nedeniyle değişmez olarak adlandırılır. Bununla birlikte, çoğu blok zinciri protokolü yalnızca olasılığa dayalı bir işlem kesinliği gösterir. Bu durumda, işlemlerin otomatik olarak veya anında kesin olmadığı, ancak zaman içinde daha fazla blok onaylandıkça "gittikçe daha kesin" bir hale geldiği anlamına gelir.

Bu nedenle, bir blok zinciri ağının bir işlemi onaylaması için geçen süre, zincirin kesinlik oranının doğasını belirler. Aşağıda, farklı blok zinciri ağlarını ve her birinin kesinliğe ulaşması için geçen ortalama süreyi gösteren bir tablo bulunmaktadır.

Kesinlik Türleri

Probalistic Finality / Olasılıksal Kesinlik: Bitcoin’in Nakamato konsensusu gibi zincir tabanlı protokoller tarafından sağlanan kesinlik türünü ifade eder. burada bir işlemin geri alınmama olasılığı, bu işlemi içeren blok zincirin daha derinlerine battıkça artar. Blok ne kadar derinse, o bloğu içeren çatalın en uzun zincir olma olasılığı o kadar yüksektir. Olasılıksal kesinlikte bir işlemin geri döndürülme olasılığının çok düşük olduğundan emin olmak için, bir işlemi takip etmeden önce yaklaşık bir saat süren Bitcoin blok zincirinde 6 blok işlem derinliğe kadar beklenmesi tavsiye edilir. 

Absolute Finality / Mutlak Kesinlik: Tendermint benzeri PBFT tabanlı protokoller tarafından sağlanan ve bir bloğa dahil edilip blok zincirine eklendikten sonra işlemin hemen tamamlanmış olarak kabul edildiği kesinlik türünü ifade eder. Mutlak kesinlikte bir lider, bir blok önerir ve onaylayıcılar komitesinin yeterli bir kısmının blokajı onaylaması gerekir.