Utility token ya da Türkçe adıyla fayda tokenı (hizmet tokenı da deniyor), sahiplerinin belirli bir ürüne ya da hizmete erişmesini sağlayan tokenlardır. Bu bakımdan, atari salonlarındaki jetonlara benzerler.
Bir utility token, belirli bir blok zincir ekosisteminde harcanmak üzere tasarlanmıştır. Yani yatırım amacıyla yaratılmamıştır. Bir projenin piyasaya utility token sürmedeki ve utility token satışı gerçekleştirmedeki amacı ise genelde projenin geliştirilmesi için sermaye toplamaktır. Projenin finansmanına katkıda bulunsun diye çıkarılan bu tokenların fiyatı projenin ilerleyişine dair spekülasyonlara bağlı olarak epey değişken olabilir.
Kısacası, bir utility token sahiplerine projenin gelecek aşamalarında faydalanabilecekleri çeşitli hizmetlere erişim sağlar. Genelde ilk coin teklifi (ICO) ile satışa sunulan bu tokenlar, projenin finansmanına katkı sunar ama fiyatları da projenin ilerleyişine bağlı olarak fazla hareketli olabilir.
Utility token ne demek?
Utility token, Türkçede “fayda tokenı” anlamına gelmektedir. Fayda tokenı, adından da anlaşılabileceği üzerine sahiplerine çeşitli avantajlar sunar. Bu avantajlar, token sahiplerinin belirli bir ürüne ya da hizmete erişimini içerir.
Utility tokenlar nasıl çalışır?
Utility tokenlar, kripto para dünyasında start-up girişimlerinin artmasıyla beraber en popüler tokenlar haline gelmişlerdir. ICOlar ile start-up girişimleri utility token satışı gerçekleştirerek projeleri için finansman sağlamaktadır. Ancak utility tokenların işlevi finansman yaratmaktan ibaret değildir.
İyi hazırlanmış bir utility token, bulunduğu ekosistem içinde sahiplerinin benzersiz ya da avantajlı eylemler gerçekleştirmesini sağlayabilir. Bu da, utility tokenın projesini güçlendirir.
Utility tokenlar kendi blok zincirlerine sahip değildirler. Birçok utility token, halihazırda var olan bir blok zincir üzerinde inşa edilmektedir. Örneğin, mevcut popüler tokenların çoğu Ethereum blok zincirinde ERC-20 standardıyla tasarlanmıştır.
Utility token ile security token arasındaki fark nedir?
Security token, Türkçeye sıklıkla “güvenlik tokenı” olarak çevrilmektedir. Ancak security tokenların “menkul kıymetler tokenı” olarak anılması daha doğru sayılabilir.
Bu tokenlar ile utility tokenlar tamamen farklı amaçlara hizmet etmektedir. Security tokenlar bir öz sermaye, sınırlı sorumlu ortaklık şirketinin hisseleri veya mal gibi gerçek varlıklarca desteklenir. Bu yüzden bir security token, menkul kıymetler yasalarına tabidir.
Buna karşın utility tokenlar menkul kıymet yasalarına tabi değildir. Bir utility token, bir ürüne ya da hizmete erişim için kullanılır ve yatırım amaçlı tasarlanmamıştır. Utility tokenların değeri tokenı çıkaran şirketin değerine doğrudan bağlı değilken security tokenların değeri, şirketin değerine bağlıdır.
Popüler utility tokenlar
Utility tokenlar şu an kripto para dünyasının en popüler tokenları olarak kabul edilebilir. Birçok utility token arasından öne çıkan bazılarını sizin için derledik.
Balancer (BAL)
Merkeziyetsiz finans (DeFi) protokolü Balancer’ın utility tokenı olan BAL, ERC-20 standardında yaratılmıştır. Balancer havuzuna likidite sağlayan kullanıcılar BAL token ile ödüllendirilir.
Toplam BAL arzı 100.000.000 adet ile sınırlıdır. Balancer, 2028 yılına kadar kullanıcılarına her hafta 145.000 BAL token dağıtmayı planlamaktadır.
Basic Attention Token (BAT)
En popüler utility tokenların başında gelen Basic Attention Token (BAT), Ethereum blok zincir ağına bağlı ERC-20 tabanlı bir kripto para birimidir. . Basic Attention Token (BAT) ekibinin amacı reklam veren, yayıncı ve kullanıcıları bir araya getirerek tüm tarafların kazançlı çıkacağı bir reklamcılık modeli geliştirmektir. BAT token şu an Brave internet tarayıcısında reklamcılık alanında da kullanılmaktadır. Brave kullanıcıları, tarayıcıda görüntüledikleri reklam başına BAT ödülleri kazanmaktadır.
Toplam BAT arzı, 1.500.000.000 bin adettir.
Chiliz (CHZ)
2018 yılında Socios.com tarafından piyasaya sürülen Chiliz (CHZ), ERC-20 standardında bir utility token’dır. CHZ token, Socios kullanıcılarının eğlence ve spor kuruluşları ile etkileşim kurmasını sağlamaktadır. CHZ, eğlence ve spor kuruluşları ile hayranlar ve taraftarlar arasında bir değişim aracı olarak kullanılır. Taraftarlar, CHZ aracılığıyla oluşturulan fan tokenları kullanarak destekledikleri kulübün yönetiminde söz sahibi olabilir.
Toplam ve maksimum CHZ arzı 8.888.888.888 adettir.
Storj (STORJ)
STORJ, kullanıcı verilerini depolamak için merkeziyetsiz bir düğüm ağı kullanan, açık kaynak kodlu bulut depolama platformu Storj’un ERC-20 tabanlı utility tokenıdır. Storj, kullanıcılarının bilgisayarlarının kullanmadıkları depolama alanlarını dosyalarını depolamak isteyenlere kiralamalarını sağlar. Storj platformunda işlemler STORJ token ile yapılır.
Toplam STORJ arzı 424.999.998 adettir.
Avalanche (AVAX)
Avalanche (AVAX), 2020 yılının Eylül ayından bu yana aktif olan ve açık kaynak kodlu, programlanabilir bir akıllı sözleşme platformudur. Avalanche, kullanıcılarına hızlı ve düşük maliyetli şekilde dApp yaratma fırsatı sunar. AVAX ise Avalanche platformundaki işlemler için kullanılan bir utility tokendır. AVAX stake ederek ödüller kazanmak da mümkündür.
Toplam AVAX arzı 395.382.638 adettir.