Kripto para ile kripto varlık kavramları sık sık birbiri yerine kullanılır. Aslında bu iki kavram aynı şeyi ifade etmez. Gerçi kripto para birimleri, aynı zamanda birer kripto varlıktır ama kripto varlıklar, kripto para birimlerinden çok daha fazlasını içerir.
Bu makalemizde kripto para ve kripto varlık terimleri arasındaki farkı açıklayacağız.
Kripto paralar ve kripto varlıklar arasındaki fark
Kripto paralar ve kripto varlıklar, birbirinin aynısı olmadığı gibi karşıtı da değildir. Esasında bu iki terim, bir madalyonun iki yüzünü temsil eder. Kripto paralar, yalnızca bir para birimi türünü; kripto varlıklar ise daha geniş anlamda tüm kriptografik varlıkları kapsar.
Kripto para nedir?
Kripto para birimleri, merkeziyetsiz blok zincirler üzerinde kriptografik yöntemlerle saklanan ve çalışan sanal para birimleridir. Genelde merkeziyetsiz bir yapıda olan kripto paralar, merkez bankası gibi merkezi otoriteler tarafından kontrol edilmez. Kripto para transfer işlemleri ise aracılar olmadan, eşler arası gerçekleştirilebilir.
Bir kripto para birimi temelde bir kod parçasıdır. Nasıl üretileceği ve çalışacağı ise konsensüs mekanizmaları tarafından belirlenir. Örneğin, Proof-of-Work (PoW) mekanizmasını kullanan Bitcoin (BTC) ağında işlemler kripto para madencileri tarafından doğrulanır. Kripto para madencileri, ağın güvenliğini sağladıkları ve işlemleri doğruladıkları için kripto para ödülü kazanır. Böylece yeni coin üretimi gerçekleşir.
Kripto paralar, Bitlo gibi kripto para borsaları üzerinden alınıp satılabilir. Tıpkı itibari paralar gibi kripto paralar da bir para biçimidir. Yani bir kripto para, bir değişim ve değer saklama aracıdır.
Kripto varlık nedir?
Kripto paralardan bahsettik. NFT’leri duydunuz mu peki? Ya gizlilik coinlerini, stablecoinleri veya menkul kıymet tokenlarını? Bütün bunlar, kripto paralardan NFT’lere, blok zincir üzerinde kriptografiyle saklanan ve çalışan tüm varlıklar kripto varlık kabul edilmektedir.
Kripto para birimleri birer değişim aracıyken, diğer kripto varlıkların farklı amaçları olabilir. Örneğin, değiştirilemez tokenlar (NFT) temsil ettikleri varlığın sahiplik kanıtı olarak çalışırlar. NFT’ler kripto paralar ile alınıp satılabilir ancak her bir NFT eşsizdir. Bu yüzden değişim aracı, yani bir para birimi değildirler. Çünkü 1 BTC’nin karşılığı her zaman 1 BTC’yken, hiçbir NFT bir diğerinin yerine kullanılamaz.
Bir de menkul kıymet tokenları (security tokens) örneğine bakalım. Menkul kıymet tokenları, işletmelerin projelerinii finanse etmek için fon toplamasına olanak tanıyan İlk Coin Teklifi (ICO) veya İlk Token Teklifi (ITO) etkinliklerinde satılır ya da açık artırmaya çıkarılır. Projeye dair ek haklar (örn. hisse ya da oy hakkı) genelde menkul kıymet tokenına dahil edilir. Aslında menkul kıymet tokenları sanal likit sözleşmelerdir ve gayrimenkul, araba veya kurumsal hisse senedi gibi mevcut herhangi bir varlığın belirli bir payını temsil ederler. Yatırımcılar menkul kıymet tokenlarını kullanarak bir varlık üzerindeki sahiplik paylarının blok zincirde korunmasını sağlar.
Sonuç
Görüldüğü gibi, kripto paralar ve kripto varlıklar farklı terimlerdir. Ancak birbirinin karşıtı değildir. Her kripto para birimi, bir kripto varlıktır. Öte yandan her kripto varlık, bir kripto para birimi değildir.
Bugün blok zincir ekosisteminde yüz binlerce kripto varlık bulunmaktadır. Bunların büyük kısmını ise kripto paralar ve NFT’ler oluşturmaktadır.