Kağıt paralarımızı ya da bozuk paralarımızı saklamak ve yanımızda taşımak için hepimiz birer cüzdan kullanıyoruz. Peki kripto paralarınızı nasıl muhafaza edebileceğinizi hiç düşündünüz mü? Tabii ki bir cüzdanla! Geleneksel cüzdan anlayışından biraz daha farklı olan kripto para cüzdanlarını gelin birlikte inceleyelim.
Kripto Para Cüzdanı Nedir?
Fiziksel bir karşılığı olmayan kripto paralar aslında sadece dijital bir kayıttır. Kripto para cüzdanı, kripto paralarınıza ulaşmanızı sağlayan açık anahtar ve özel anahtarın muhafaza edildiği yazılım ve donanım araçlarıdır.
Kripto paralar, fiat para birimleri gibi fiziki paralar olmadığından ve Blockchain adı verilen bir sistem üzerinde yer aldığından kripto varlıklarınıza ulaşabilmeniz için size özel şifrelenmiş çok haneli özel bir anahtarınız (private key) olur. Private key, işlem ve adres bilgilerinizi çözümlemeyi sağlar. Özel anahtarı, banka hesabınıza erişmenizi sağlayan giriş şifresi gibi düşünebilirsiniz. Bu yüzden bu anahtarı kimseyle paylaşmamalısınız. Size kripto paralarınız üzerinde hakimiyet yetkisi veren özel anahtar sayesinde kripto paralarınıza erişebilir, kripto para transferi yapabilir ya da diğer başka işlemleri gerçekleştirebilirsiniz.
Açık anahtar yani public key ise sizin banka hesap numaranız ya da IBAN numaranız gibidir. Başkalarının sizinle kripto para alışverişi yapabilmesi için bilmesi gereken bu anahtar kimseye hesabınız üzerinde hakimiyet yetkisi tanımaz. Sadece size kripto para transfer edilebilmesini sağlar.
Kripto cüzdanlar, açık ve özel anahtarlarınızla farklı Blokzincirler üzerindeki kayıtlara erişebilmenizi sağlar. Kripto paralarla ilgili her şey Blockchain üzerinde gerçekleşir ve kripto paralarınız aslında kendi Blockchain’i üzerinde saklanır. Private key yani özel anahtar, Blockchain üzerinde hangi varlıklara sahip olduğunuzu gösterir, adreslerinizi yönetmenizi ve dijital olarak imzalamanızı sağlar. Blockchain üzerinde kayıtlı olan kripto paralarınıza ulaşabilmenizi sağlayan özel anahtarı muhafaza edebilmek içinse mutlaka bir cüzdanınız olmalıdır.
Kripto Para Cüzdanı Nasıl Alınır?
Kripto para cüzdanı nasıl alınır sorusunun tek bir cevabı yok. Birbirinden çok farklı cüzdan çeşitleri olduğundan her birini satın alma yöntemi de farklı. Kripto para cüzdanı satın alabilmek için kripto para cüzdanı çeşitlerini tanımalısınız. Cüzdan türlerinin detaylı açıklamalarını yazının devamında bulabilirsiniz.
Cüzdan Çeşitleri
Kripto para cüzdanının ne işe yaradığını anladığımıza göre cüzdan türlerini inceleyebiliriz. Kripto para cüzdan çeşitleri temelde soğuk cüzdan, sıcak cüzdan ve kağıt cüzdan olarak üçe ayrılıyor. Bunların da kendi alt türleri mevcut.
Kripto Para Soğuk Cüzdan Nedir?
Soğuk cüzdanlar; internet bağlantısı olmayan, USB bellek benzeri fiziki cihazlardır. En güvenilir kripto para cüzdanı olarak nitelendirilen soğuk cüzdanlar donanım cüzdan ve kağıt cüzdan olarak ikiye ayrılır.
Donanım Cüzdan
Donanım cüzdan, özel anahtarları güvenli bir şekilde saklamaya yarayan cihazlardır. Donanım cüzdan, kripto paralarınıza ulaşmanızı ve onları yönetmenizi sağlayan özel anahtarlarınızı, internete erişimi olmayan şifreli çiplerde saklar. En güvenli cüzdanlar arasında yer alır.
Donanım cüzdanları yanınızda taşıyabileceğiniz gibi dilediğiniz zaman bilgisayarınıza ya da telefonunuza bağlayarak işlem yapabilirsiniz. Donanım cüzdana erişebilmek için, cüzdanın üzerinde yer alan alana PIN kodunuzu girmeniz gerekir. PIN kodunuzu unutmanız durumunda cihazınızı sıfırlamanız gerekir. Bunun için kurulum sırasında belirlediğiniz anahtar kelime grubunu kullanmanız gerekir.
İnternette karşınıza çıkan Ethereum soğuk cüzdan ya da Bitcoin soğuk cüzdan gibi cüzdan türleri aslında donanım cüzdanlardır. Ledger Nano S, Ledger Nano X, Trezor ve Keepkey gibi marka ve modeller en çok tercih edilen donanım cüzdanlar arasında yer alır. Bu cüzdanları internet üzerinden sipariş edebilirsiniz.
Kağıt Cüzdan
Kağıt cüzdan, açık ve anahtarlarınızın yazılı olduğu basılı bir belgedir. Genellikle anahtarı oluşturan alfanümerik dizi açık bir şekilde yazmaz; bunun yerine QR kod ile belirtilir. Yıpranmaya dayanıklı özel formlarda basılan kağıt cüzdan, tamamen fiziki yöntemlerle muhafaza sağladığından hacker saldırılarına karşı son derece güvenlidir. Kağıt kripto para cüzdanı oluşturmak için BitAdress ve Bitcoinpaperwallet gibi sitelerden destek alabilirsiniz.
Kağıt cüzdanlar dijital hırsızlıklara karşı güvenlik sağlasa da kripto paralarınıza erişebilmenizin tek yolu olduğundan bu belgeyi güvenli bir yerde muhafaza etmeniz gerekir. Çaldırmanız, kaybetmeniz ya da dış etkenlerle hasar görmesi durumunda hesabınıza erişemeyebilirsiniz.
Fiziksel Bitcoin Cüzdanı
Soğuk cüzdan sınıfına dahil edebileceğimiz bir diğer alternatif ise fiziksel Bitcoin cüzdanı. Özel anahtar olmadan harcanamayan bu fiziksel Bitcoinler, genellikle bildiğimiz bir bozuk para görünümünde oluyor ve içine para yüklenebiliyor. Harcanabilmesi için gereken özel anahtar, bir hologramın altında saklı şekilde duruyor. Bir kez kullanıldıktan sonra ise değerini kaybederek bir hatıra paraya dönüşüyor.
Fiziksel Bitcoin cüzdanının kullanım amacı, offline alışverişlerde kullanım kolaylığı olsa da son zamanlarda koleksiyonerler arasında oldukça popüler. Fiziksel Bitcoin ile yapılan alışverişler devletlerin gözünde dolandırıcılık sayılabileceği için riskli bir yöntem olarak değerlendirilebilir.
Kripto Para Sıcak Cüzdan Nedir?
İnternet bağlantısı olan web, mobil ve masaüstü cüzdanlar sıcak cüzdan olarak adlandırılmaktadır. Kullanım ve erişim kolaylığı sağlasa da özel anahtarınızı dijital ortamda muhafaza ettiğinden güvenlik riskleri içerir. Sıcak cüzdanları sanal kripto para cüzdanı olarak da ifade edebiliriz.
Kripto para borsalarında muhafaza edilen kripto paralarınız da sıcak cüzdanlarda tutulmaktadır.
Mobil Cüzdan
Basitleştirilmiş ödeme onayı (SPV) teknolojisi kullanan mobil cüzdanlar, mobil uygulama benzeri çalışan cüzdanlardır. Bazı modellerin sadece bir barkod okuyucusu kullanarak hızla işlem yapmaya olanak tanıdığı mobil cüzdanlar, hızlı ve pratik bir yöntem olarak karşımıza çıkıyor. Mobil cüzdanların en büyük dezavantajı ise hacker saldırılarına açık olmaları. Öte yandan telefonunuzu ele geçiren biri de rahatlıkla uygulamaya girerek işlem yapabilir.
Web Cüzdan
Özel anahtarların, hizmet sunan firmanın sunucularında saklandığı cüzdan modeli web cüzdan olarak adlandırılmaktadır. Web cüzdanlar, kripto paralarınıza anlık olarak ulaşabilmenizi ve işlem yapabilmenizi sağlar. Bazı borsalar da kullanıcılarının kripto varlıklarını muhafaza etmek için web cüzdan kullanmaktadır. Hem bir şirketin elinde olması nedeniyle güvenlik tehdidi oluşturması hem de siber saldırılara açık durumda olması web cüzdanların dezavantajları olarak sayılabilir.
Masaüstü Cüzdan
Kripto paralarınızı muhafaza edebileceğiniz bir diğer yöntem masaüstü cüzdanlardır. Masaüstü cüzdanlar, bilgisayara indirilerek kurulur ve özel anahtarınızı sabit diskte saklar. Bilgisayarınız internete bağlandığı için sıcak cüzdan olarak sınıflandırılabilecek masaüstü cüzdanlar yine aynı sebepten dolayı küçük de olsa güvenlik riski taşımaktadır. Electrum, Atomic Wallet, Exodus, Bitcoin Core, Copay Armory en popüler masaüstü cüzdan markalarındandır.
Banka Cüzdanı
Bitcoin ile başlayan kripto para macerasında devletler henüz çekingen hatta olumsuz tutumlar sergilese de kullanıcılar tarafından yoğun şekilde benimsenmiş olması ve popülerleşmesi hükümetleri de yavaş yavaş harekete geçirmiş durumda. El Salvador’un Bitcoin’i resmi para birimi ilan etmesinin ardından ABD başta olmak üzere birkaç farklı ülkede kripto paraların durumunu değerlendiriliyor. Öte yandan fırsatı görerek öncü olmak isteyen bazı bankalar da kripto para birikimleri için özel hesaplar oluşturmaya başladı.
Tüm bu gelişmelerden önce kurulmuş olan Bitcoin Kripto Bankası ise kripto varlıklarını banka güvencesi altında muhafaza etmek isteyenler için bir alternatif sunuyor. Bitcoin yatırımlarını kabul eden ve bir web sitesi üzerinden hizmet veren banka güvenilir ve uzman olduğu iddasında.
Kripto paralarınızı muhafaza etmek için yukarıda sıraladığımız kripto para cüzdanlarından birini tercih edebilirsiniz. Bu noktada kripto varlıklarınızı muhafaza etmek için en güvenilir yöntemin internet bağlantısı olmayan soğuk cüzdanlar olduğunu bir kez daha hatırlatmak isteriz. Ancak soğuk cüzdanda muhafaza ettiğiniz kripto varlıklarınızla işlem yapmak pratik olmayacağından, borsa üzerinde hızla al-sat işlemi yapabilmek için Bitlo.com gibi güvenilir bir borsayı da tercih edebilirsiniz.