NFT dünyası giderek büyüyor ve sürekli yeni tür NFT’ler piyasaya sürülüyor. Dinamik NFT de bu alt türlerden biri. Dinamik NFT’ler, diğer NFT’lerin statik yapısından ayrılıyor ve akıllı sözleşmeler sayesinde dönüşebilen, değişebilen bir içeriğe sahip oluyor.
Bu makalemizde “Dinamik NFT nedir?” sorusuna detaylı bir cevap vereceğiz.
NFT Nedir?
NFT, “değiştirilemez token” demektir. NFT’ler benzersiz, değiştirilemez kripto varlıklardır. Blokzincir üzerinde oluşturulduklarından NFT’lerin kopyalanması ya da değiştirilmesi mümkün değildir.
NFT’ler bugün sanat, oyun, moda gibi sektörlerde yaygın şekilde kullanılıyor. Bunun başlıca nedeni, NFT’lerin sahiplik ispatı sunması. Bir NFT’nin kime ait olduğu, ne zaman yaratıldığı gibi bilgiler blokzincirde kayıtlıdır. NFT’ler benzersiz token’lar oldukları için benzersiz fiziksel varlıkları da temsil edebilirler. Örneğin, bir tablo NFT haline getirilebilir.
NFT’leri daha iyi anlamak adına bu tablo örneğinden ilerleyelim. 1 Bitcoin (BTC) ile bir başka 1 BTC ile aynı değere sahiptir. Diyelim 1 BTC verip, karşılığında yine 1 BTC aldınız. Bu durumda elinizdeki varlık değişmemiş olur. Ancak NFT’ler için durum böyle değildir. Her bir NFT, onu eşsiz ve değiştirilemez kılan dijital bir imzaya sahiptir. Bu yüzden benzersizdir. Bu yüzden NFT’ler birbirleri yerine kullanılamaz. Tıpkı bir tablo gibi. Bir Picasso tablosu ile bir Da Vinci tablosu, piyasa değerleri aynı bile olsa birbirinden tamamen farklı iki varlıktır. İşte, NFT’leri bu tablolar gibi düşünebilirsiniz. Bir tablo ya da herhangi bir sanat eseri tam da bu nedenle NFT haline dönüştürülebilir. NFT’ler, bir varlığın eşsizliğini dijital dünyaya taşıma ve bunu kanıtlama becerisine sahiptir.
NFT’ler, sertifikalar ya da gayrimenkul tapuları gibi resmi evrakı da temsil edebilir. Bununla beraber, çoğu NFT statik yapıdadır. Bu saydıklarımızı statik NFT’ler başarabilir ancak dünyadaki tüm bilgiler statik değildir. Bu yüzden, statik NFT’ler tüm gerçek dünya varlıklarını temsil edemeyebilir.
İşte bu noktada sahneye dinamik NFT’ler çıkıyor.
Dinamik NFT’ler
Bir statik NFT kalıcı, değişmez token verileriyle üretilir. Başka bir deyişle, bu veriler değiştirilemez. Bu nedenle, dış koşullar ne olursa olsun, statik NFT'ler değişmeden kalır. Bir bilgi değişikliği gerçekleştiğinde ise doğal olarak bu NFT’ler geçerliliğini yitirir.
Ancak dinamik NFT'ler bu sınırlamanın üstesinden gelebilir. Dinamik NFT’ler, token kimlikleri aynı kalırken belirli koşullar altında değişme konusunda benzersiz bir beceriye sahiptir.
Dinamik NFT nedir?
dNFT olarak da bilinen dinamik NFT'ler, içsel özellikleri dış koşullara cevaben değişebilen kripto varlıklardır. NFT'nin meta verileri, değişikliklerin kaydını içerir. Token’laştırılmış gayrimenkul örneğini ele alalım. Bir evi temsil eden bir dinamik NFT düşünün. Bu dinamik NFT’de önceki satışlar ve bakım geçmişi gibi meta veriler koşullara bağlı olarak değişecektir.
Dinamik NFT’lerin kullanımına metaverse oyunları üzerinden de örnek verebiliriz .Örneğin, gerçek sporcu performanslarını takip eden NFT’lerden oluşan bir kart oyunu çıkardınız. Bunu statik NFT’ler yaratarak yapamazsınız ama dinamik NFT’ler sayesinde yarattığınız NFT’lerin verileri, sürekli değişebilir ve böylece gerçek verileri takip edebilir. Silks, böyle bir oyundur. Silks oyununda NFT yarış atı sahibi oluruz ve sahip olduğumuz atların performansı, gerçek dünyadaki atların verilerine bağlıdır.
dNFT’ler, tasarım olanaklarını geliştirerek NFT ekosistemini ilerletme potansiyeli vadettikleri için hem fiziksel hem de dijital dünyada büyük ses getirmektedir. dNFT'lerin meta verilerini değiştiren talimatların kodlanmasını ise verileri kontrol eden akıllı sözleşmeler olanaklı kılar.
Dinamik NFT nasıl çalışır?
Dinamik NFT’lerin çalışmasında akıllı sözleşmeler önemli bir rol oynar. Akıllı sözleşmeler, kullanıcıların NFT talebine yanıt vermek için zincir içi ve zincir dışı veri kaynaklarını analiz eder. Bir dinamik NFT’nin çalışma şekli adım adım şöyledir:
- Akıllı sözleşmeye NFT yaratma talebi gönderilir.
- Akıllı sözleşme, bir dizi meta veriyle NFT’yi mint’ler.
- Akıllı sözleşme, verileri oracle'lardan alır. Oracle’lar, Nesnelerin İnterneti (IoT) verileri ve API’ler gibi veri kaynaklarından harici bilgiler sağlayan üçüncü taraf hizmetlerdir.
- Daha sonra ilgili NFT, akıllı sözleşme tarafından değerlendirilir. NFT’yi değerlendirmek ve mint’leme işlemi sırasında değişiklikleri kodlamak için oracle'lardan elde edilen veriler kullanılır.
- Dinamik NFT'nin özellikleri daha sonra gerektikçe güncellenir.
Bu süreç karmaşık görünebilir. Ancak aslında mantığı oldukça basittir: Akıllı sözleşme, belirli koşullar dahilinde NFT’yi günceller. Bu koşulları ise zincir içi ve zincir dışı verileri değerlendirerek takip eder. Koşullar sağlandığında, NFT’nin meta verisi güncellenir.
Dinamik NFT’lerin Kullanım Alanları
Dinamik NFT’ler bugün çeşitli alanlarda yoğun şekilde kullanılıyor. Bu alanların başını oyun, gayrimenkul, sanat, kitle fonlaması alanları ve resmi belgeler çekiyor.
Oyun
NFT’lerin en yaygın kullanım alanlarından biri blokzincir oyunlarıdır. Doğal olarak, dinamik NFT’lerin de blokzincir oyunlarında sıkça kullanıldığını görürüz.
Blokzincir oyunlarında oyuncuların oyun içi karakterleri avatarlar ile temsil edilir. Bu avatarlar, dinamik NFT'lerdir ve seviyeleri yükseltilebilir. Bir oyuncu daha fazla deneyim kazandıkça, karakterlerinin büyümesi NFT avatarlarının değişen görünümlerine veya istatistiklerine yansıtılabilir. Bu da oynanabilirliği geliştirir, oyun deneyimini zenginleştirir.
Oyunlarda ilerleme kavramı, oyuncuların ilgisini çekmek için oyun tasarımında çok önemlidir ve dinamik NFT'ler bunu mümkün kılar. Dinamik NFT'ler ayrıca kendi hikayeni kendin seç türünde oyunları da kolaylaştırabilir.
Gayrimenkul
Gayrimenkullerin token’laştırılması bir süredir mümkün ancak statik NFT'ler emlak fiyatları, yaşı ve mülkiyeti gibi değişen faktörleri yansıtamıyor. Dinamik NFT'ler ise gayrimenkulün daha ince ayrıntılarını yakalayabiliyor ve belirli bilgileri güncelleyebilecek esnekliğe sahipler. Bu nedenle, dinamik NFT’leri gayrimenkul ve blokzincir alanlarının ortaklığında daha fazla göreceğiz.
Sanat
Dijital sanat, dinamik NFT’lerin bir başka kullanım alanıdır. Dinamik sanat NFT’leri, değişen koşulların sonucunda değişir veya gelişir. Örneğin, bir dinamik NFT sanat eserinde görüntü sürekli değişebilir. Renklerini veya tonlarını konuma, mevsime, sıcaklığa, ayın konumuna veya yılın zamanına göre değiştiren dinamik NFT sanat eserlerinden oluşan bir koleksiyon düşünün…
Dinamik NFT’lerin sanat alanına getirebileceği yeniliklerin sınırı yok. dNFT’ler sayesinde NFT sanatçıları yaratıcılıklarını çok daha özgür şekilde sergileyebilir.
Kitle fonlaması
Dinamik NFT’ler, NFT kitle fonlamasını daha çekici hale getirebilir. Örneğin, bir ekosistem hizmetleri sağlayıcısı olan Regenerative Resources Co., mangrovları korumak için para toplamak amacıyla dinamik NFT'ler kullanıyor.
Resmi belgeler
Teorik olarak, bir hükümet, bir kişinin seyahat verilerini sürekli güncelleyen dinamik NFT öğelerini kullanarak pasaport verebilir. Bir kişinin seyahat geçmişi blok zincirine kaydedilir, bu nedenle herhangi bir evrak veya pul gerekmez. Blokzincir bilgiyi doğrulanabilir ve değişmez hale getirdiğinden dolandırıcılık olasılığı da azalır.
Bu, yalnızca pasaportlarda da değil, tapu kayıtlarından sigorta kayıtlarına pek çok resmi belgede kullanılabilir. Aslına bakarsanız, dNFT’ler bir anlamda çok daha maliyetsiz ve hızlı noterler olarak çalışabilir.
Sonuç
Dinamik NFT’ler, NFT’lerin en “akıllı” hali olarak düşünülebilir. Dış dünyanın koşullarına ve bilgilere, verilere uyum sağlayabilen bu NFT türü, NFT ekosisteminin olanaklarını genişletmiştir.