Volume ya da Türkçe karşılığı ile hacim, belirli bir süre boyunca bir piyasada işlem gören birimlerin sayısıdır. Bir varlığın o dönemde el değiştiren birimlerin sayısının bir ölçüsüdür. Örneğin, bir hisse senedinin işlem hacmi, günlük açılış zamanı ve kapanış zamanı arasında işlem gören bir menkul kıymetin hisse sayısını ifade eder. İşlem hacmi ve zaman içinde oluşan hacimdeki değişiklikler teknik tüccarlar için önemli girdilerdir.
Volume, yatırımcılara piyasanın faaliyeti ve akıcılığı hakkında bilgi verir. Belirli bir menkul kıymet için daha yüksek ticaret hacimleri, daha yüksek akıcılık ve bir alıcı ile satıcıyı birbirine bağlamak için daha aktif bir pazar anlamına gelir. Yatırımcılar hisse senedi piyasasının yönü konusunda tereddütte kaldıklarında, vadeli işlem hacmi artma eğilimi gösterir ve bu da genellikle belirli menkul kıymetler üzerindeki opsiyonların ve vadeli işlemlerin daha aktif bir şekilde işlem görmesine neden olur. Genel hacim, pazarın açılış ve kapanış zamanlarına yakın ve pazartesi ve cuma günleri daha yüksek olma eğilimindedir. Öğle yemeğinde ve tatilden önce daha düşük olma eğilimindedir.
Her işlem bir alıcı ve bir satıcı içerir. Belirli bir fiyat üzerinden bir anlaşmaya vardıklarında, işlem kullanılan borsa tarafından kaydedilir. Bu veriler daha sonra ticaret hacmini hesaplamak için kullanılır. Bir menkul kıymetin alıcısı ile satıcısı arasında gerçekleşen her işlem, o menkul kıymetin toplam hacim sayısına katkıda bulunur. Bir alıcı, satıcının satışa sunduğu ürünü belirli bir fiyattan satın almayı kabul ettiğinde bir işlem gerçekleşir. Bir günde yalnızca beş işlem gerçekleşirse, o gün için hacim beş olarak belirlenir.
İşlem hacmi; hisse senetleri, tahviller, fiat para birimleri veya kripto para birimleri gibi herhangi bir ticari varlıkta ifade edilebilir. Örneğin, Ali Ayşe’ye her biri 20 USD karşılığında 5 BNB satarsa, işlem hacminin hangi birimden hesaplandığına bağlı olarak bu işlemin hacmi 100 USD veya 5 BNB olabilir. Bu aynı zamanda, örneğin bir hisse senedi için işlem hacminin, ölçülen dönem boyunca işlem gören hisse senetlerinin sayısını ifade ettiği anlamına gelir. Yani bir günde 100 hisse alınıp satılırsa, hisse senedinin günlük hacmi 100 hisse olacaktır.
Traderlar, belirli bir eğilimin gücünü daha iyi anlamak için hacim göstergesini kullanırlar. Fiyattaki volatiliteye yüksek işlem hacmi eşlik ediyorsa, fiyat hareketinin daha fazla geçerliliği olduğu söylenebilir. Bunun aksine, bir fiyat hareketine düşük işlem hacmi eşlik ediyorsa, piyasa eğiliminin zayıf olduğu söylenebilir.
Tarihsel olarak yüksek hacimli fiyat seviyeleri, traderlara belirli bir ticaret kurulumu için en iyi giriş ve çıkış noktalarının nerede bulunabileceğine dair bir gösterge de olabilir.
Genellikle, yükselen bir piyasada alıcı ilgisinden dolayı artan hacim yaşanması beklenir. Fiyatlarda düşüş yaşandığı zaman hacimde bir artış gözleniyorsa bu aynı zamanda satış baskısından kaynaklıdır.
Geri dönüşler, tükenme hareketleri ve fiyatlardaki keskin değişikliklere genellikle yüksek hacimli bir artış eşlik eder çünkü bunlar piyasada en yüksek miktarda alıcı ve satıcının aktif olduğu zamanlar olma eğilimindedir.
Her piyasa borsası işlem hacmini takip eder ve ücretsiz veya abonelik ücreti karşılığında hacim verileri sağlar. İşlem numaralarının hacmi, mevcut işlem günü boyunca saatte bir kez olarak rapor edilir. Bu saatlik rapor edilen ticaret hacimleri tahminidir. Aynı zamanda günün sonunda bildirilen ticaret hacmi de bir tahmindir. Gerçek rakamlar ertesi gün rapor edilir. Yatırımcılar ayrıca bir menkul kıymetin hareket hacmini veya bir sözleşmenin fiyatındaki değişikliklerin sayısını, vekil olarak takip edebilirler. Çünkü fiyatlar daha yüksek bir ticaret hacmiyle daha sık değişme eğilimi gösterir. Hacim göstergeleri genellikle belirli bir dönemde mumların hacmini ölçen ve bir ortalama üreten hareketli bir ortalama içerir. Bu durumda, yatırımcılara mevcut piyasa eğiliminin gücünü ölçmek için ek bir araç sağlar.
Teknik Analizde Volume
Bazı yatırımcılar, ne zaman hisse alacağına karar vermek için hisse senedi fiyatına dayalı bir strateji olan teknik analizi kullanır. Teknik analistler öncelikle giriş ve çıkış fiyat noktalarını ararlar. Hacim seviyeleri bu konuda önemlidir çünkü en iyi giriş ve çıkış noktalarının nerede olduğu hakkında ipucu sağlar.
Hacim, teknik analizde önemli bir göstergedir çünkü herhangi bir piyasa hareketinin önemini ölçmek için kullanılır. Piyasa belirli bir dönemde büyük miktarda bir hamle yaparsa, o hareketin gücü ya güvenilirlik kazanır ya da o dönemin hacmine bağlı olarak şüpheyle karşılanır. Fiyat hareketi sırasında hacim ne kadar yüksek olursa, bu analiz biçiminde hareket o kadar önemli olarak değerlendirilir. Tersine, eğer hacim düşükse, hareket daha az anlamlı olarak görülür.
Volume, traderlar ve teknik analistler için bir menkul kıymetin gücünün en önemli ölçütlerinden biridir. Açık artırma perspektifinden bakılınca, alıcılar ve satıcılar belirli bir fiyatta özellikle aktif hale geldiğinde, yüksek bir hacim olduğu anlamına gelir.
Analistler, hacim seviyesini hızlı bir şekilde belirlemek için çubuk grafikler kullanır. Çubuk grafikler, hacimdeki eğilimleri belirlemeyi de oldukça kolay hale getirir. Bir çubuk grafikteki çubuklar ortalamadan yüksek olduğunda, belirli bir piyasa fiyatında yüksek hacim veya bir güç işareti anlamına gelir. Analistler, çubuk grafikleri inceleyerek, bir fiyat hareketini doğrulamanın bir yolu olarak hacmi kullanabilirler. Fiyat yukarı veya aşağı hareket ettiğinde hacim artarsa, güçlü bir fiyat hareketi olarak kabul edilir.
Traderlar, bir destek seviyesinde veya tabanda bir iptal işlemini onaylamak istiyorlarsa, yüksek alım hacmi, destek seviyesinde bir kırılmayı teyit etmek istiyorlarsa, alıcılardan düşük hacim ararlar. Öte yandan bir direnç veya tavan seviyesinde bir geri dönüşü onaylamak isterlerse, yüksek satış hacmi, direnç seviyesinde bir kırılmayı teyit etmek istiyorlarsa, alıcılardan yüksek hacim ararlar.