Rug pull, bir kripto geliştiricisinin yatırımcılara yeni bir projeyi (genellikle yeni tokenı) tanıtıp, geliştirip ve ardından on milyonlarca hatta yüz milyonlarca dolarla ortadan kaybolduğu bir dolandırıcılık türüdür. Rug pull kripto para dünyasında özellikle yeni yatırımcıların sıkça karşılaştığı bir dolandırıcılık türüdür.
Rug pull türü dolandırıcılığın, bu kadar popüler olmasının bir nedeni de projenin ilk çıktığı zaman vadettiği aşırı yüksek faizler veya çok hızlı fiyat hareketleridir. Bu tarz projeler aynı zamanda scam olarakta adlandırılmaktadır. Bu projeler ilk etapta bir token çıkarıp merkeziyetsiz borsalarda likidite ekleyip kolayca insanların tokena ulaşmasını sağlamaktadır. Sonrasında proje sahibi havuzlarda yeterli likidite olduğu zaman projenin akıllı kontratını değiştirerek ya da elinde olan tokenlara satarak diğer yatırımcıların paralarını alabilmekte ya da fiyatı yüzde 99’un üzerinde düşürebilmektedir.
Rug Pull Nasıl Olur?
Kripto para dünyasında ilk Rug Pull’lar 2015 - 2018 yılları arasında sürekli çıkan projelerin ICO ile merkezi borsalarda listelenmesi ile gerçekleşmekteydi. Ancak 2020 yılında merkeziyetsiz borsaların popülaritesinin artması ile dolandırıcılar merkeziyetsiz borsalar üzerinden daha hızlı kitlelere ulaşmıştır. Merkeziyetsiz borsalarda bir likidite havuzu açıp token kitlemek için herhangi bir otoriteden izin veya onay almanız gerekmemektedir.
Merkeziyetsiz borsalarda akıllı konratlar ile yönetilen likidite havuzlarında, akıllı kontratlar genellikle token geliştiricileri tarafından yazılmaktadır. Scam projelerin akıllı kontratlarda genellikle kötü amaçla yazılmış kod satırları bulunmaktadır. Bu kodlar bazen tokenı alan kişinin satmasına izin vermezken bazen de geliştiricinin istediği şekilde token üretebileceği ya da bütün likiditeyi çekebileceği şeklinde olabilmektedir.
Bu noktada akıllı kontratların bağımsız kuruluşlar tarafından denetlenmiş olması (audit) büyük önem arz etmektedir. Akıllı kontrat kodunun denetimleri ile, güvenlik açısından önemlidir çünkü herhangi bir kötü niyetli kod ve önemli buglar, hatalar şeffaf bir şekilde paylaşılmaktadır.
Merkeziyetsiz borsalarda daha önce ismini duymadığınız tokena yatırım yapmadan önce kodların denetlenip denetlenmediğine bakmak rug pull riskinden kaçınmak için önemli bir kriterdir. Akıllı kontrat kodları dışında rug pull yapabilecek projelerden kaçınmak için, havuzlardaki likiditeye, token alış-satış işlemlerine ve proje geliştiricilerine bakmak önemli bir göstergedir.