"Oracle’’, günlük sıcaklık veya bir siyasi adayın aldığı oy sayısı gibi dış dünyadan verileri Ethereum gibi bir Blockchain’e göndermektedir. Blockchain’deki akıllı bir sözleşme daha sonra verileri, genellikle para verip vermeyeceğine ve kime dağıtılacağına karar vermek için kullanabilmektedir. Buna somut bir örnek olarak, çiftçiler bazen kuraklığın mahsullerini yok etmesi durumunda sigorta sağlayan tarımsal türevler satın almaktadırlar. Eğer havanın gidişatı bir sezonluk için de olsa çiftçinin istediği gibi gitmezse, türev ürün ona kayıpları telafi etmek için toplu bir ödeme yapmaktadır.
Oracle, bir Ethereum akıllı sözleşmesinin, bahsi geçen görev dizisini otomatik olarak gerçekleştirmesine olanak sağlamaktadır. Akıllı sözleşmeler, sadece doğru koşullar oluştuğu takdirde bir ilişkinin şartlarını yerine getiren Ethereum gibi Blockchainler tarafından mümkün kılınan araçlar olarak bilinmektedir. Ethereum ayrıca, piyasa değeri olan ether (ETH, -%0.69) ile dünyanın en büyük ikinci kripto para birimini desteklemektedir.
Örnek olarak, yukarıda açıklandığı gibi bir hava durumu oracle’ı sezon sonunda, akıllı sözleşmeye bu sezon yalnızca on gün veya daha az yağmur yağdığını bildirebilmektedir. Bu bilgiyi doğrudan akıllı sözleşmeye göndermekte ve daha sonra çiftçiye ödeme yapması gerektiğini bilmektedir.
Tersi bir durumda ise, bir başka deyişle mevsim gereğinden fazla yağmur görürse, hava durumu oracle’ı akıllı sözleşmeyi bilgilendirecek ve çiftçiye ödeme yapmayacaktır. Esasen oracle, bir varlık tarafından çalıştırılan ‘feed-run’ olarak tanımlanmaktadır, yukarıdaki örnekte ise bu bir hava durumu oracle’dır. Ethereum gibi Blockchainler üçüncü taraflardan uzaklaşmak için yaratılmıştır, oracle bunlardan bir tanesi olarak bilinmektedir.
Herhangi bir veri kaynağına karşı güven yaşamak belirli sorunlar doğurabilmektedir. Buna örnek olarak, bir oracle'ın veri akışının sahibi, akıllı sözleşmeleri kendi lehine çevirmek için yanlış veriler yayınlayabilir. Alternatif olarak ise herhangi bir kişi verileri kendi lehine çevirmek için veri akışını hackleyebilir.
Oracle’a bağımlı olmayan akıllı sözleşmelerde ise bu sorun yaşanmamaktadır. Ek olarak, araştırmacılar bu sorunu hafifletmek ve daha merkezi olmayan veya kötü niyetli kişilere karşı korunan oracle’lar oluşturmak için çeşitli yollar araştırmaktadırlar. Araştırma alanlarından biri ise, oracle bilgisayarlarının Güvenilir Yürütme Ortamlarını (Trusted Execution Environment, TEE), yani ekstra güvenlikli özel donanım alanları olarak bilinmektedir. Böylelikle herhangi bir siber saldırıya karşı güvenli bir ortam oluşturulabilmektedir.
Oracle, spesifik alan kullanımına göre birçok farklı şekilde tanımlanabilmektedir. Blockchain endüstrisinde oracle, temelde akıllı sözleşmeler ve diğer harici kaynaklar arasında bir köprü olarak kullanılan bir veri kaynağıdır. Oracle, yalnızca harici veri kaynaklarıyla iletişim kuran bir veri kaynağı değil, aynı zamanda sağlanan verilerin doğruluğunu kontrol eden ve doğrulayan bir aracıdır. Bu nedenle, akıllı sözleşmelere hayati ve güvenilir bilgiler sağlamaktan oracle'lar sorumludur ve akıllı sözleşmeler ise bu bilgilerden yola çıkarak belirli görevleri yerine getirmektedir.
Oracleların önemi, Blockchain akıllı sözleşmelerinin yalnızca kendi dijital ağlarında bulunan verilere erişebildiği durumuna dayanmaktadır. Bu nedenle, gerçek dünya olaylarını (deterministik olmayan veriler) akıllı sözleşmeler tarafından tanınan dijital değerlere (deterministik veriler) “çeviren” bir iletişim aracı olarak oraclelara ihtiyaç duyulmaktadır.
Oracle Türleri
Blockchain oracleları kullanım durumlarına göre sınıflandırılabilir. Bu farklı sınıflandırmalara aşağıdaki gibi açıklanmaktadır.
Donanım Oraclelar
Fiziksel sistemler ve teknolojilerle bütünleşerek akıllı sözleşmeler için pratik hayatta kullanmak için gerekli olan verileri sağlamaktadırlar. Örnek olarak, donanım oraclelar çeşitli endüstrilerde (otomobil, ilaç, tedarik zinciri vb.) kullanılan RFID sensörleri ile iletişim kurabilmektedir.
Yazılım Oraclelar
En yaygın olarak kullanılan yazılım oracleları arasında, pazar fiyatları, uçuş durumu (uçaklar için hava trafiği) ve hava durumu verileri gibi harici programlardan ve web API'lerinden çevrimiçi verileri alan yazılımlar bulunmaktadır.
Fikirbirliği Oraclelar
Toplanan verilerin geçerliliğini ve doğruluğunu belirlemek için belirli yöntemleri izleyerek, belirli sayıda başka oraclelardan büyük miktarda veri toplayan merkezi olmayan oraclelar olarak bilinmektedir. Augur ve Gnosis gibi tahmin piyasası platformlarında fikir birliği oracleları kullanılmaktadır.
Gelen Oraclelar
Harici verileri akıllı sözleşmelere veya yazılım oraclelarına iletmesi ile bilinmektedir. Bir dizi “eğer” yönergesi olarak yapılandırılabilir (örn. “Bir varlık belirli bir fiyata ulaşırsa, bir satın alma siparişi vermeyi sağlayabilir”).
Giden Oraclelar
Akıllı sözleşmeler verilerini harici sistemlere aktararak akıllı sözleşmelerin Blockchain olmayan kaynaklarla iletişim kurmasını mümkün kılmaktadır.
Genel olarak Blockchain oracleı, doğru çalışması için harici izne bağlı olan üçüncü taraf bir veri kaynağından oluşmaktadır. Bu durum, genellikle merkezi varlıklar tarafından sağlanan bir araç oldukları anlamına gelmektedir. Çoğu oracle akıllı sözleşmelerin merkezi olmayan özelliklerini kullanamama sebebi budur.
Oracle Problemi
Merkezi oraclelar tarafından sağlanan verilere bağlı olarak, akıllı sözleşmeler farklı işlevleri yerine getirirler, bir başka deyişle bu durum oracleların akıllı sözleşmeler üzerinde bir tür kontrole sahip olduğunu göstermektedir. Üçüncü taraf oraclelarının güvensiz akıllı sözleşmelere ve Blockchain sistemlerine getirdiği merkezi bir güven çatışması olarak bilinen durum Oracle Problemi olarak adlandırılmaktadır.
Fikirbiriliği oracleları gibi merkezi olmayan oraclelar her ne kadar da bu soruna olası bir çözüm olarak gözüksede, merkezi olmayan sistemlerde oracle ağlarının güvenli, işlevsel ve güven sistemine ihtiyaç duyulmayan bir şekilde uygulanması oldukça zordur.
Oracle Kullanan Uygulamalar
Birçok Ethereum uygulaması oracle kullanmaktadır. Buna örnek olarak bir tahmin piyasası olan Augur, katılımcıların gelecekte ne olacağına dair bahse girmelerini sağlamaktadır. Katılımcılar, “Joe Biden 2024 seçimini kazanacak mı?” sorusuna “evet” veya “hayır” bahsine girebilmektedir. Augur, Biden'ın kazanıp kazanmadığını anlamak için oracle'dan gelen verileri kullanacak ve böylece bahsi sonuçlandıracaktır.
Chainlink gibi diğer platformlar ise, oracle platformlarını kendi merkezi parçası haline getirmekte ve oracleları yanlış bilgilere karşı dirençli hale getirmenin çeşitli yollarını araştırmaktadırlar.