Balon, bir varlığın gerçek fiyat değerinin üzerinde alınıp satılmasıdır. Bir finansal varlığın değeri, çok fazla kişinin ona ilgi göstermesiyle şiştiğinde balon oluşur. Bu durum arz-talep dengesini bozar ve ilgili varlık üzerinde satış baskısı oluşur. Nihayetinde balonun patlamasıyla sert fiyat düşüşü yaşanır.
Kripto Paralar Balon Mu?
Bazı ekonomi yorumcuları, uzun yıllar, başta Bitcoin (BTC) olmak üzere kripto para birimlerinin balon olduğunu savunmuştur. Yani, kripto paraların gerçek değerinden çok daha yüksek fiyatlara alınıp satıldığını öne sürmüşlerdir. Kripto para balonu fikrinin temelinde kripto paraların gerçek değerinin sıfır olduğu, fiyatlarının yalnızca spekülasyona dayandığı, gerçek bir işlevleri bulunmadığı varsayımı yatmaktadır. Öte yandan, birçok yorumcu ve uzman, kripto paraların getirdiği avantajlara dikkat çekerek bu varlıkların balon olduğu iddiasına karşı çıkmıştır.
Kripto paraların balon olduğu fikri, bu varlıkların tek amacının spekülasyon olduğu inancına dayansa da zaman içinde kripto paraların gerçek kullanım alanları ortaya çıkmaya başlamıştır. Bugün Bitcoin'in yanı sıra Ethereum (ETH), Dogecoin (DOGE), Shiba Inu (SHIB) gibi kripto paralar birçok şirket tarafından ödeme aracı olarak kabul edilmektedir.
Kripto paraların balon olmadığını savunanlar, özellikle Ethereum ve benzeri akıllı kontrat blok zincirlerine dikkat çekmektedir. Ethereum, merkeziyetsiz finans (DeFi) ekosisteminin omurgasını oluşturmuştur. DeFi'ın yükselişi, birçok kişi tarafından kriptonun gerçek faydasının kanıtı olarak sunulmaktadır. DeFi uygulayıcıları, krediler ve sigorta gibi geleneksel finansal ürünlere alternatif yaratmak için blok zinciri teknolojisini kullanır ve birçoğu bu eğilimin merkeziyetsiz teknolojinin gerçek geleceğine işaret ettiğine inanmaktadır.
Balon nasıl oluşur?
Piyasalarda balon oluşmasının genelde tek nedeni insan psikolojisidir. Sürü psikolojisi, finansal balon oluşumuna yol açar. Kripto paralar özelinde, bilhassa SHIB coin ve DOGE coin gibi arzı yüksek ve sınırsız coinlerde bu duruma sık rastlanır.
Bu tür kripto paralar etrafında, spekülasyon etkisiyle hype oluşabilir. FOMO'ya kapılan, yani fiyat artışını kaçırmak istemeyen kişiler alım yaptıkça fiyat daha da artar. Böylece balon şişmeye başlar. Nihayetinde bir balina, büyük miktarda satış gerçekleştirir ve fiyat aniden düşer. Bu noktada hype tersine döner, panik satışları başlar ve balon patlar.