Ayı piyasası (bear market) kavramı, bir piyasadaki varlık fiyatlarının düşüş trendine girdiği, karamsar bir piyasa görünümünü ifade eder. Bu kavram sadece kripto para piyasalarına da özgü değildir. Ayı piyasası kavramı, geleneksel piyasalarda da kullanılan, genel bir finans terimidir.
Ayı piyasasında arz-talep dengesi bozulur ve talep, arzı karşılamaz. Bir başka deyişle, yüksek arza rağmen talep düşüktür. Bu da doğal olarak fiyatların düşmesine neden olur.
Kripto Paralar ve Ayı Piyasası
Geleneksel piyasalarla karşılaştırıldığında, kripto para piyasaları daha küçüktür. Bu yüzden kripto piyasaları, geleneksel piyasalara kıyasla daha dalgalıdır. Dolayısıyla, kripto para piyasasında ayı sezonu; geleneksel piyasalardan biraz daha farklı yaşanır.
Geleneksel piyasalarda 60 gün içerisinde yüzde 20 ve üzeri bir düşüş trendi gözlenirse genelde bu piyasada ayı piyasası durumu yaşandığı kabul edilir. Bu gerileme, piyasa fiyatlarında ve endekslerde oluşan performans kaybına bağlı olarak yatırımcıların piyasaya karşı duydukları güvenin zedelenmesi sonucu oluşur. Piyasaya karşı güvenlerini kaybeden yatırımcılar, varlıklarını satmaya başlarlar. Bu durum düşüşü daha da hızlandırır ve piyasada bir kapitülasyon sürecine girilir.
Bununla beraber, kripto para piyasasında yüzde 20'lik düşüşler ayı piyasası belirtisi sayılmaz. Kripto para piyasalarında yüzde 80'lere varan düşüşlerde ancak ayı piyasasına dair yorumlar yapılmaya başlanır. Bunun nedeni, yukarıda da belirttiğimiz gibi, kripto piyasalarının geleneksel piyasalara göre çok daha volatil oluşudur.
Ayı piyasası nasıl öngörülür?
Yaklaşan bir ayı piyasasını öngörmek sanıldığı kadar kolay değildir. Her sert düşüş, ayı piyasasına girildiği anlamına gelmez. Ayı piyasasında fiyat düşüşleri süreklilik arz eder.
Piyasa analistleri, ayı piyasalarının gelişini tahmin edebilmek için çok sayıda araç kullanır. Kullanılan araçlar arasında Hareketli Ortalamalar (MA’lar), Hareketli Ortalama Yakınsama Sapması (MACD), Göreceli Güç Endeksi (RSI), Bakiye Hacmi (OBV) ve diğer birçok gösterge sayılabilir.
Ayı piyasası adı nerede gelir?
Ayı piyasasının sembolü olarak ayı kullanılması tesadüf değildir. Bir ayı hasmına saldırdığında onu pençeleriyle yere vurur. Varlık fiyatlarındaki düşüşler, ayıların bu hareketine benzetilmiştir. Bir bakıma piyasa, tıpkı bir ayı gibi, varlık fiyatlarını yere serer.
Ayı piyasası teriminin kökeni hakkında başka bir hikaye ise 18. yüzyıla dayanmaktadır. Bu hikayeye göre ayı derisi perakendecileri, kaçak avcılardan yenilerini almadan önce derilerini satmışlardır. Bu durumun derilerin maliyet fiyatının düşmesine neden olacağını uman bu kişilere "ayı postu işçileri" denmiştir. Kısa süre içinde bu, "ayı" olarak kısaltılmıştır.
Ayı piyasasının değişimi
Kripto para piyasasında şimdiye kadar daima ayı piyasası durumu değişmiş, yerini boğa piyasasına bırakmıştır. Bu, piyasanın doğal davranışı olarak görülmelidir.
Bununla beraber, kısa süreli ve süreklilik arz etmeyen yükselişlerin mutlaka ayı piyasasından çıkışa işaret etmediğini de belirtmekte fayda var. Kripto para fiyatları uzun vadede düşüş trendini sürdürüyorsa, ayı piyasasından çıkıldığı kanaatine varamayız. Öte yandan, Bitcoin (BTC) örneğini ele almak gerekirse, uzun vadede BTC fiyatı daima yukarı yönlü seyretmiştir. 2018'deki ayı piyasasında fiyatlar hep düşüş eğilimindeydi ama ayı piyasası aşıldıktan sonra BTC fiyatı yeni ATH rekorları kırdı.