2025'in ilk ayı kripto para piyasası için olduğu kadar teknoloji dünyası için de epey hareketli geçiyor. Yapay zeka denince belki de ilk akla gelen şirket uzun zamandır OpenAI ama şimdi bu ABD'li şirkete Çin'den ciddi bir rakip çıkmış görünüyor: DeepSeek.
Yapay zeka endüstrisi, son birkaç yıl içinde büyük dil modelleri (LLM'ler) ve LLM'lere dayanan sohbet botları sayesinde olağanüstü bir hızla büyüdü. Özellikle OpenAI şirketinin çıkardığı ChatGPT sohbet botu, bu alanda tabiri caizse bir devrim yaptı ve yüz milyonlarca kullanıcıya ulaştı. Kimi araştırmalar, ChatGPT'nin versiyonlarının her gün 1 milyardan fazla sorguyu işlediğini gösteriyor. Eylülde demo, aralıkta tam versiyonu çıkan OpenAI o1 ise bugüne kadarki en güçlü LLM olarak dikkat çekiyor. Öncüllerine göre daha yavaş çalışsa da çok daha kompleks problemleri çözebilen o1, "akıl yürütme" becerisine de sahip. Ama şimdi önemli bir rakibi var: Çinli yapay zeka şirketi DeepSeek'in R1 modeli, OpenAI o1'in yapabildiklerini çok daha düşük maliyetlerle yapabiliyor.
DeepSeek-R1, verimliliği sayesinde en iyi yapay zeka projeleri arasında şimdiden yerini aldı. Bu yazıda ise DeepSeek nedir, DeepSeek-R1 ChatGPT'den ve OpenAI'ın o1 modelinden güçlü mü, DeepSeek güvenli mi gibi soruların cevaplarını araştıracağız.
En iyi yapay zeka coin'lerini keşfedin!
DeepSeek Nedir?
DeepSeek, 2023 yılında Liang Wenfeng tarafından kurulmuş Çin merkezli bir yapay zeka şirketi. Wenfeng, daha önce yapay zeka destekli hedge fonu High-Flyer'ın başındaydı. Sonra açık kaynaklı ve erişilebilir, genel amaçlı yapay zeka (AGI) uygulamaları geliştirmek üzere DeepSeek'i kurdu. Yanında da bu alanda deneyimli birçok bilim insanını, mühendisi ve finansçıyı aldı.
Çin'deki çoğu yapay zeka şirketinin aksine DeepSeek, Baidu ve Alibaba gibi teknoloji devlerinden bağımsız faaliyet gösteriyor. İşin ilginç yanı, arkasında teknoloji devlerinin desteği olmamasın karşın Çin'in yapay zeka endüstrisinde zirveye oynaması bir yana, ABD'li OpenAI şirketine bile meydan okuyor! DeepSeek'in en yeni LLM'si olan R1, birçok üçüncü taraf çip testine göre OpenAI'nin o1 modelinden daha verimli çalışıyor. DeepSeek-R1'i eğitmek için OpenAI o1'e kıyasla çok daha düşük GPU gerekirken, bu verimlilik artışı son kullanıcı için de maliyeti düşürüyor. Düşürmek ne kelime, sıfıra indiriyor! DeepSeek-R1, en azından şimdilik ücretsiz olarak kullanılabiliyor. Tam da bu yüzden OpenAI'nin ve diğer ABD'li yapay zeka uygulamalarının en büyük rakibi olma potansiyelini taşıyor.
DeepSeek-R1 nedir, biraz daha yakından bakmamızda fayda var.
DeepSeek-R1 Nedir?
DeepSeek, ilk LLM sohbet botunu 2023 yılında, kurulduktan kısa süre sonra piyasaya sürmüştü. 2024 Mayıs'ında ise DeepSeek-V2 çıktı ve şirket birden Çin'in yapay zeka endüstrisinin merkezine yerleşti. Çünkü diğer firmaların LLM'lerine göre çok daha düşük maliyetliydi. Bu, Çinli şirketler arasında bir fiyat düşürme savaşının fitilini ateşledi. ByteDance, Tencent, Baidu ve Alibaba gibi diğer teknoloji şirketleri DeepSeek ile rekabet edebilmek için kendi yapay zeka modellerinin fiyatlarını düşürmeye başladı. DeepSeek ise düşük fiyatına rağmen kârlı kalmayı başardı.
Bundan 6 ay sonra, Aralık 2024'te DeepSeek-V3 çıktı. Bu modelin eğitilmesi yaklaşık 6 milyon dolara mal oldu. Ancak testler, çok daha yüksek maliyetlerle yaratılan GPT-4o ve Claude 3.5 Sonnet ile başa baş performans sergilediğini gösterdi. DeepSeek-V3, Llama 3.1 ve Qwen 2.5'ten ise daha iyi performans gösteriyordu.
Ancak asıl ses getiren, 20 Ocak 2025 tarihinde çıkan DeepSeek-R1 oldu. DeepSeek-R1, OpenAI'nin son modeli o1'in rakibi olarak piyasaya sürüldü. o1 modelini diğer LLM'lerden ayıran, pekiştirmeli öğrenme (reinforcement learning - RL) tekniğiyle eğitilmesi ve akıl yürütme becerisine sahip olmasıydı. Akıl yürütebilen bir LLM, kullanıcıya cevap vermeden önce bir düşünce silsilesini takip ederek mantıklı çıkarımlar yapabiliyor ve çok doğru sonuçlara varabiliyor.
DeepSeek-R1 de tıpkı o1 gibi RL tekniğiyle eğitilmiş ve akıl yürütebilen bir yapay zeka modeli olarak dikkat çekiyor. Kullanıcılar, bir DeepSeek hesabı oluşturduktan sonra R1'i ücretsiz olarak kullanabiliyor. R1, kullanıcıların girdilerine cevap vermeden önce, o cevaba ulaşmasını sağlayan akıl yürütme sürecini detaylı bir şekilde de paylaşıyor.
DeepSeek-R1 vs. OpenAI o1
DeepSeek-R1 teknoloji ve finans dünyasında büyük bir etki yarattı. Öyle ki ABD borsası bugün (27 Ocak 2025), başta Nvidia hisseleri olmak üzere teknoloji devlerinin hisse değerlerinde sert bir düşüşle açıldı. DeepSeek'in fiyat/performans açısından başarısı ve OpenAI'nin çok yüksek bir ücrete sunduğu hizmetin benzerini ücretsiz sunabilmesi, Çin ve ABD arasındaki rekabetin yapay zeak sahasına da taşınması olarak yorumlandı.
Üstelik, American Invitational Mathematics Examination (AIME) ve MATH gibi prestijli testlerde o1'in performansını geride bıraktığını öne sürüyor. İki modelin kompleks problemleri başarıyla çözmek konusundaki performansları farklı testlerde farklı sonuçlar verebiliyor. Ancak öyle anlaşılıyor ki her iki model de birbirine yakın performans sergiliyor. Önde gelen testleri yapay zeka desteğiyle bir arada analiz eden ve aşağıda sonuçlarını görebileceğiniz bir çalışma, bunu açıkça ortaya koyuyor.
Yine bu çalışma gösteriyor ki performansları denk de olsa DeepSeek-R1 ve varyantları, o1 ve varyantlarına göre çok daha düşük maliyetler vadediyor. Bu durum sürdürülebilirlik ve verimlilik açısından DeepSeek için önemli bir avantaj sağlıyor. Son kullanıcı için de DeepSeek ücretsiz bir alternatif olarak fark yaratıyor.
Benchmark Testleri
DeepSeek-R1 piyasaya çıktığından beri, farklı disiplinlerde o1 ile kıyaslandığı benchmark testlerine sokuluyor. Bu testlerin sonuçlarına yakından bakalım.
- Matematik görevlerinde DeepSeek-R1 güçlü bir performans sergiliyor. İleri düzey çok adımlı matematiksel akıl yürütmeleri değerlendiren AIME 2024 testinde DeepSeek-R1 %79,8 puan alarak %79,2 puan alan OpenAI o1-1217'yi az farkla geride bırakıyor. LLM'leri lise düzeyindeki matematik problemleriyle test eden MATH-500'de ise DeepSeek-R1, %97,3'lük etkileyici bir puana ulaşıyor. OpenAI o1-1217, %96,4'te kalıyor.
- Kodlama görevlerinde de iki öncü LLM arasında kıyasıya bir rekabet var. Codeforces testinde OpenAI o1-1217, %96,6 ile birinci geliyor. DeepSeek-R1, sadece küçük bir farkla, %96,3 alıyor ve ikinci sıraya yerleşiyor. Yazılım mühendisliği görevlerinde akıl yürütme becerisini değerlendiren SWE-bench Verified testinde ise %49,2 alan DeepSeek-R1, %48,9 alan OpenAI o1-1217'yi geride bırakıyor.
- Genel kültür söz konusu olduğunda da iki model birbirine yakın ama liderlik koltuğunda OpenAI oturuyor. Olgusal akıl yürütmeyle genel kültür sorularını yanıtlama becerisini ölçen GPQA Diamond, DeepSeek-R1'nin performansına %71,5 puan veriyor. OpenAI o1-1217 ise %75,7'lik puanıyla bu testin net birincisi oluyor. Multidisipliner becerileri ölçen MMLU'da da OpenAI o1-1217, %91,8 puanla %90,8'lik DeepSeek-R1'iyi geçiyor.
DeepSeek Güvenli mi?
DeepSeek AI şirketleri arasında kısa sürede zirveye tırmandı ve OpenAI'nin en önemli rakibi konumuna yükseldi. Ancak kullanıcılar ve teknoloji güvenliği uzmanları, DeepSeek'in veri gizliliği ve güvenliği politikalarıyla ilgili farklı görüşlere sahip. DeepSeek güvenli mi sorusuna verilecek cevap da aslında kullanıcıların veri güvenliğine yaklaşımıyla doğrudan ilintili. Bugün birçok yapay zeka aracına üye olurken, girdilerimizi ve verilerimizi kullanmalarına izin veriyoruz. Bu nedenle, kişisel verileriyle ilgili endişeleri olan kullanıların DeepSeek'in gizlilik politikası metnini incelemesinde fayda var.
Buraya tıklayarak erişebileceğiniz bu gizlilik politikası metninde DeepSeek, "Hizmetlerimizi kullanırken, IP adresiniz, benzersiz cihaz tanımlayıcıları ve çerezler gibi internet veya diğer ağ etkinliği bilgileri de dahil olmak üzere sizden belirli bilgileri otomatik olarak toplarız," diyor. Ayrıca hesap oluştururken girdiğiniz kullanıcı bilgilerini (doğum tarihi, e-posta adresi, kullanıcı adı vb.) ve sohbet botuna yazdıklarınızı da topluyor.
Bu gibi verileri paylaşmak sizin için sorun değilse, DeepSeek'i güvenli bir yapay zeka aracı olarak kabul edebilirsiniz.
Yapay Zeka Nedir?
Yapay zeka (artificial intelligence), insan zekasını taklit etmek üzere eğitilmiş makineler ve yazılımları ifade eden bir kavramdır. Öğrenme, mantık yürütme ve problem çözme gibi insan zihniyle ilişkili özellikler sergileyen her makine yapay zekaya sahip olarak kabul edilebilir. Kripto para piyasasında da birçok yapay zeka projesi bulunmaktadır. Blockchain teknolojisinin merkeziyetsizlik, güvenlik ve şeffaflık gibi avantajlarından yararlanan yapay zeka projeleri, finansman elde etmek için genelde kendi token'lerini çıkarır ve satarlar. "Yapay zeka coin'leri" olarak bilinen ve Bitlo'da alıp satabileceğiniz bu token'ler, yatırımcılarına çeşitli avantajlar sunar ve onları bir AI ekosisteminin parçası haline getirir.
İnternet sitemizde yapılan bu paylaşımlar, yalnızca bilgilendirme amaçlı olup herhangi bir şekilde yatırımcılara telkinde bulunma, yatırımcıları yönlendirme yahut yatırımcılara kar/zarar vaadi verme şeklinde yorumlanamaz.