ABD’nin en büyük 16. bankası olan, Silikon Vadisi’nin en önemli bankalarından Silicon Valley Bank (SVB) 10 Mart 2023 tarihinde battı. SVB’nin batışını, 12 Mart 2023 tarihinde Signature Bank’ın iflası izledi. Bu iki banka iflası, ABD’de yeni bir bankacılık krizinin ufukta olup olmadığı sorularını gündeme getirirken Bitcoin (BTC) ve kripto paralar yeniden dikkatleri üzerine çekti.
Bu makalemizde, Silicon Valley Bank iflasına kısaca değinecek ve bu gelişmenin Bitcoin başta olmak üzere kripto paralar için ne anlama geldiğini irdeleyeceğiz.
Silicon Valley Bank Neden Battı?
Silicon Valley Bank, 40 yıldır teknoloji şirketlerine ve start-up’lara hizmet veren bir bankaydı. 1990’lardan itibaren teknoloji sektörünün hızla büyümesi, SVB’yi de ABD’nin en büyük bankaları arasına sokmuştu. Özellikle 2019’da başlayan Kovid-19 pandemisi, teknoloji şirketlerinin kârının artmasını ve doğal olarak SVB’nin iyiden iyiye büyümesini sağlamıştı.
Tüm bankalar gibi SVB de sahip olduğu mevduatların, yani müşterilerinin yatırdığı paraların büyük kısmıyla yatırım yapıyordu. SVB, çoğunlukla uzun vadeli ABD devlet tahvillerine yatırım yapmıştı. Ancak 2022 yılında ABD Merkez Bankası’nın (FED) enflasyonla mücadele için sürekli faiz artırması, tahvil fiyatlarının düşmesine neden oldu. Bunu sonucunda SVB'nin tahvil portföyü önemli ölçüde değer kaybetti.
Bu arada teknoloji şirketleri de 2021’de başlayıp 2022’de etkisini iyice hissettiren ekonomik resesyondan olumsuz etkilenmişti. Bu yüzden SVB’nin müşterisi olan birçok teknoloji şirketi ve start-up, bankadan paralarını çekmeye başladı. SVB, müşterilerinin çekim taleplerini karşılayabilmek için elindeki tahvillerin bir kısmını zararına sattı. 8 Mart 2023 tarihinde SVB’nin sermaye artırımına gideceğini duyurması ise krizin fitilini ateşledi.
Tahvil satışlarıyla zaten ürken Silicon Valley Bank müşterileri, sermaye artırımı kararıyla beraber bankanın sermaye sıkıntısı çektiğinden emin oldu. Bunun üzerine SVB müşterileri topluca bankadan paralarını çekmeye başladı. Bu para çekme taleplerini karşılayamayan SVB, nihayetinde battı.
Silicon Valley Bank iflasıyla ilgili daha detaylı bilgi almak için tıklayın.
Silicon Valley Bank İflası ve Bitcoin (BTC)
Silicon Valley Bank’ın batışının ardından Signature Bank da iflasını duyurdu. Bunlar, 2008 Küresel Finans Krizi’nden beri ABD’nin gördüğü en büyük banka iflaslarıydı. 2008 Krizi döneminde ortaya çıkıp geleneksel bankacılık sistemine güvenini yitirenlere alternatif olan Bitcoin ise SVB ve Signature iflaslarıyla bir kez daha sahneye çıktı.
Bitcoin, uzun süredir yatırımcılarını üzüyordu ve zaman zaman küçük artışlar gösterse de fiyatı son yılların en düşük seviyelerinde seyrediyordu. İki bankanın batışının ardından Bitcoin fiyatı, 24 saat içinde neredeyse yüzde 20 arttı.
Bitcoin fiyatındaki bu artış, yakın zamanda Bitcoin’in yeniden en yüksek seviyelerini test edeceğini kesin şekilde göstermiyor. Ancak Bitcoin ve kripto paralar, geleneksel bankacılığın alternatifi olabileceğini bir kez daha ispatlıyor. Bugün birçok kişi, 2008 Krizi’nden sonra olduğu gibi yine bankacılık sisteminin zaaflarını tartışırken Bitcoin’in avantajlarını öne çıkarıyor.
Peki bu avantajlar neler? Bitcoin, SVB iflasının gündeme getirdiği gibi gerçekten bankacılık sistemine alternatif olabilecek avantajlara sahip mi?
Bitcoin mi bankacılık mı?
“Bitcoin mi daha iyi bankacılık mı?” sorusu, neredeyse Bitcoin fikri ortaya atıldığından beri tartışılıyor. 2008 Krizi, bankacılık sisteminin ve geleneksel paraların birçok zaafı olduğunu apaçık göstermişti. Bitcoin kurucusu Satoshi Nakamoto ise bu zaafların en önemlisini şu şekilde tespit etmişti: “Geleneksel para birimlerinin temel sorunu, çalışmak için tam güvene ihtiyaç duymasıdır.”
Bankalar, insanların paralarını güvenle depolamak ve transfer etmek için güvendikleri kuruluşlardır. Ancak bankaların batması, bu güveni sarsar. Bu da insanları alternatif sistem arayışına iter. Bitcoin, işte bu noktada geleneksel bankacılık ve para sistemine rakip olmaktadır.
Bitcoin ile geleneksel bankacılık ve para sistemi arasındaki temel farkların başında Bitcoin’in karşılıklı güven ihtiyacını ortadan kaldırması gelir. Bitcoin ve kripto paralar, aracı bir kuruma gerek olmadan eşler arası transfer edilebilir. Bunu sağlayan, Bitcoin’in ve kripto paraların blockchain tabanlı bir konsensüs algoritmasına dayanarak çalışmasıdır. Proof-of-Work ve Proof-of-Stake gibi konsensüs mekanizmaları, kripto para işlemlerinin doğru şekilde gerçekleşip sonradan değiştirilemez biçimde blockchain üzerine kaydedilmesini sağlar.
Karşılıklı güven ihtiyacının ortadan kalkmasıyla itibari paranın aksine kripto paraları saklamak için bankalara bel bağlamak gerekmez. Aslına bakarsanız, kripto paralar, üçüncü tarafları tamamen ortadan kaldırır. Bu, paranızın kontrolünün doğrudan sizde olması demektir. Üstelik bunun için ek maliyetlere girmeniz gerekmez. Daha açık bir ifadeyle, Bitcoin ve kripto paralar, geleneksel bankacılık sistemine göre daha az maliyetle daha yüksek güvenlik ve kontrol vadeder.
Bunun ötesinde, Bitcoin gibi blockchain sistemleri merkeziyetsizdir. Blockchain merkeziyetsizliği, hiçbir merkezi otoritenin kripto para üzerinde söz sahibi olmamasını sağlar. Bu, kimsenin Bitcoin’lerinize el koyamayacağı anlamına gelir.
Bunlar, Bitcoin ve diğer kripto paraları geleneksel, merkezi bankacılık sisteminden ayıran önemli unsurlardır. Bankacılık sistemine olan güven sarsıldığında Bitcoin’in bir alternatif olarak ön plana çıkmasının temel nedeni de budur.
Silicon Valley Bank iflası, Bitcoin fiyatını nasıl etkiler?
Silicon Valley Bank’ın ve başka bankaların batışı, birçok uzman tarafından 2008 Krizi’nde yaşanılanlara benzetiliyor. Bu, merkezi finans sisteminin bir kez daha sorgulanmakta olduğuna işaret ediyor.
Merkezi finans sisteminin sorgulanması, merkeziyetsiz finans (DeFi) fikrini ve doğal olarak bu ekosistemin temel yapı taşı olan Bitcoin’i önemli bir alternatif olarak öne çıkarıyor. Merkeziyetsiz finansın üçüncü taraflara güven ihtiyacını ortadan kaldırması, anonimlik sağlaması, eşler arası transferi mümkün kılması ve varlıklarının kontrolünü doğrudan kullanıcılara vermesi gibi avantajları ilgi çekiyor.
Silicon Valley Bank battığında, ilk saatlerde, Bitcoin fiyatı ve kripto para piyasası bu gelişmeden olumsuz etkilenmişti. Ancak yukarıda da söylediğimiz gibi, kısa bir süre sonra Bitcoin fiyatı sert şekilde yükseldi. Bu arada kripto para piyasasının toplam piyasa değeri ise 1 trilyon doları aştı.
Bu yükseliş, Bitcoin fiyatı ve kripto para sektörü için olumlu olsa da henüz uzun vadeli tahminlerde bulunmak güç. Her halükarda, bankacılık sisteminde yaşanan gelişmelerin Bitcoin’in merkeziyetsiz finans yaratma iddiasını güçlendirdiği ise bir gerçek.