Kripto paralar ile ilgili en çok konuşulan konulardan biri de vergilendirme sorunudur. İlk kripto para birimi olan Bitcoin (BTC), 2008’de piyasaya çıktığında, hiçbir ülkede düzenlemelere tabi değildi. Çünkü bu finansal varlığın nasıl kategorilendirileceği bile belirsizdi. Bugün ise kripto paraların düzenlenmesine, yasal çerçeveye oturtulmasına ve vergilendirilmesine dair pek çok çalışma yapılıyor.
Son olarak 16 Mayıs 2024 tarihinde Türkiye’de kripto varlıkların düzenlenmesine dair bir kanun teklifi verildi. Bu yazı yazıldığı sırada tasarı aşamasında olan bu kanun teklifinin içeriğini, “TBMM'ye Sunulan Kripto Para Yasa Tasarısında Neler Var?” makalemizde incelemiştik. Bu makalemizin konusu ise kripto para vergileri olacak ve şu sorulara cevap vereceğiz:
- Kripto para vergisi nedir?
- Kimlerin kripto para vergisi ödemesi gerekir?
- Hangi ülkelerde kripto para vergisi var?
- Türkiye’de kripto para vergisi var mı?
Kripto Para Vergisi Nedir?
Vergi, devletlerin kamu harcamaları için doğrudan ya da kimi ürün ve hizmetlerin fiyatları üstüne ekleyerek dolaylı yoldan yurttaşlardan topladığı paradır.
Kripto para vergisi ise en basit tanımıyla her türlü kripto varlık işlemi üzerinden alınabilecek vergileri ifade eder. Bu vergiler Bitcoin (BTC) ve Ethereum (ETH) gibi en popüler kripto paralardan Gram Gold (GRAMG) ve Tether (USDT) gibi stablecoin’lere kadar her cins kripto varlığı içerebilir.
Kripto para vergilendirmelerinin dünyadaki uygulamalarında kripto varlık işlemlerinin bazılarından sermaye kazanç vergisi, bazılarından ise gelir vergisi alınır. Bunun nedeni, birçok ülkede kripto varlıkların “vergiye tabi mülk” olarak sınıflandırılmasıdır.
Şimdi gelin, kimlerin kripto para vergisi ödemesi gerektiğine bakalım.
Kimler kripto para vergisi ödemelidir?
Kimlerin kripto para vergisi ödemesi gerektiğini belirleyen üç unsur vardır:
- İlgili ülkenin yasal düzenlemeleri: Hangi ülkede ikamet ediyor ve işlem yapıyorsunuz? Kripto paralar her ülkede vergiye tabi değildir. Kripto para vergisi alınan ülkelerin de hepsi birbiriyle aynı oranlarda vergi almaz. Ülkeden ülkeye kripto paraların vergilendirilmesine dair politikalar değişiklik gösterebilir.
- İşlem yapılan kripto varlığın yasal tanımı: İşlem yaptığınız kripto varlığın yasal olarak ne tür bir varlık olarak değerlendirildiği, nasıl vergilendirileceğini belirler. Bu nedenle işlem yaptığınız varlığın ilgili ülkenin yasal düzenlemelerinde nasıl tanımlandığını bilmeniz gerekir.
- Yapılan işlemin yasal tanımı ve çerçevesi: Kripto varlıklarla çeşitli işlemler yapabilirsiniz: alım - satım, para transferi, yatırma - çekme, staking bunlardan sadece birkaçı… Yapacağınız işlemin yasal düzenlemelerde nasıl tanımlandığı, nasıl vergilendirileceğini belirler.
Siz de kripto para vergisi ödemeniz gerekip gerekmediğini merak ediyorsanız ikamet ettiğiniz ülkenin vergi politikalarını ve kripto varlık düzenlemelerini incelemeniz gerekiyor.
Hangi Ülkelerde Kripto Para Vergisi Var?
Aslında uzun yıllar devletler başta Bitcoin olmak üzere kripto varlıklara karşı nasıl tavır alacakları konusunda kararsız kaldılar. Ancak bugün birçok devlet kripto varlıklara yasal tanım getiriyor ve onlara dair düzenlemeler çıkarıyor. Birçok ülke de bu düzenlemeler kapsamında kripto para vergisi getiriyor.
Kripto para vergisi olan ülkelerden öne çıkanlar şu şekilde: Birleşik Krallık, İrlanda Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Hollanda, Almanya, Fransa, İtalya, İspanya, Japonya, Kanada, Hindistan.
Kripto para vergisi bulunmayan ve kripto-dostu kabul edilen ülkelerden öne çıkanlar ise şunlar: El Salvador, Belarus, Bermuda, Cayman Adaları, Malta, Gürcistan, Malezya, Hong Kong, Singapur, İsviçre, Birleşik Arap Emirlikleri.
Bununla beraber, bu ülkelerden bazılarının gelir vergisi ya da kurumlar vergisini uyguladığını ve bunun kripto para şirketlerini de kapsadığını söyleyelim.
Türkiye’de Kripto Para Vergisi Var mı?
Şimdi gelelim en merak edilen sorulardan birine: Türkiye’de kripto para vergisi var mı?
Bu sorunun cevabı, hayır! Türkiye’de kripto paralara yönelik bir vergilendirme yok. Ancak Türkiye’de henüz kripto varlıklarla ilgili bir düzenleme bulunmadığını da belirtelim. Bununla beraber, 16 Mayıs 2024 günü, Türk kripto para yatırımcılarının uzun zamandır beklediği kripto para yasa tasarısı TBMM’ye sunuldu.
Peki yasa tasarısında kripto paralara vergi getiriliyor mu? Bunun da cevabı hayır! Yani, tasarı sunulduğu haliyle onaylanırsa, kripto varlıkların alım satımından ya da izin verilen diğer kripto işlemlerinden vergi alınmayacak. Yalnızca, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) için toplam yüzde 2 oranında hizmet bedeli uygulanacak.
Kripto para yasa tasarısının TBMM’de görüşülmesinden ve onaylanmasından sonra bu yazı güncellenecektir.