Blockchain ve devamında kripto paralar son birkaç yıldır hepimizin gündeminde. Artan kullanım oranları ve madencilik faaliyetleri nedeniyle bu teknoloji ve genel olarak kripto paralar, devletlerin de gündemine girmeyi başardı.
Kullanıcılar merkeziyetsiz oluşu ve geleceğin teknolojisi görüşünden dolayı Blockchain temelli para birimlerini desteklerden hükümetler, kara para aklama gibi usulsüzlüklerin yolunu açacağı endişesi ile çeşitli kısıtlamalar getirmeye çalışıyor. İki tarafın da kendine göre haklı sebepleri olması Blockchain’in artıları ve eksileri nelerdir sorusunu akla getiriyor.
Kripto para birimlerine uygulandığında Blockchain teknolojisinin bazı artıları ve eksilerini aşağıda sıraladık.
Artıları
Blockchain teknolojisine bağlı kripto paraların artılarını sadece kullanıcılar tarafından incelemek doğru olmaz. Hükümetler çeşitli önyargılarla bu kripto para birimlerine tepkili yaklaşabilse de El Salvador gibi öncü ülkeler de mevcut. Giderek dijitalleşen dünyada kripto paraların yarının gerçeği olduğu aşikar. Merkeziyetsiz oluşunun yanı sıra en önemli diğer avantajları ise şeffaflık ve güvenlik sağlaması.
Merkeziyetsizlik
Devletlerin resmi para birimleri devletlerin kendisi tarafından basılırken, hiçbir devlet kurumu Bitcoin ve diğer kripto para birimlerini yayınlamamakta veya kontrol edememektedir. Bu durum aynı zamanda, herhangi bir hükümetin veya kurumun halka açık bir Blockchain’in kaderini belirleme olasılığı olmadığı anlamına gelmektedir. Merkeziyetsizleşmenin bir başka yan ürünü de zaman verimliliği olarak görülmektedir. Blockchain, bankaların ve diğer aracıların aksine, yılda 365 gün, günde 24 saat işlem için açıktır.
Şeffaflık ve Anonimlik
Bitcoin Blockchain’deki tüm işlemler ağdaki tüm bilgisayarlarda kaydedilmektedir. İşlemler tamamen şeffaftır çünkü kripto para birimini tutan Bitcoin cüzdanlarının adresi ve işlem geçmişi herkes tarafından görülebilmektedir. Ancak herkese açık adreslere bağlı her cüzdanın sahipleri anonimdir ve kaydedilmemektedir.
Doğruluk ve Güvenlik
Blockchain ile gerçekleşen işlemler, az sayıda insan etkileşimi içermesi sebebiyle daha düşük bir hata riski barındırır. Her işlemin ağ nodelarının çoğu tarafından onaylanması ve tüm Blockchain boyunca kaydedilmesi, bilgilerin manipüle edilmesi veya değiştirilmesi olasılığını ortadan kalkmaktadır. Bu aynı zamanda sahteciliği yani çift harcama sorununu da önlemektedir.
Kripto Para Birimlerinin Ötesinde Blockchain Uygulamaları
Blockchain teknolojisinin kripto para birimleri dışında da sağladığı avantajlar var. Bitcoin gibi kripto para birimleri halka açık Blockchain’de iken, özel Blockchain ağlarında aşağıdakilere benzer birçok iş uygulaması oluşturulabilir:
- Blockchain Tedarik Zinciri: IBM Blockchain gibi şirketler, ürün tedarik zincirlerini daha doğru bir şekilde izlemek için Blockchain teknolojisini kullanan özel ağ çözümleri sağlamaktadır. Bu teknoloji sayesinde şirketler, gıda ürünlerinin nereye gönderildiğini ve satıldığını hızlı ve doğru bir şekilde izleyebilir.
- Sağlık Hizmetleri Kayıtları: Elektronik tıbbi kayıtlar için bir Blockchain ağı oluşturulması verimliliği artırabilir ve hastalar için daha iyi sağlık sonuçlarını destekleyebilir.
- Akıllı Sözleşmeler: Blockchain teknolojisi ile, sözleşme şartları önceden belirlenmiş bir dizi koşula ulaşılarak otomatik olarak değiştirilebilmekte veya güncellenebilmektedir.
- Dijital Seçimler: FollowMyVote gibi girişimler, seçimlere uygulanacak Blockchain teknolojisi geliştirmektedir.
- Mülk İşlemleri: Destekçiler, Blockchain teknolojisinin gayrimenkul, otomobil veya yatırım portföyleri gibi çok çeşitli varlık satışlarına uygulanabileceğini söylemektedir.
Küçük Bankacılar İçin Fırsatlar
Ekonomik anlamda başarı yakalayamamış finans kurumlarının olduğu ülkelerde ve bölgelerde Blockchain protokolüne dayalı kripto para birimleri, art niyetli üçüncü taraflara ilgisiz kalarak nakit transferine ve işlem tutulmasına olanak sağlamaktadır.
Eksileri
Blockchain teknolojisinin artıları olduğu gibi eksileri de var. Hükümetlerin, Blokchain’i yasal bir düzleme oturtmaya çalışmasının asıl nedeni de bu eksi yönler.
Kara Para Aklama ve Diğer Suçlar
Herhangi bir yeni teknolojinin çıkış aşaması birçok amaca hizmet etse de farkında olmadan kötü niyetli kişilere de hizmet edebilir. Suçlular, gizlilik özelliği nedeni ile kripto paraları hem ödeme aracı olarak hem de dolandırıcılık amacıyla kullanabiliyorlar. Kripto paralar özellikle de anti-money laundering denilen kara para aklama faaliyetleri için sıkça tercih edilmekte.
Kripto Para Birimlerinin Değişken Olması
Kripto para birimlerinin değerini belirleyen herhangi bir merkez ya da siyasi bir otorite yoktur. Kripto paraların değerinde arz talep ilişkisi etkilidir. Bu nedenle fiyatlardaki oynaklık çok yüksektir.
Kripto Kullanımının Özel Olması
Birçok borsa, aracı kurum ve ödeme uygulaması artık Bitcoin satmakta ve PayPal ve Microsoft gibi birçok şirket ödeme için bitcoin kabul etmektedir. Ayrıca, PayPal gibi nakit uygulamalarda yapılan satın almalar için Bitcoin satışı, kullanıcıların ürün veya hizmet için ödenen vergilerin ötesinde, satılan Bitcoin üzerinden sermaye kazancı vergisi ödemesini gerektirmektedir.
Çevresel Etki
Kripto paraların mining süreci, çok fazla enerji tüketen yüksek hızlı bilgisayarlardan oluşan bir ağ kullanır. Cambridge Üniversitesi Elektrik Tüketim Endeksi'ne göre Bitcoin sistemi bir ülke olsaydı, Hollanda'nın arkasında ve Filipinler'in önünde 34. en büyük elektrik tüketicisi olurdu. Tesla CEO’su Elon Musk, ilk önce Bitcoin ile ödeme kabul edeceklerini açıklamış ancak daha sonra Bitcoin, kendi karbon ayak izini azaltacak bir yöntem bulana kadar bu fikri ertelediklerini söylemişti.
Bitcoin’in Blockchain’i Yavaşlatması
Bitcoin’e ait Blockchain, saniyede yaklaşık 7 yeni işlem gerçekleştirebilmektedir. Dünyada en yaygın kullanılan kredi kartı sistemlerinden biri olan Visa ise saniyede 24.000 işlem gerçekleştirebilmektedir. Aradaki bu devasa fark, Bitcoin sistemini bir ölçeklenebilirlik sorunuyla karşı karşıya bırakmaktadır. Blockchain tabanlı kripto para birimleri bu sorun üzerinde çalışmaktadır. Ethereum 2.0 olarak bilinen Ethereum güncellemesi ile saniyede 30 işlem olan mevcut oranın saniyede 10.000 işleme yükselmesi beklenmektedir.