Bilgisayar biliminde cloud yani bulut terimi, internet aracılığıyla birden çok kullanıcının kullanımına sunulan ortak olarak kullanılan bir kaynak havuzunu ifade eder. Bulut hizmeti sağlayan şirketler, kullanıcıların dosya ve uygulamalarını uzak sunucularda depolamasına ve ardından tüm verilere internet üzerinden erişmesine olanak sağladığından bulut bilişim olarak adlandırılmıştır. Bu tür kaynaklar genellikle veri depolama ve bilgi işlem gücüyle ilişkilidir ancak farklı türde hizmet, uygulama, ağ ve sunucuları da içerebilir. Bulut tabanlı depolama, dosyaları özel bir sabit sürücüde veya yerel depolama aygıtında tutmak yerine onları uzak bir veritabanına kaydetmeyi mümkün kılar.
Bulut depolama; maliyet tasarrufu, artan üretkenlik, hız ve verimlilik, performans ve güvenlik gibi çeşitli nedenlerle insanlar ve işletmeler için popüler bir seçenektir. Bulut tabanlı kaynaklarda erişilebilirlik önemli bir etkendir. Bu kaynaklar duruma göre farklı amaçlarla kullanılmak üzere yeniden şekillendirilebilir. Günümüzde bulut teknolojisi, insan yaşamının çeşitli alanlarına geniş çapta yayılmış durumdadır. Bir bulutta birden fazla uygulama veya hizmet bulunabilir.
Örneğin, Netflix gibi popüler stream hizmetleri, verimli bir şekilde kendisini kullanıcın ihtiyaçlarına göre ayarlamak ve mümkün olan en iyi kullanıcı deneyimini sağlamak için bulut bilişim teknolojilerini kullanmaktadır. Skype ve WhatsApp gibi popüler çevrimiçi mesajlaşma ve sesli arama uygulamaları da kullanıcıları arasında yüksek kaliteli iletişimi sağlamak için bulut teknolojilerinden yararlanmaktadır. Microsoft Office 365 ve Google tarafından sağlanan bulut tabanlı çözümler, her yerden ve her zaman gerçek zamanlı ve ortak çalışmayı kolaylaştırdığından dünya çapında milyonlarca insan tarafından kullanılmaktadır.
Bulut Teknolojisi Hizmet ve Altyapı Modelleri
Bulut teknolojisi üç hizmet modeli ve dört altyapı modelinden oluşan bir teknoloji olarak tanımlanmaktadır. Cloud hem genel hem de özel olabilir. Genel bulut hizmetleri, hizmetlerini internet üzerinden bir ücret karşılığında sağlar. Özel bulut hizmetleri ise yalnızca belirli sayıda kişiye hizmet vermektedir. Hem kamu hem de özel hizmetlerin unsurlarını birleştiren hibrit bir seçenek de vardır.
Üç bulut teknolojisi hizmet modeli aşağıda belirtilmiştir:
Hizmet olarak altyapı (IaaS): Veri işleme, veri depolama ve ağ oluşturma yetenekleri gibi temel bilgi işlem kaynakları sunar. Bunlar, Amazon EC2, Microsoft Azure ve Google Compute Engine gibi bulut bilişim teknolojilerinden oluşabilir.
Hizmet olarak platform (PaaS): Müşterilerin geliştirdikleri uygulamaları bulut platformuna yardım eden hizmetler. AWS Elastic Beanstalk, Heroku ve Google App Engine, PaaS modellerine bazı örneklerdir.
Hizmet olarak yazılım (SaaS): Bulut altyapısı ile yazılım birlikte sunulur. Kullanıcılar, bir sağlayıcının yazılım uygulamalarına ve veri tabanlarına erişim elde ederken bulut sağlayıcısı, uygulamaları çalıştıran altyapıyı ve platformları tam olarak yönetir. Salesforce, Microsoft Office 365 ve Slack, SaaS hizmet olarak yazılımlara birer örnektir.
Bulut bilişim teknolojileri ise dört altyapı modeli ile sunulmaktadır:
Genel bulut: İşletmeler, devlet kurumları veya diğer üçüncü taraf bulut hizmeti sağlayıcıları tarafından sahip olunan ve işletilen bir bulut dağıtım modelidir. Genel bulutlar halka açık bir şekilde tasarlanmıştır.
Özel bulut: Belirli bir organizasyon, bu organizasyonun müşterileri ve iş birimleri için tasarlanan bulut modelidir. Halka açık değildir.
Topluluk bulutu: Ortak ihtiyaçları ve endişeleri olan belirli bir grup veya tüketici topluluğunun ihtiyaçlarına göre tasarlanmış bir bulut tipidir.
Karma bulut: iki veya daha fazla farklı bulut altyapısının (genel, topluluk veya özel) birleşiminden oluşan buluttur.
Bulut Hizmetleri Türleri
Hizmet türünden bağımsız olarak bulut bilişim hizmetleri, kullanıcılara aşağıdakileri içeren bir dizi işlev sağlamaktadır:
- E-posta
- Depolama, yedekleme ve veri alma
- Uygulama oluşturma ve test etme
- Verileri analiz etme
- Ses ve video akışı
- Talep üzerine yazılım teslimi