Belirli bir bloğun yüksekliği, blok zincirinde kendisinden önce gelen blok sayısı olarak tanımlanmaktadır. Bir Blokzincir, bloklar olarak bilinen veri yapılarında sırayla bir işlem defteri kaydeden şifreli bir veri tabanıdır. Blokzincir, Bitcoin gibi kripto para birimleri için temel teknoloji olarak kullanılmaktadır. Blok yüksekliği (block height), belirli bir blok zinciri ağının tüm geçmişinde onaylanan oluşum bloğundan (genesis bloğu) en yeni yaratılan bloğa kadar blok sayısını temsil etmektedir. Oluşum bloğundan farklı olarak diğer tüm bloklar, kendisinden hemen önce gelen bloğa bir referans (hash) içerir ve blok yüksekliği, bu sıradaki her bloğun sayısıdır.
Dolayısıyla, oluşum bloğunun blok yüksekliği #0'dır ve çıkarılan ilk bloğun blok yüksekliği #1'dir. Blok yüksekliğinin görsel olarak anlam kazanması açısından blok zincirleri lego olarak hayal edilebilir. Tüm yapıyı bozmadan yığının ortasından bir lego çıkarmanın bir yolu yoktur yani alttaki bloğa erişmek isterseniz diğer tüm blokları yerinden çıkarmanız gerekir. Diğer bir deyişle Jenga mantığı maalesef bu durumda çalışmamaktadır. Bu nedenle blok yüksekliği, blok zincirinin başlatılmasından bu yana geçen sürenin, zincirin ortalama blok oluşturma süresine bölünmesiyle hesaplanabilmektedir. Blok yüksekliği, belirli bir blok zinciri ağının oluşturulmasından bu yana çıkarılan veya doğrulanan blok sayısından oluşmaktadır.
Blok yüksekliği, daha önceki bir tarihte tamamlanmış bir işlemin Blokzincir'deki konumuna referans verebilir veya bir Blokzinciri'nin mevcut uzunluğuna ya da boyutuna atıfta bulunabilir. Değişen madencilik zorluk seviyelerine bağlı olarak bir blok yükseklik tablosu, zaman geçtikçe blok zincirinde ne kadar istikrarlı bir şekilde yeni blokların keşfedildiğinin göstergesidir.
Nisan 2021 itibariyle, Bitcoin blok zincirinin blok yüksekliği, günlük yaklaşık 144 yeni blok eklenerek 677.350 bloğu aşar hale gelmiştir.
Blok Yüksekliğini Anlamak
Bir blok zinciri bir dizi sıralı blok içerdiği için blok zinciri olarak adlandırılmaktadır. Bu bloklar esasen ağın işlem bilgilerini depolamak için kullanılan veri birimleridir. Her blok önceki blok ile söz konusu blok arasındaki aralıkta meydana gelen veya doğrulanan işlemlerin güvenli ve herkese açık bir kaydını içermektedir. Teorik olarak ortalama blok süresi, madencilik zorluğu seviyesine bağlı olarak yaklaşık hedef blok süresi ile aynı olmalıdır. Birçok blok zinciri için madencilik zorluğu, ağın sahip olduğu toplam hash oranı miktarına göre ayarlanır, böylece ortalama blok süresi sabit kalabilmektedir. Bitcoin söz konusu olduğunda ortalama blok süresi 10 dakikadır. Ancak bu süre madencilerin sahip olduğu ekipmanın sayısına ve işlem gücüne göre artış veya azalma gösterebilmektedir.
Blok yüksekliği ortalama blok süresi ve hash oranları farklı olduğundan, farklı blok zincirleri ile karşılaştırılmamalıdır. Yani her blok zincirinde blok yüksekliği farklı olacaktır. Bununla birlikte bir blok zincirinin kopyası oluşturulabilir ancak bu blok zincirindeki blok yüksekliği, blok zinciri güncel değilse geride kalmış olacaktır. Bu yüzden blok zinciri kopyalarının güncel olup olmadıkları blok yüksekliğine bakılarak anlaşılabilmektedir.
Blok zincirindeki ilk bloğa “genesis bloğu” denmektedir. Blok zincirinde genesis bloğundan önce hiçbir blok olmadığı için blok yüksekliği sıfırdır. Blok zincirinin toplam yüksekliği zincirdeki en son bloğun veya en yüksek bloğun yüksekliği olarak hesaplanmaktadır.
Özel Hususlar: Bitcoin Madenciliği
Blok yüksekliğini anlamanın bir diğer yolu da, kripto para madenciliği sürecini ve blok zincirine yeni blokların nasıl eklendiğini anlamaktır. Blok yükseliğini anlamak için Bitcoin durumu incelenirse, Bitcoin’inin blok zincirinde her blokla bir matematik problemi bağlantılıdır.
Madenciler bir tür yarışta rekabet etme sürecindeymiş gibi işlemleri sürekli olarak mine etmekte ve kaydetmektedir. Bitcoin kazanmak için yani "mevcut bloğu tamamlamak" için yarışmaktadırlar. Kazanan bir madenci bunu çözebildiğinde, çözüm diğer madencilik düğümleriyle paylaşılarak doğrulanmaktadır. Bir madenci her düğümü çözdüğünde madenciye yeni basılmış 12,5 BTC (Bitcoin para birimi sembolü) verilerek dolaşıma girmektedir.
Bir sonraki bloktaki ilk kayıt, kazanan madenciye (önceki bloğu tamamlayan) yeni basılan BTC'yi veren bir işlem olmaktadır. Matematik probleminin zorluğu, yeni Bitcoinlerin yaratılma oranını düzenlemektedir çünkü yeni bloklar çözüm olmadan ağa gönderilememektedir. Problemi çözmenin ortalama on dakika sürdüğü gerçeğinden hareketle her on dakikada bir yaklaşık 12,5 yeni Bitcoin basılmaktadır.