Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), 20 Mart 2025 tarihli bir basın duyurusuyla TL uzlaşmalı vadeli döviz satış işlemlerine başlanacağını duyurdu. Bu duyurunun ardından TCMB'nin TL uzlaşmalı vadeli döviz satışı nedir ve ne işe yarar soruları sorulmaya başladı. Bu yazıda, TL uzlaşmalı vadeli döviz satışı nedir sorusunun cevabını araştıracak ve bu aracın ne işe yaradığını basitçe açıklayacağız.
TL Uzlaşmalı Vadeli Döviz Satışı Nedir?
Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz satışı, bugün (20 Mart), TCMB tarafından resmen duyuruldu.
TCMB, bu araçla döviz kurlarındaki aşırı oynaklıkların önüne geçmeyi hedefliyor. "TCMB Nezdinde Türk Lirası Uzlaşmalı Vadeli Döviz Satım İşlemlerine İlişkin Basın Duyurusu" başlıklı resmi açıklamada şöyle deniyor:
"Döviz piyasasının sağlıklı çalışması, döviz kurlarında gözlenebilecek oynaklıkların engellenmesi ve döviz likiditesinin dengelenmesi amacıyla Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım işlemlerine başlanacaktır.
Kamuoyunun bilgisine sunulur."
Vadeli döviz satım işlemi, bir para biriminin başka bir para birimine karşı önceden belirlenmiş vade ve kur üzerinden alım veya satımına dayanır. Belirlenen bir tarihte önceden kararlaştırılmış kur üzerinden döviz satma taahhüdü olarak da tanımlanabilir. Bu, döviz kurlarındaki ani değişime karşı merkez bankalarının araç olarak başvurduğu bir türev işlemi türüdür.TCMB'nin TL uzlaşmalı vadeli döviz satışı işlemlerini başlatmasıyla beraber, gelecekteki bir tarihte gerçekleşmek üzere belirli bir kur üzerinden döviz satışı yapacak. Ancak vade sonunda tarafların anaparaları el değiştirmeyecek. Yani, vade sonunda TL ya da döviz tutarlarının karşılıklı değişimi yapılmayacak. Bunun yerine, vade farkları TL olarak netleştirilecek.
Bunu bir örnekle açıklayalım: Diyelim ki bugün 38 TL'den yatırım amacıyla 38 milyon TL'lik dolar almak istediniz. TCMB, dolar likiditasyonunu korumak için size, "Şimdi dolar satın alma, bir vadede anlaşalım, ben sana vade sonundaki farkı öderim," diyor. Böylece piyasanın dolar kıtlığı çekmesinin önüne geçiliyor. Şimdi 3 ay vadeli bir anlaşma yaptınız. Anlaşma yaptığınız anda dolar fiyatı 38 TL olduğuna göre, 38 milyon TL ile 1.000.000 dolar alabilirsiniz. Vadesi geldiğinde dolar 40 TL olmuşsa, 2 TL x (38.000.000 TL/38 TL) hesabından 2 milyon TL'lik bir fark oluşur. İşte, TCMB bu farkı size TL cinsinden öder.
Vadeli Döviz Satışı Ne İşe Yarar?
Vadeli döviz satışı, döviz kurundaki aşırı oynaklığı ve döviz kıtlığını önlemenin yöntemlerinden biridir. Temelde banka ve kişi arasında bir anlaşma olan bu işlem türü, küresel finans piyasalarında da yaygın şekilde kullanılır.
TCMB nezdinde TL uzlaşmalı vadeli döviz satışı işlemlerine başlama kararı, dün (19 Mart 2025) gerçekleşen sert döviz kuru hareketlerinden sonra alındı. Bu yazı yazıldığı sırada TCMB'nin resmi sitesindeki verilere göre dolar TL kuru 38.0523 seviyesinde bulunuyor.
İnternet sitemizde yapılan bu paylaşımlar, yalnızca bilgilendirme amaçlı olup herhangi bir şekilde yatırımcılara telkinde bulunma, yatırımcıları yönlendirme yahut yatırımcılara kar/zarar vaadi verme şeklinde yorumlanamaz.