Whitepaper, bir projenin yol haritasından, çözmeye çalıştığı sorun ve çözüm yöntemine, kullanacağı ürünlerden, mimarisine kadar neredeyse bütün etkileşiminin detaylarını açıkladığı teknik dökümandır. Akademik ve teknik bir dil kullanılarak yazılan Whitepaper'ın esas amacı projeyi, kullanıcılara pazarlamak değil daha çok proje ile ilgili bilgi aktarmaktır.
Kripto para piyasasında özgün ve doğru teknolojiler daha çok ilgi çeker ve destek görmektedir. Bu nedenle kaliteli, özgün ve teknik anlamda yatırımcıyı ikna edebilen bir projenin başarısız olma ihtimali oldukça düşüktür.
White Paper Neden Önemlidir?
Kripto paranın çözmeyi hedeflediği problemi, nasıl çözeceğini, kullanacağı veya satacağı ürünleri detaylı bir şekilde yatırımcılara sunan Whitepaper'lar oldukça önemli dokümanlardır.
- Whitepaper sayesinde yatırımcılar, kripto paranın temeldeki amacını anlamaya çalışırlar. Bu sayede gelecek hakkında fikir sahibi olurlar.
- Yatırımcılarıyla ilk defa buluşacak olan kripto paralar, yatırımcılarına projelerini Whitepaper sayesinde anlatabilirler.
- Token halka arzı yani ICO’lara katılan yatırımcıların ilk incelediği kısım projenin Whitepaper’ıdır.
- Araştırmalara göre, projenin en büyük güven kaynaklarından birisinin özenle hazırlanmış Whitepaper’lar olduğu belirlenmiştir.
Bu yüzden bir proje çıkaracak olan ekibin ve kişilerin Whitepaper'ı iyi bir şekilde hazırlaması gerekmektedir.
Whitepaper Nasıl Hazırlanır?
Teknik tüm dökümanlar gibi whitepaperlar da bir giriş bölümüne sahiptir. Bu bölümde genellikle projenin yaratıcıları tarafından yazılmış bir yazı bulunur. Ardından feragatname yazısı gelir. Feragatname, yasal açıklamaların bulunduğu ve potansiyel yatırımcıları uyarmak amacıyla yazılan bölümdür. Yasalar gereği kimi ülke vatandaşlarının projeye katılamayacağı ya da kullanıcıların bu projeye yatırım yaparak kar etme garantilerinin olmadığı gibi bilgiler de bu kısımda yer alır ve ardından içindekiler bölümü bulunur.
Bu bölümlerin ardından teknik detaylara geçilir ve ilk olarak piyasanın ve problemin tanımı yapılır. Projenin, bu problemleri nasıl çözeceğine, bu problemlerin neden önemli olduğuna ve bu sorunlar çözüldüğünde sonuçların ne olacağına değinilir. Bu bölümde okuyucuların dikkatini çekmek oldukça önemlidir. Bu yüzden genelde okuyan kişiyi etkileyecek ve daha kolay ikna olmasını sağlayacak grafik, şema gibi araçlardan faydalanılır.
Ardından da proje eğer bir ön satış düzenliyorsa bu satıştan elde edilecek finansmanın nasıl kullanılacağının açıklaması bulunur. Bunu bir yol haritası ve teknik detaylarıyla bir araya getirerek açıklamak gerekir. Yol haritasında projenin nasıl gelişeceği, özellikle gelecek birkaç yıl içinde projede neler yapılacağı derinlemesine aktarılmalıdır. Bu aşamada, gerçekleştirilen önemli aşamalar varsa bunu whitepaperda belirtmek oldukça önemlidir. En son geliştirici ve kurucu ekip üyelerinden, bu üyelerin geçmişte neler yaptığından ve bu projede hangi görevleri üstlendiğinden bahsedilir.
Whitepaper Neden İncelenmeli?
Whitepaper ilgili coinin geçmişi ve geleceği hakkında bilgiler barındırır. Yatırılım yapılacak coinin neden oluşturulduğunu, hangi amaca hizmet ettiğini açıklar. Bu aşamalarda projenin hangi yolu izleyeceği hakkında bilgi verir. Hakkında bilgi elde edilmek istenen coin için ilk bakılması gerek yer Whitepaper’dır.
Whitepaper Tek Başına Yeterli Mi?
Coin ve proje hakkında tüm teknik verileri içersede tek parametre zengin bir Whitepaper değildir. Coinin sosyal medya hesapları, Discord, Twitter ve Telegram gibi topluluk sohbetleri, henüz listelenmediyse coin tanıtım sitlerindeki sayfaları incelenmelidir. Borsalarda listelenmiş ve işlem gören bir coin ise teknik grafik verilerine bakılmalıdır.
Coin’in Whitepaper’ına Nasıl Ulaşırım?
İlgili coinin Whitepaper’ına coinin resmi web sayfasından ulaşılabilir. Güvenli web sayfasına erişmek için resmi kripto verisi sunan sitelerin coin tanıtım sayfasından, kullandığınız borsanın coin tanıtım sayfasından ya da coinin onay almış sosyal medya hesaplarında bulunan bağlantıları kullanabilirsiniz.
Whitepaper İçeriğine Güvenebilir miyim?
Whitepaper, kripto para projeleri hakkında çok detaylı ve güvenilir görünen bilgiler verse de içeriğinde belirtilen bilgilerin teyit edilmesi oldukça önemlidir. Özel lisanslar bulunuyorsa araştırma yapılarak lisans numaralarının doğruluğu kesinleştirilmelidir. İşbirliği bulunan firmaların hesapları incelenerek karşılıklı işbirliği olduğu doğrulanmalıdır.
Bitcoin Whitepaper’ı
Bitcoin whitepaper’ı 31 Ekim 2008 yılında kimliği henüz belirlenememiş Satoshi Nakamoto tarafından Kriptografi Yazışma Grubu isimli bir e-posta grubunda yayımlanmıştır.
Bu whitepaperda, Bitcoin ile ödemelerde üçüncü tarafların ortadan kaldırılacağı ve yapılan işlemlerin geri döndürülemez olacağı belirtilmiştir. Başlığı ‘Bitcoin: Eşler arası Elektronik Nakit Sistemi’ olan dökümanda, bu başlık haricinde Bitcoin kelimesi hiç geçmemektedir. Devrim niteliği taşıyan bu makalede; çevrimiçi bir ağ üzerinden ödemeler için eşler arası (P2P) bir sistemden bahsedilmektedir. Ayrıca bir eşler arası dağıtılmış zaman damgası sunucusundan da bahsedilmektedir. Bu sistem ile farklı işlemlerin sırasının matematiksel kanıtlarının sunulacağı ifade edilmiştir.